Gökkuşağı alabalığı (oncorhynchus mykiss) gastrointestinal kanalı ve sindirim sisteminin anatomik bezlerinin farklı gelişim dönemlerindeki histolojik ve histokimyasal yapısı

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, farklı gelişme dönemlerindeki Gökkuşağı alabalıklarının sindirim sistemine ait mide, pilorik sekalar, barsaklar, karaciğer ve pankreasın histolojik yapısı ile histokimyasal özelliklerinin ışık mikroskobik düzeyde belirlenmesi amaçlandı. Araştırmada, toplam 35 adet Gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792) kullanıldı. 32 ve 59 günlük balıklarda mide bölümleri ayırdedilemezken 94, 120, 180, 210 ve 300 günlük balıklarda ise midenin kardiya, fundus ve piloris bölgelerinden oluştuğu tespit edildi. 32 günlük balıklarda dorsal bölgede çok katlı görünümde olan lamina epİtelyalisin diğer dönemlerde tek katlı prizmatik yapı kazandığı belirlendi. Tüm gelişim dönemlerinde lamina epİtelyalisin PAS (+) ve AB (+) mukus maddesi içerdiği saptandı. Gelişim dönemlerine bağlı olarak gastrik bezlerde artış tespit edildi. Tunika muskularisin sirküler ve longttudunal kas tabakalarından oluştuğu belirlendi. 32 ve 59 günlük balıklarda barsaklar goblet hücre yoğunlukları dikkate alınarak anterior ve posterior olmak üzere iki bölüm halinde değerlendirildi. 94, 120, 180 ve 300 günlük balıklarda ise ince ve kaim barsaklann kesin olarak ayranı yapılabildi. Barsak ve pilorik seka lamina epitelyalislerinin AB (+) ve zayıf AF(+) karakterde olduğu, goblet hücrelerinin de PAS, AB (pH 2.5) ve AF uygulamalarına olumlu tepkime verdiği saptandı. Gelişmenin erken dönemlerinde karaciğerde lopçuk ve safra kanallarının bulunmadığı saptandı. Bu dönemde hepatositlerde kuvvetli PAS (+) özellik ve glikojen gözlendi. Lopçukların ve safra kanallarının gelişmiş olduğu ileri dönemlerde ise hepatositlerde zayıf PAS (+) AB (+) özelliğin bulunduğu tespit edildi. PAS'a karşı tepkime aynı zamanda, safra kanallarına ait hücrelerin apikallerinde de gözlendi. Gelişmenin erken dönemlerinde, pankreas langerhans adacıklarının az sayıda bulunduğu ileri evrelerde ise artış gösterdikleri belirlendi. Gelişmenin tüm dönemlerinde ekzokrin kısımda yer alan hücrelerin basofilik karakterde oldukları saptandı. Çalışılan bütün dönemlerde pankreasın uygulanan histokimyasal yöntemlerle boyanmadığı tespit edildi. Sonuç olarak, gelişmenin erken dönemlerinde barsaklann mideden önce geliştiği, aynı dönemde midenin kese şeklinde bir yapıya sahip olduğu ve pilorik sekalann kısa tüpçükler halinde bulunduktan tespit edildi. Karaciğerin, midenin anterio-ventral bölgesinde yer aldığı, pankreasın da pilorik sekalar arasında yaygın biçimde bulunduğu belirlendi. Tüm dönemlerde gastrointestinal kanalın nötral ve asidik mukus maddesi kaynağını önemli ölçüde mide lamina epitelyalis hücreleriyle pilorik seka ve barsaklara ait goblet hücrelerinin oluşturduğu saptandı.

n ABSTRACT In this study, it was aimed to determine of histochemical structure and histological characters of stomach, pyloric caeca, intestines, liver and pancreas which belong to digestive system of rainbow trout in the different developmental stages in light microscopic level. Totally 35 rainbow trout (Oncorhychus mykiss Walbaum, 1792) were used. In 94, 120, 180, 210 and 300 days from hatching, it was observed that the stomach consisted of cardia, fundus and pylorus parts. But the parts of stomach couldn't be distinguished in 32 and 59 days after hatching. Lamina epitelyalis that seen multilayered in dorsal area at 32-day-old larvae was determined to have simple columnar structure in other development periods. It was found that lamina epithelialis included PAS (+) and AB (+) mucosubstance in all of development periods. In gastric glands was showed the increase as related with development periods. It was seen tunica muscularis composed of circular and longitudinal muscle layers. At 32 and 59-day-old samples, intestine was evaluated as anterior and posterior parts by take into consideration to density of goblet cells. It was realised that certainly identification of small and large intestine of samples that are 94, 120, 180 and 300 days old. Lamina epithelialis of intestine and pyloric caeca was showed AB (+) and weakly AF (+) characters, in addition to goblet cells showed positive reaction to PAS, AB (pH 2.5) and AF applications. In early development periods the lobules and bile ducts were seen in liver.lt was observed that densely PAS (+) characters and glycogen in hepatocytes in same periods. In later periods that developed of lobules and bile duct weakly PAS (+) and AB (+) characters were found in hepatocytes. The reaction against to PAS was also observed in apicals of cells of bile ducts. In early development periods, islet of langerhans were found in a few numbers, on the other hand the increasing were seen in later stages. In all of the development periods the cells of exocrine part to show basophilic characters were seen. In the all of the periods, the cells of pancreas was not stained by applications of histochemical methods. As a result; It was seen that in early development periods, The intestine developed before the stomach that is similar to pouch structure and pyloric caeca shaped as tubes. The liver was seen on anterio-ventral area of stomach. The pancreas was found among the pyloric caeca, as commonly. The reserve of neutral and acidic mucosubstance of gastrointestinal duct was formed by lamina epitelyalis cells of stomach and the goblet cells belong to pyloric caeca and intestines, in all periods as significantly. T.C, `TMJLU lHjik*Jl''Li............. i... ^ji'ii'lJSZi