Sigara bırakmada vareniklin kullanan hastaların anksiyete-depresyon durumunun ve nikotin bağımlılık düzeyinin tedavi sonuçlarına etkisi

Abstract

AMAÇ. Bu çalışmanın amacı sigara bırakma polikliniğimize başvuran sigara bırakmak için vareniklin tedavisi verilen hastaların bırakma başarılarını, sosyokültürel özelliklerini, sigara içmede etkili faktörlerini, bağımlılık düzeyinin anksiyete-depresyon ile ilişkisini ve tedavi üzerine etkilerini değerlendirmektir.YÖNTEM. Çalışmamıza İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Kliniği Sigara Bırakma Polikliniği'ne, Ocak 2017-Ocak 2018 tarihleri arasında başvuran 970 hasta arasından sigara bırakma amaçlı vareniklin tedavisi başlanan, verilen tedaviyi en az 1 ay almış ve dosyaları eksiksiz olan 327 hasta kaydedildi. Telefonla ulaşılabilen ve çalışmayı kabul eden 209 hasta çalışmaya dahil edildi. Dosyalarında kayıtlı olan sosyo-demografik verileri ve sigara kullanım alışkanlıkları, FNBT sonuçları ve HAD ölçeklerinin sonuçları kaydedilmiştir. Daha sonrasında hastalara telefon yolu ile ulaşılarak sigara kullanım durumu, bırakma döneminde yaşadıkları sorunlar sorgulanmıştır. Hastaların sosyodemografik özellikleri, duygu durum ölçek skorları, bağımlılık düzeyleri ile bırakma başarıları arasındaki ilişki incelenmiştir.BULGULAR. Çalışmaya alınan 209 kişinin yaş ortalaması 41,34±10,93 yıl olup %56,9'u erkektir. Bu kişilerin %60,8'i (n=127) sigarayı bırakmış, sigara kullanan hastaların %84,1'i nüks olmuş, %15,9'u (n=13) hiç bırakamamıştır. Sigaraya başlama yaşları 17,35±5,36 yıl, günlük içilen sigara miktarı 25,67±10,30 dir, %43,5'ünde komorbiditeye neden olacak kronik hastalık bulunmaktadır. Fagerstrom Nikotin Bağımlılık Testine (FNBT) göre bağımlılık skoru 6,88±1,98'tür. Sigarayı bırakan grupta FNBT düzeyi anlamlı düşük bulunmuştur. HAD anksiyete ve depresyon skorlarının tedavi başarısı üzerinde etkili olduğu görülmüş, nikotin bağımlılığı ile anksiyete-depresyon skorları arasında pozitif korelasyon bulunmuştur. Tedavide vareniklin yanında nrt kullananların oranı %15,8'dir. Sigara bırakma ile yaş, cinsiyet, sigara başlama yaşı, evde başka içen olması, kronik hastalık varlığı, tedavi şekilleri ile arasında istatistiksel bir fark görülmemiştir (p>0,05). Nüks olan grupta aktif çalışan oranı, sigarayı bırakan ve bırakmayan gruplardaki çalışan oranlarından anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur (p=0,045; p<0,05).SONUÇ. Çalışmamızda Fagerström bağımlılık skoru daha az olan hastaların daha yüksek olanlara göre sigarayı daha kolay bıraktığı görüldü. Bu da fiziksel bağımlılığın rolünün bağımlılıkla mücadelede önemini bir kez daha göstermiştir. Yine anksiyete ve depresyon skorları daha az olan danışanların daha yüksek olanlara göre sigarayı daha kolay bıraktığını gözlemledik. Sigara bırakma tedavisi üzerindeki tüm faktörlerin belirlenmesi açısından sigara bırakma polikliniklerinde daha kapsamlı ve çok merkezli prospektif çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Vareniklin, Sigara bırakma, Fagerström

OBJECTIVE. The aim of this study is to evaluate the smoking cessation success of the patients who referred to our polyclinic for smoking cessation and were provided varenicline treatment, their sociocultural characteristics, factors effecting smoking, the connection between the dependence level and anxiety-depression and the effects on treatment. METHODS. Files of 327 varenicline users among 970 individuals referring to İstanbul Medeniyet University Göztepe Training and Research Faculty Primary Care Department Smoking Cessation Polyclinic between January 2017 and January 2018 were examined in our study. 209 of these patients who could be contacted and accepted to participate in the study were included in the study. Socio-demographical data registered in their files and their smoking habits, FTND results and HAD scale results were registered. Then the patients were contacted by phone and their smoking condition and the problems they faced during cessation were questioned. The relation between the sociodemographical characteristics of the patients, their mood scale scores, cessation levels and cessation success was examined.RESULTS. Average age of 209 participants was 41.34±10.93 years and 56.9 %were male. 60,8% (n=127) of these participants quitted smoking, recurrence occurred in 84,1%of these patients who quitted smoking and 15,9% (n=13) never managed to quit. Their smoking starting rate was 17.35±5.36 years, number of cigarettes smoked daily was 25.67±10.30 and 43,5 %had a chronic disease to cause comorbidity. Dependence score was 6,88±1,98 according to Fagerstrom Test for Nicotine Dependence (FTND). FTND level was found significantly low in the group which managed to quit smoking. It was observed that HAD anxiety and depression scores were effective on treatment success and a positive correlation was found between nicotine dependence and anxiety-depressions scores. The ratio of participants using nrt in addition to varenicline in treatment was 15.8%. No statistical difference was observed among smoking cessation and age, gender, active working, smoking starting age, lack of other smokers at home, presence of a chronic disease and treatment ways (p>0.05).CONCLUSION. In study, patients with less Fagerström dependency score were more likely to quit smoking than those with higher scores. This once again demonstrated the importance of the role of physical addiction in combating addiction. Again, we observed that clients with less anxiety and depression scores were more likely to smoke than those with higher scores. More comprehensive and multicentre prospective studies are needed in smoking cessation outpatient clinics to determine all factors on smoking cessation therapy.Keywords: Varenicline, Smoking cessation, Fagerström