Sismik tomografi yöntemi ile yer altı yapısının incelenmesi

Abstract

ÖZET Tomografi olayı kısaca görüntüleme işleminden ibarettir. Günümüze kadar daha çok tıp bilimlerinde, özellikle beyin tomografisi olarak kullanılmıştır. Bu teknikte sorunlar yapının belirlenmesinden dolayı daha kolay çözümlenmiş ve sadece görüntünün ayrımlılığının arttırılması problemi ortaya çıkmıştır Aynı şekilde Jeofizik uygulamalarında da temelde aynı sorunlarla karşılaşılmaktadır. Tomografik hesaplamalar için son yıllarda bir çok araştırmacı tarafından uygulanmış ve halen uygulanan birkaç çözüm tekniği vardır. Bunlar temelde ışın tomografisi ve saçılma tomografisi olarak iki grupta incelenir. Bu çalışma ışın tomografisi ilkesine dayanarak kuyu içi sismik tomografi yöntemini baz almıştır Buradan hareketle, bu çalışmada tıp alanında kullanılan tomografi ve kuyu içi sismik tomografi yönteminin ilkeleri yer yüzeyine uygulanarak yer altı yapısının aydınlatılması amaçlanmıştır. Yer altı boşlukları ve yeraltmda gömülü halde bulunan arkeolojik yapılar bu çalışmanın hedefini oluşturmaktadır. Bilindiği gibi zemin özelliklerinin saptanması o zemin üzerine kurulacak olan yapıların güvenliği açısından önem taşımaktadır. Sismik tomografi tekniği ile yer altı boşlukları ve yapı bozuklukları, gömülü halde bulunan olası arkeolojik eserler ayrıntılı olarak incelenmiş ve diğer tekniklerden (sondaj, çakma, vb.) daha az masrafla ortaya konulmuştur. Bu çalışmaya esas teşkil eden bir bilgisayar programı geliştirilmiştir. Arazide gerçek sismik kırılma verileriyle uygulaması yapılan yüzey sismik tomografi tekniği ile çeşitli örnekler sunulmuştur. İsparta çevresinde bulunan arkeolojik alanlarda ve gerçek boşluklar üzerinde yöntem denenmiş ve yararlı olabilecek sonuçlar elde edilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Sismik Tomografi, Arkeojeofızik

Ill ABSTRACT Simply tomography consist of image processing. Till these days it is frequently used in medical science. There are many solutions for tomographic calculations and these solutions used many authors. These solutions are ray tomography and difraction tomography. In this study based on ray tomography. Starting from here in this study tomography used in medical science and crosswell tomography technics applied to the surface and by this way its aimed to clearyfy underground structures. The underground cavityes and archeological structures are aimed this study. Asknown to learn soil properties are important in the seek safety of structures to build. By using seismic tomography technics the underground cavityes and structures are investigate with lower costs. KEYWORDS : Seismic Tomography, Archeogeophysics