Kritik bakım hastalarında laktat ve RDW parametrelerinin prognostik değeri ve yoğun bakım skorlama sistemleri ile karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Kritik hasta; genel olarak yaşamsal fonksiyonları stabil olmayan, destek tedavisi altında stabil tutulan, genel durumu kötü olan hastadır. Kritik hasta bakımı son derece zor, stresli, masraflı, uzmanık isteyen bir iştir. Bunun için özel donanım gerekmektedir. Kritik hastaların prognozunun bilinmesi ve erken müdahale edilmesi önem arzetmektedir. Bizim bu çalışmamızın amacı acil servise gelen ve yoğun bakıma yatışı uygun görülen kritik hastalarda prognozla laktat ve RDW parametrelerinin ilişkisini araştırmak ve skorlama sistemleri ile karşılaştırmaktır.Metot: Çalışma süresi içinde kritik yoğun bakım ünitesine 647 hasta yatırıldı ve çalışmaya 147 hasta kabul edildi. Hastaların vital bulguları, hemogram, biyokimya, kan gazı değerleri ile ayrı olarak laktat ve RDW değerleri kaydedildi. APACHE-II ve SOFA skorları hesaplanarak kaydedildi. Hastane ve yoğun bakım yatış süresi ile mortalitesi kaydedildi. İstatistiksel analizde ki-kare testi , Fisher?in kesin ki-kare testi , Student t testi, normal dağılıma uymayan nonparametrik verilerin karşılaştırılmasında Mann-Whitney U testi uygulandı. P değerinin 0,05 altında olması istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.Bulgular: Yoğun bakımda 7 günden kısa yatan hastaların toplam hastane yatışları da kısalmaktadır (p<0.001). 28 günlük ve 3 aylık mortalite ile APACHE II(p<0.001), SOFA(p<0.001), laktat 24 saat ortalama ve laktat ortalama(p<0.001) ilişkili bulundu. APACHE II ile laktat 0.saat değeri(p<0.001), laktat 24 saat ortalama değeri(p=0.031), laktat ortalama değeri(p=0.018) ve SOFA skorları(p<0.001) arasında korelasyon bulundu. SOFA 48. saat ile RDW ortalama değeri(p=0.010), laktat 0. saat(p<0.001) laktat 24 saat ortalama(p<0.001) ve laktat ortalama(p<0.001) degerleri arasında korelasyon bulundu.Sonuç: SOFA ve APACHE-II skorlama sistemleri kendilerini kabul ettirmiş, pratikte kullanılan skorlama sistemleridir. Kritik hastaların mortalite tayininde etkinlikleri teyit edilmiştir. Laktat değerleri de bu skorlamalar ile uyumlu sonuç göstererek prognozda kullanılabileceği görülmüştür. RDW değerleri ise çalışmamızda anlamlı bulunmamıştır. Skorlama sistemleri laktat değerleri ve RDW değerleri tek başlarına yeterli olmasa da hepsi bir bütün olarak kritik hastaların tanısında, prognozunda ve mortalitesinin tahmininde yarar sağlamaktadır. Tüm bu sonuçlarla birlikte daha geniş ve kapsamlı çalışmaların yapılması faydalı görülmektedir. Anahtar kelimeler: kritik hasta, laktat, RDW, apache II skoru ,sofa skoru, yoğun bakım

AİM: The critical patient is defined as one with unstabil life signs and requring supportive treatment and has unfavourable general condition. Caring these patients is difficult, stresfull, expensive, and needs a specialized work on critical care and special equipment. It is important to know the prognosis of patient and perform immediate management. Our study was to determine the relation between prognosis, lactate and RDW, also to compare the results with scoring systems in patients who presented to ED and admitted to CCU. METHOD: During study period, 647 patients were admitted to CCU and 147 of who was included in the study. The vital signs, laboratory results including complete blood count, biochemistry and arterial blood gas with lactate level were recorded. The scoring systems including APACHE-II and SOFA were calculated. The results of hospitalization in terms of CCU and all admission were recorded. In statistical analysis, Chi-square test, Fischer?s exact chi-square test, Student T-test, Mann-Whitney U test for nonparametric data were used. P value that is less than 0.05 was accepted as statistically important. RESULTS: The patient who admitted at CCU for less than 7 days had been admitting at hospital for a shorter period (p<0.001) The relation had statistically importance between mortality in 28 days and 3 months and APACHE II (p<0.001), SOFA (p<0.001), mean value of lactate at 24th hour and mena value of lactate (p<0.001). There were statistically important correlation between APACHE II and value of lactate at admission time (0 hour) (p=0.0031), mean value of lactate (p=0.018) and SOFA scores (p<0.001). Also results showed that the correlation between SOFA score at 48 th hour and mean value of RDW (p=0.01), value of lactate at admission time (0 hour) (p<0.0019, mean value of lactate at 24th hour (p<0.001) and mean value of lactate (p<0.01) were statistically important. CONCLUSİON: SOFA and APACHE II scoring systems are widely accepted and used in practice. Their effectiveness were demonstrated in detecting prognosis of critical patients. Lactate values showed correlation with these scoring systems and was thougt that it can be used in predicting prognosis. It was found that RDW values had no role in predicting prognosis. Whereas scoring systems, lactae and RDW values are not sufficient separately, they are useful in predicting prognosis and mortality when used together. However there is requirement for further research though all of our results.KEY WORDS: critical patient, lactate, RDW, APACHE II score, SOFA Score, intensive care unit.