Muğla (Fethiye, Dalaman, Ortaca) bölgesindeki sivrisinek balığı (Gambusia affinis Baird Girard,1853) populasyonunun bazı biyolojik özelliklerinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Muğla (Fethiye, Dalaman, Ortaca) bölgesindeki sulak alanlardan Kasım 1998 - Ekim 1999 tarihleri arasında 2026 sivrisinek bahğı [Gambusia affinis Baird & Girard, 1853] bireyi yakalanarak büyüme, üreme, beslenme gibi bazı biyolojik özellikleri incelenmiştir. Fethiye- AkgöL Dalaman ve Ortaca Gambusia affinis populasyonlan ayrı ayrı incelenmiş ve bulunan değerler karşılaştmlmıştır. G. affinis bireylerinin yaş dağılımı 0 - I arasında değişmiş, 0 yaş grubu bireyler populasyonlarda çoğunluğu oluşturmuştur. Fethiye- Akgöl G. affinis populasyonunda 0 yaş grubu % 97.58, 1 yaş grubu % 2.41; Dalaman'da 0 yaş grubu % 99.7, 1 yaş grubu % 0.29; Ortaca'da 0 yaş grubu % 94.36, I yaş grubu % 5.63' tür. Cinsiyet dağılımında dişiler erkeklere oranla daha fazladır. Fethiye- Akgöl G. affinis populasyonunun % 81.40' ı dişi, % 18,57' si erkek; Dalaman'ın % 71.55' i dişi, % 28,44' ü erkek; Ortaca'nın % 70.42' si dişi, % 29.57' si erkek olarak saptanmıştır. Fethiye- Akgöl G. affinis populasyonunda total boylar (TL) 1.3 - 5.5 cm.; Dalaman'da 1.7 - 5.5 cm. ve Ortaca'da 1.3 - 5.8 cm. arasında; total ağırlıklar ise, Fethiye'de 0.02 - 2.31 gr.; Dalaman'da 0.06 - 2.58 gr. ve Ortaca'da 0.02 - 5.83 gr. arasında değişmiştir. Üç çalışma alanındaki populasyonlarda üreme işlevlerinin Şubat sonu ve Mart aylarında başladığı ve Eylül sonuna kadar devam ettiği belirlenmiştir. Gonadosomatik indeks (GSİ) ve ortalama yumurta değerleri Mart ve Nisan aylarında artmakta, bir önceki yıldan kışı geçirerek gelen I. grup dişilerin doğurmaları sonucu Mayıs ve Haziran aylarında bir miktar düşmektedir. Yeni doğan n. grup dişilerin gelişip üreme periyoduna girmeleri sonucu Temmuz ve Ağustosta tekrar artmakta ve bu n. gruptaki dişilerin doğurmaları ile de Eylül ayında yeniden düşmektedir. Bu durum Gambusia lana kısmen bivoltin tür olduğunu göstermektedir. Populasyonlann yaş gruplarına ait gelişmekte olan ortalama yumurta sayısı, Fethiye-Akgöl'de 21.90 (0+) ile 52.81 (I) arasında; Dalaman'da 27,11 (0+) ile 91,0 (I) arasında; Ortaca'da 28.24 (0+) ile 81.78 (I) arasında değişmiş ve gr. başına düşen ortalama yumurta verimi, Fethiye-Akgöl'de 27.71 (0+) ile 31.71 (I) yum./ gr.; Dalaman'da 42.97 (0+) ile 39.99 (I) yum./ gr. ve Ortaca'da 35.28 (0+) ile 37.39 (0 yum./ gr. arasında bulunmuştur. Populasyonlann ortalama kondisyon değeri Fethiye- Akgöl'de 1.16 ± 0.16; Dalaman'da 1.19 ± 0.20; Ortaca'da 1.27 ± 0.25 bulunmuş ve kondisyon değerinin cinsiyete ve aylara göre değiştiği tespit edilmiştir. Maksimum kondisyon değerleri ise, Fethiye-Akgöl populasyonunda 1.38 ile Kasımda; Dalaman populasyonunda 1.44 ile Kasımda ve Ortaca populasyonunda 1.40 ile Temmuzda saptanmıştır. Ferhiye-Akgöl'deki G. affinis populasyonunda besinlerin % 34.68'ini Diptera üyeleri (bunun % 22.44'ü sivrisinek larva ve pupalarıdır), % 13.26'sını Nereidae familyası üyeleri ve % 11.22'sini Amphipoda takımı üyeleri oluşturmaktadır. Dalaman'daki G. affinis populasyonunda % 41.3'ünü Diptera üyeleri (bunun % 14.13'ü sivrisinek larva ve pupalarıdır), % 32.60'ını Formicidae üyeleri, % 7.60'ını Nereidae familyası üyeleri ve Ortaca'daki G. affinis populasyonunda besinlerin % 32.48'ini Gastropodlann, % 24.68'ini Formicidae üyelerinin, % 13.75'ini sivrisinek larva ve pupalarının oluşturduğu belirlenmiştir. Buna göre G. affinis'ia beslenme rejiminde sivrisinek yumurta, larva ve pupalarının önemli bir yer tutması, bunların sivrisineklere karşı savaşımdaki önemlerini ortaya koymaktadır. ANAHTAR KELİMELER: Gambusia affinis, populasyon, Muğla

