Obstruktif uyku apne sendromlu hastalarda polisomnografi ve oksidatif stres parametreleri ile fizik muayene arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Obstrüktif uyku apne sendromlu(OUAS) hastaların polisomnografi parametreleri, oksidatif stres kapasiteleri ile üst solunum yollarının yapısal ve fonksiyonel özelliklerinin karşılaştırılmasıdır.Yöntem: Bu prospektif çalışmada 01.12.2013 ile 30.05.2014 tarihleri arasında Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Hastanesi Uyku laboratuarında polisomnografi yapılan 71 hasta değerlendirildi.71 hastadan AHI>5 olan 46'sı OUAS hastası iken, AHI< 5 olan 25 primer horlama hastası da kontrol grubu olarak çalışmaya katıldı. Polisomnografi parametresi olarak total uyku zamanı, uyku etkinliği, apne-hipopne indeksi(AHI), desatürasyon sayısı, minimal oksijen saturasyonu, ortalama oksijen saturasyonu ve uykunun <%90 saturasyonun olduğu yüzde kaydedildi. OUAS hastaları keni içerisinde iki gruba ayrıldı. AHI derecesine göre hastalar hafif, orta ve ağır olmak üzere üç grupta kategorize edildi. Hastaları pozisyonel olmasına göre kategorize edildiğinde ise 24 hasta Pozisyona bağlı Obstruktif Uyku Apne Sendromu(POUAS) hastası iken 22 hasta Pozisyona bağlı olmayan Obstrüktif Uyku Apne Sendromu(PoOUAS) hastası idi. Hastalardan sabah erken saatlerde 3 tüp venöz kan alınarak örnekler Biyokimya kliniğine gönderildi ve serum örnekleri -80 derecede muhafaza edilerek Total Antioksidan Kapasite(TAS), Tiyobarbitürik Asit Reaktif Substans(TBARS), Tümör Nekrozis Faktor α (TNFα), Leptin ve Adiponektin çalışıldı. Ardından hastalara üst solunum yolu muayenesi, müller manevrası, modifiye mallapati sınıflaması, boyun çevresi ölçümü, rinomanometri testleri ile Epworth ve NOSE skalaları uygulandı. Ardından kardiyologlar tarafından kardiyak değerlendirme ve ekokardiyografi yapıldı. Ekokardiyografide diyastol çap, sistol çap, ejeksiyon fraksiyonu, interventriküler septum kalınlığı, arka duvar kalınlığı, sol ventrikül ejeksiyon ve atım hızı ve sol atrıum çapı değerlendirildi. Hastaların polisomnografi parametreleri ve üst solunum yolu muayeneleri ile oksidatif stres parametreleri ilişkisi istatistiksel olarak değerlendirildi.Bulgular: Polisomnografi verilerine göre 46 OUAS hastası çalışmaya dahil edildi. OUAS hastalarının 16 'sı hafif dereceli OUAS, 14'ü orta dereceli OUAS ve 16'sı da ağır dereceli OUAS idi..PSG sonuçlarına göre AHI< 5 olan 25 primer horlama hastası da kontrol grubu olarak çalışmaya katıldı. Kontrol grubunun yaş ortalaması 37.7 iken OUAS grubunun yaş ortalaması 45.5'idi. Kontrol grubu ile OUAS grubu arasında yaş ortalaması açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardı ve kontrol grubu daha gençti. Çalışmadaki 71 hastanın 17'si (% 23.9) kadın iken 54'ü (%76.1) erkekti. Kontrol ve OUAS grubu arasında cinsiyet dağılımı açısından anlamlı bir fark yoktu. OUAS grubunun VKI'i kontrol grubuna göre anlamlı oranda yüksekti. Kontrol grubunun boyun çevresi ölçümü 37.4 iken OUAS grubunun 40.4 idi. OUAS grubunun boyun çevresi ölçümü kontrol grubuna göre anlamlı oranda yüksekti. Kontrol grubunun Epworth uykululuk skalası 4.7, OUAS grubunun ise 8.1 idi ve OUAS grubunun Epworth skalası kontrol grunua göre anlamlı oranda yüksekti. Kontrol grubunun NOSE sklası 11.6 iken OUAS grubunun 22.6 idi ve kontrol grubu ile OUAS grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardı. Kontrol grubunun rinomanometri ortalaması 0.30 iken OUAS grubunun 0.60 idi ve bu fark istatistiksel olarak anlamlıydı. Kontrol grubunun AHI ortalaması 2.4 iken OUAS grubun AHI ortalaması 26.2 idi ve bu fark istatistiksel olarak anlamlıydı. OUAS grubunun desaturasyon sayısı, ortalama SpO2 ve SpO2< 90 % değeri kontrol grubuna göre anlamlı oranda yüksekti. Kontrol grubunun minimal SpO2 değeri OUAS grubuna göre anlamlı oranda daha yüksekti. Kontrol grubunun MPV ortalaması 9.74 iken OUAS grubunun 9.00'idi ve kontrol grubunun MPV ortalaması OUAS