Çocukluk çağı çölyak hastalarında üst gastrointestinal sistem endoskopi bulgularının araştırılması

Abstract

AMAÇ. Çölyak hastalığı genetik olarak yatkın bireylerde, gluten veya diğer prolaminlere maruziyet sonucu gelişen, genellikle malabsorbsiyonla seyreden ince barsakta karakteristik lezyonlar yapan otoimmun bir hastalıktır. Bu çalışmada çölyak hastalığı olan çocuklarda eşlik etmesi beklenen üst gastrointestinal sistem hastalıklarının endoskopik ve histopatolojik açıdan retrospektif olarak ortaya konması, bu hastaların ve kontrollerin geliş hemoglobin, demir, ferritin, vitamin B12, 25 hidroksi vitamin D, kalsiyum, fosfor ve folat düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesini amaçladık.YÖNTEM. 2010-2019 yılları arasında İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Gastroenteroloji polikliniğinde serolojik testleri ve ince barsak biyopsisinde histopatolojileri çölyak hastalığı ile uyumlu olup çölyak hastalığı tanısı almış 0-18 yaş 116 hastanın dosyaları tarandı. Hastaların başvuru anındaki çölyak antikorları, hemoglobin, demir, ferritin, vitamin B12, 25 hidroksi vitamin D, kalsiyum, fosfor ve folat düzeyleri ile üst gastrointestinal sistem endoskopik ve histopatolojik bulguları arasındaki ilişki değerlendirildi. Karın ağrısı, bulantı, kusma, iştahsızlık, büyüme geriliği, ishal gibi sebeplerle endoskopi yapılan, çölyak hastalığı olmayan 116 hasta kontrol grubu olarak alındı.BULGULAR. Çölyak Hastalığı tanısı olan 116 hasta (39 erkek, 77 kız; ortalama yaş 7,67±4,26) ve kontrol grubunda 116 hasta (39 erkek, 77 kız; ortalama yaş 7,88±4,99) olmak üzere toplam 232 hastanın verileri incelendi. Gruplar arasında olgu grubunda endoskopik gastrit oranının kontrol grubundan daha düşük olduğu, patolojik incelemede özofajit ve Helicobacter pylori gastrit oranının benzer olduğu saptandı. Lenfositik gastrit varlığı çölyak hastalarında daha yüksek bulundu. Laboratuvar değerleri karşılaştırıldığında olgu grubunda hemoglobin, demir, ferritin, vitamin B12, kalsiyum ve folat değerleri kontrol grubuna göre düşük bulundu. Hastaların boy standart deviasyon skorları, kilo standart deviasyon skorları ve vücut kitle indeksi değerleri kontrol grubuna göre daha düşük saptandı. Olgu grubu Helicobacter pylori pozitifliği açısından gruplara ayrıldığında, gruplar arasında laboratuvar bulguları açısından anlamlı fark saptanmadı. SONUÇ. Çölyak hastalığı olan çocukların tanı anında boy standart deviasyon skorları, kilo standart deviasyon skorları ve vücut kitle indeksi değerleri düşüktür ve aynı zamanda vitamin ve mineral eksiklikleri mevcuttur. Birçok otoimmun hastalığa eşlik edebilen bu hastalığın diğer üst gastrointestinal sistem hastalıkları ile ilişkisi hala net olarak bilinmemektedir. Bu nedenle tanı amacıyla yapılan endoskopilerde özofagus ve mideden biyopsi örneklerinin alınması oldukça önemlidir.Anahtar Kelimeler. Çölyak Hastalığı, Endoskopi, Biyopsi, Özofajit, Gastrit.

OBJECTIVE. Celiac disease is an autoimmune disorder, that causes characteristic changes in the lining of the small intestine, triggered by ingestion gluten or other prolamines and resulting in malabsorption in genetically susceptible individuals. In this study, we aimed to evaluate the frequency of mucosal changes related to the esophagus, stomach, and duodenum in children with celiac disease, and to analyze vitamin and mineral levels in these children retrospectively.METHODS. Children who had endoscopically and serologically diagnosis of Celiac disease (0-18 years) followed at Istanbul Medeniyet University Goztepe Training and Research Hospital, Gastroenterology Clinic between 2010 and 2019 and age and sex matched controls were included into the study. The study consisted of 116 patients with celiac disease and 116 children without celiac disease who underwent upper gastrointestinal endoscopy due to chronic abdominal pain, nausea, vomiting, retardation of growth, diarrhea, etc. Serum vitamin-mineral levels, celiac antibodies measured at diagnosis and upper gastrointestinal endoscopy findings were obtained from hospital records. RESULTS. Medical data of 116 children (39 boys, 77 girls; mean age 7,67 ± 4,26) with celiac disease and 116 controls (39 boys, 77 girls; mean age 7,88±4,26) without celiac disease were analyzed. Endoscopic gastritis rate was lower in celiac disease group than the control group, pathologic esophagitis and Helicobacter pylori gastritis were similar in both groups. Lymphocytic gastritis rate was higher in the celiac group.Hemoglobin, serum iron, ferritin, vitamin B12, calcium and folate levels were lower in the celiac disease group than the control group. Height standard deviation score, weight standard deviation score and body mass index values of the celiac patients were lower than the control group. No effect of Helicobacter pylori positivity on biochemical parameters among celiac patients was detected. CONCLUSIONS. Children with celiac disease have low standard deviation score, weight standard deviation score and body mass index at the time of diagnosis and also have vitamin and mineral deficiencies. The association of this autoimmune disease with other upper gastrointestinal system diseases is still not clear. Therefore, it is important to take biopsy samples from esophagus and stomach in endoscopies performed for diagnostic purposes from children with celiac disease.Key Words: Celiac Diseas, Endoscopy, Biopsy, Esophagitis, Gastritis.