ABSTRACT In this study, 2026 mosquitofish [Gambusia affinis Baird & Girard, 1853] were caught in wetlands of Muğla (Fethiye, Dalaman, Ortaca) between November 1998 and October 1999, and their biological characteristics of their growth, reproduction and nourishment have been studied in detail. Gambusia affinis populations of Fethiye-Akgöl, Dalaman and Ortaca have been studied separately and the data have been compared. In the studied populations, the age groups of G. affinis individuals changed between 0 - 1, and 0 aged individuals formed the majority in the populations. In the Fethiye G. affinis population, 0 aged group is 97.58 %, I aged group 2.41 %; in the Dalaman 0 aged group is 99.7 %, I aged group 0.29 %; in the Ortaca 0 aged group is 94.36 %, I aged group 5.63 %. When compared the female outnumbered the male. The female ratio in Fethiye G. affinis population has been determined 81.40 %, and the male 18.57 %; the female ratio in Dalaman 71.55 %, and the male 28.44 %; the female ratio in Ortaca is 70.42 % and the male 29.57 %. Total length (TL) of G. affinis population has varied from 1.3 - 5.5 cm in the Fethiye; 1.7 - 5.5 cm in the Dalaman and 1.3 - 5.8 cm in the Ortaca; total weight has been between 0.02 - 2.31 gr in the Fethiye; 0.06 - 2.58 gr in the Dalaman and 0.02 - 5.83 gr in the Ortaca. It has been observed that the reproduction activities started in late February and early March and continued to the end of September. Gonadosomatic index (GSI) and the average egg numbers increased in March and April, and had a slight decrease in May and June because the I. group female individuals, which survived after winter, brought forth young. As a result of the feet that newly bom II. group female individuals begin to reproduce, the quantities increased again in July and August, and once the female ones in this second group gave birth, they went down again in September. This has shown that Gambusias are partly bivoltin species. The average number of the developing eggs belonging to age groups of the populations, has been found between 21.90 (0+) and 52.81 (I) in Fethiye; 27.11 (0+) and 91.0 (I) in Dalaman; 28.24 (0+) and 81.78 (I) in Ortaca and the average egg productivity per gr. is between 27.71 (0+) and 31.71 (I) in Fethiye; 42.97 (0+) and 39.99 (I) in Dalaman; 35.28 (0+) and 37.39 (I) in Ortaca. The average condition numbers of the populations have been calculated 1.16 ± 0.16 in Fethiye; 1.19 + 0.20 in Dalaman; 1.27 ± 0.25 in Ortaca and the condition number has varied according to sex and months. Maximum condition numbers was determined as 1.38 in the Fethiye population in November; 1.44 in the Dalaman population in November and 1.40 in the Ortaca population in July. In the Fethiye G. affinis population 34.68 % of nutrition consisted of Diptera species (22.44 % of this are mosquito larvae and pupae), 13.26 % Nereidae family members and 11.22 % Amphipoda members. In the Dalaman G. affinis population 41.3 % of nutrition has been found to be consisted of Diptera species (14.13 % of this are mosquito larvae and pupae), 32.60 % Formicidae species, 7.60 % Nereidae family members, and in Ortaca G. affinis population 32.48 % Gastropoda, 24.68 % Formicidae species and 13.75 % mosquito larvae and pupae. Consequently, the fact that mosquito larvae and pupae are of great importance in the nourishment regime of G. affinis suggests the significance of the G. affinis on biological control of mosquitoes. KEY WORDS: Gambusia affinis, population, Muğla