grubuna göre anlamlı oranda yüksekti. Diğer hemogram parametreleri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktu. Kontrol grubunun TAS ortalaması 0.55, OUAS grubunun TAS ortalaması 0.35 idi, kontrol grubu ile OUAS grubu arasında TAS değeri açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardı. Kontrol grubunun TBARSortalaması 7.15, OUAS grubunun TBARS ortalaması 15.4'idi, kontrol grubu ile OUAS grubu arasında TBARS ortalaması açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardı. Kontrol grubunun TNF α ortalaması 5.12, OUAS grubunun TNF α ortalaması da 8.36 idi. Kontrol grubu ile OUAS grubu arasındaTNF α açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardı. Kontrol grubunun adiponektin ortalaması 6.03, OUAS grubunun adiponektin ortalaması 4.96 idi. Kontrol grubu ile OUAS grubu arasında adiponektin ortalaması açısından anlamlı bir fark vardı. Kontrol grubunun leptin ortalaması 7.43, OUAS grubunun leptin ortalaması da 16.04 idi. OUAS grubunun leptin ortalaması kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı oranda yüksekti. Ekokardiyografi parametreleri kontrol ve OUAS grupları arasında klinik açıdan fark yaratmayacak kadar düşüktü. Sonuç : OUAS grubunun oksidatif stres düzeyi ve lipid metabolizma hormonları kontrol grubuna göre anlamlı oranda yüksekti. OUAS hastalarının apne-hipopne indeksi arttıkça oksidatif stres düzeyi artarken antioksidan kapasiteleri azalmaktaydı. POUAS ve PoOUAS grupları arasında üst solunum yolu muayenesi ve rinomanometri testleri açısından anlamlı bir fark yoktu. Daha tatmin edici ve objektif sonuçlara ulaşabilmek için daha geniş hasta gruplarıyla yapılacak çalışmalara ihtiyaç olduğu düşünüldü.Anahtar Kelimeler: Obstruktif uyku apne sendromu, Rinomanometri, NOSE skala, Total Antioksidan Kapasite, Tiyobarbitürik Asit Reaktif Substans, Tumor Nekrozis Faktör α, Adiponektin, Leptin, Ekokardiyografi

Aim: The aim of this study was to compare obstructive sleep apnea syndrome(OSAS) patient's polysomnographic parameters and oxidative stress capacities with the structural and functional properties of the upper respiratory tract.Methods : This prospective study evaluated 71 patients who had polysomnography tests in the sleep laboratory of Necmettin Erbakan University's Meram Medical Faculty between 01/12/2013 and 30/05/2014. Of these 71 patients, 46 patients with AHI>5 had OSAS while 25 primary snoring patients with AHI<5 were included as a control group. Total sleep time, sleep efficiency, apnea-hypopnea index(AHI), desaturation number, minimal oxygen saturation, the average saturation and the sleep percentage that was less than 90% saturation were recorded as polysomnography parameters. OSAS patients were divided into two groups within its borders. First patients were categorized in three groups according to AHI; mild, moderate and severe. Then patients were categorized according to their position dependency; 24 patients were position dependent obstructive sleep apnea syndrome (POSAS) and 22 patients were non-position dependent obstructive sleep apnea syndrome(nPOSAS). Three tube of venous blood samples were taken from patients in the early morning and were send to biochemistry clinic. Serum samples were maintained at -80 degrees and Total Antioxidant Capacity(TAS), Thiobarbituric Acid Reactive Substances (TBARS), Tumor Necrosis Factor α (TNF), leptin and Adiponectin parameters were studied. After examination of the upper respiratory tract of patients, Muller maneuver, modified mallapat classification, neck circumference, with rhinomanometry tests Epworth and NOSE scale were performed. Then cardiac assessment and echocardiography were performed by cardiologists. Diastolic diameter, systolic diameter, ejection fraction, interventricular septum thickness, posterior wall thickness, left ventricular ejection and left atrium diameter and pulse rate were evaluated on echocardiography. The relationship