Özdirenç yöntemi ile fay ve dayk türü süreksizlerin belirlenmesi ve süzgeçlerin kullanımı

Abstract

Anahtar Kelimeler: Dayk, duvar, arkeojeofizik, özdirenç, wenner dizilimi, süzgeç katsayıları. Arkeoloji; eski uygarlıklara ait maddi kalıntıları kullanarak tarihin bilinmeyen yönlerini aydınlatan bir bilim dalıdır. Türkiye de tarihi zenginlikler açısından oldukça verimli bir ülkedir. Ve bu uygarlıklara ait kalıntıların çıkarılması gerekmektedir. Geçmişin bilinmesi açısından bu kalıntıların çıkarılması büyük önem taşımaktadır. Arkeolojik araştırmalarda jeofizik yöntemler yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Çünkü jeofiziğin arkeolojide kullanılması ile gömülü kalıntıların yerleri daha çabuk ve çok daha az masrafla belirlenerek arkeolojik kazılara zaman ve ekonomik katkılar sağlanmaktadır. Bu bağlamda, bir arkeolojik kazı çalışmasına katkı sağlamak amacıyla Tarsus Cumhuriyet Alanında özdirenç çalışması gerçekleştirilmiştir. Yeraltındaki duvarlar jeolojik olarak dayka benzetilebilir. Yani yanal olarak bir süreksizlik vardır. Wenner dizilimi kullanılıp elektrot aralığı İm, kaydırma miktarı 0.5m, alınmıştır. Daha sonra veri işlem aşamasında yer modelleri kurularak kuramsal veriler elde edilmiştir ve araziden ölçülen görünür özdirenç değerleri de kullanılarak dekonvolüsyon yoluyla süzgeç katsayıları bulunmuştur. Bulunan süzgeç katsayıları arazi verileri konvolüsyon sonucu ham verideki gürültüler atılmıştır. Böylece uygulama alam için gürültüleri bastırıp yeraltındaki duvarların belirlenmesini sağlayacak veriye ulaşılmıştır.

Key Words: Dike, Wall, Archaeogeophysics Resistivity, Wenner Array, Filter Coefficents. Archaelogy is the scientific study that tries to reveal unknown aspects of ancient civilazitions by using historical remains. Turkey is rich in historical ruins and this needs to be excavated. To understand the past, it's crucial to excavate these ruins. Geophysics methods have been widely used in archaelogical research. With the wide- scale use of geophysical methods in archaelogy, it is now possible to excavate the ruins with a low cost in a short time, and thus providing time and money. A resistivity study for this purpose conducted in Cumhuriyet Square in Tarsus,Turkey. The underground walls looks like dike geologically. That is, there is a horizantal discountinity. Wenner type array was used, and the distance of electrodes was lm and the amount of slide was 0.5m. During the data analysis, theoretical data were obtained with the help of ground models. Filter coefficents were found by deconvolution of apparent resistivity values measured in the square. The filter coefficents with ground data, the noise in row data was reduced. Thus, data to determine walls underneath the earth were obtained.