between oxidative stress and polysomnographic parameters and the upper respiratory tract examination of patients were evaluated statistically. Results: 46 OSAS patients according to the polysomnographic data were included in the study. Of these OSAS patients , 16 patient had mild OSAS, 14 patient had moderate and 16 patients had severe OSAS. According to the PSG results, 25 patients with AHI<5 were included as a control group. While the average age of the control group was 37.7, the average age of OSAS group was 45.5. There was a significant statistical difference between the average ages of the groups and the control group was younger than the OSAS group. Of the 71 patients, 17 (23.9%) were female and 54 (76.1%) were male. There was no significant difference in gender distribution between the control and OSAS group. BMI was significantly higher in the OSAS group compared to the control group. Neck circumference measurement of the OSAS group was 40.4 while the control group was 37.4. Neck circumference of the OSAS group was significantly higher than the control group. Epworth Sleepiness Scale was 4.7 in the control group, while the OSAS group was 8.1 and epworth sleepiness scale of OSAS group was significantly higher than the control group. The NOSE scale of OSAS group was 22.6 while the control group was 11.6 and this was statistically significant. Rhinomanometry average of the OSAS group was 0.60 while the control group was 0.30, this difference was statistically significant. The average AHI of the control group was 2.4 and OSAS group's was 26.2 and this difference was statistically significant. The number of desaturation, mean SpO2 and SpO2 <90% value of OSAS group was significantly higher than the control group. Minimal SpO2 value of the control group was significantly higher compared to the OSAS group. MPV average of OSAS group was 9.00 while the control group was 9.74 and the MPV average of the control group was significantly higher compared to the OSAS group. There were no statistically significant differences in terms of other hemogram parameters between the groups. TAS average of the control group was 0.55, while the OSAS group was 0.35, therefore there was a significant statistical difference in terms of TAS value between OSAS group and the control group. TBARS average of the OSAS group was 15.4 while the control group was 7.15 and therefore there was a significant statistical difference in terms of average TBARS between control and OSAS groups. The average TNF-α value of the control group was 5.12, the average TNF-α value of OSAS group was 8.36. There was a significant statistical difference in terms of TNF-α between control and OSAS groups. The average value of adiponectin was 6.03 in the control group and 4.96 in the OSAS group. There was a significant difference in the average of adiponectin levels between the control and OSAS groups. The average value of leptin was 7.43 in the control group and 16.04 in the OSAS group. The average of leptin levels was significantly higher in OSAS group than the control group. Echocardiographic parameters of control and OSAS groups were low and not enough to cause a clinical difference.Conclusion: Oxidative stress and hormone levels of lipid metabolism were significantly higher in the OSAS group compared to the control group. While the oxidative stress levels increased with increasing AHI of OSAS patients, antioxidant capacities decreased. There was no significant difference in terms of upper respiratory tract examination and rhinomanometry tests between position dependent and non-position dependent OSAS patients. However, studies with larger groups of patients are need to reach more satisfactory and objective resultsKeywords: Obstructive sleep apnea syndrome, Rhinomanometry, Total Antioxidant Capacity, Thiobarbituric acid reactive substances, Tumor Necrosis Factor α, Adiponectin, Leptin, Echocardiography