Temporomandibular rahatsızlıklarda transkutanöz elektriksel sinir stimulasyonunun klinik ve yaşam kalitesi üzerine etkinliği

Abstract

Amaç: Bu çalışmada temporomandibular rahatsızlıklarda (TMR) konservatif tedavi yöntemlerinden olan transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonunun (TENS) klinik ve yaşam kalitesi üzerine etkinliğini değerlendirmeyi amaçladık.Gereç-Yöntem: bu çalışma prospektif-kontrollü çalışma olarak dizayn edildi. Çalışmaya Nisan 2011 - Mayıs 2013 döneminde, fakültemiz polikliniklerine çenede ağrı, kısıtlılık, çeneden ses gelmesi gibi şikayetlerle başvuran, yapılan klinik değerlendirme sonucunda TMR tanısı konulan 40 hasta alındı. Hastalar tedavi ve kontrol grubu olarak iki gruba ayrıldı ve değerlendirildi. Her iki gruptaki hastalara; dilin ve mandibulanın istirahat pozisyonu ve parafonksiyonel alışkanlıklar açısından bilgilendirme yapıldı ve ev egzersiz programı verildi. Yine her iki gruba medikal tedavi olarak nonsteroid anti-inflamatuarlar ve miyorelaksanlar verildi. Tedavi grubuna ek olarak TENS tedavisi uygulandı. TENS tedavisi 2 hafta süreyle toplam 10 seans (5 seans/hafta) uygulandı. Atım süresi 200 mikrosaniye, frekansı 100 Hertz, amplitüdü hastanın parestezi hissedeceği dozda ayarlandı. Hastalar tedavi öncesinde, tedavi sonrasında ve 12.hafta kontrolde VAS (Vizüel Analog Skala), modifiye Helkimo indeksi, çene eklem hareket açıklıkları ölçümü, spesifik yaşam kalitesi değerlendirme sorgulaması, SF-36 (The MOS 36-item short-form health survey) kullanılarak değerlendirildi.Bulgular: Her iki grupta da fonksiyon sırasında VAS, çene eklem hareket açıklıkları(protrüzyon, lateral hareketler), modifiye Helkimo indeksi, spesifik yaşam kalitesi değerlendirmesi alt parametrelerinden çiğnemede zorluk derecesi, SF-36 alt parametrelerinden sosyal fonksiyon, fiziksel rol güçlüğü, ağrı ve enerji skorlarında tedavi sonrasında ve 12. hafta kontrolde istatiksel olarak anlamlı düzelme tespit edilmiştir (p<0,05). İstirahat sırasındaki VAS değerinde tedavi grubunda tedavi öncesine göre tedavi sonrası ve 3. ayda istatistiksel olarak anlamlı düzelme mevcuttu(p<0.05). Kontrol grubunda ise tedavi sonrası düzelme yokken, 3. ayda istatistiksel olarak düzelme mevcuttu(p<0,05). Maksimum ağız açıklığında tedavi grubunda tedavi sonrası ve 3. ayda istatistiksel olarak düzelme mevcutken; kontrol grubunda tedavi sonrası ve 3. ayda böyle bir fark yoktu(p<0.05). Gruplar karşılaştırıldığında istirahat ve fonksiyon sırasındaki VAS değerinde tedavi grubunda tedavi sonrası istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir(p<0.05). Bu farkın 3. ayda kaybolduğu görülmektedir(p>0.05). Yine gruplar arası karşılatırmalarda; SF-36 parametrelerinden ağrı skorunun 3.ayda tedavi grubu lehine istatistiksel düzeyde anlamlı fark gösterdiği görülmektedir(p<0,05).Sonuç: TENS tedavisinin uygulama süresince istirahat ve fonsiyon sırasındaki ağrı üzerine etkinliği mevcuttu. Egzersiz başta olmak üzere diğer tedavilerle birlikte TENS uygulanması halinde maksimum ağız açıklığında artma görülmektedir. Bu nedenle TENS' in ağrı ve hareket kısıtlılığı olan TMR hastalarında tedavide yer alması gerektiğini düşünmekteyiz.

Objective: In this study, we aimed to evaulate the efficacy of transcutaneous electrical nerve stimulation (TENS) on symptoms and life quality for temporomandibular disorders (TMD).Materials-Methods: This study was designed as prospective-controlled trial. Study was carried out in April 2011-May 2013 period. We included 40 TMD patients who complain about pain, limited mandibular movement and joint sound. TMD diagnosis was confirmed by clinical evaluation. Patients were assigned in two groups of 20 patients each. Both group of patients were informed about parafunctional habits and mandible-tongue rest position. Control group received medical treatment and home-based exercises program. Treatment group recieved TENS treatment in addition. TENS treatment applied ten sessions (five sessions/week). The frequency was set to 100 Hz and the pulse width to 0.20 msec. The stimulus intensity (mA) was adjusted by the patient to maintain a continous sensation and tolerance. Evaluations of patients were performed before and after treatment and at the 12'th week follow up. VAS (Visual Analogue Scale), modified Helkimo index, mandibular range of motion, spesific life quality assesment questionnare and SF-36 (short form-36) were used in evaluations.Results: In both groups the statistically significant improvement is detected in VAS while functioning, mandibular ROM ( protrusion, lateral movements), modified Helkimo index, chewing difficulty level as a parameter in specific life quality assessment, social functioning, role physical, pain, vitality scores in SF-36 after treatment and 12 weeks control (p<0,05). In treatment group there is significant improvement in VAS while resting after treatment and in 3 months later control. In control group there was no improvement after treatment, but significant improvement was seen on third month. In treatment group there was significant improvement in maximal mouth opening after treatment and in 3 months later control, but no difference in control group. There is significant difference between groups for VAS while resting and VAS while functioning just after treatment but no difference in third month. Pain score in SF 36 is significantly better in treatment group in third month as well.Conclusion: TENS therapy was effective on both pain while resting and pain while functioning during the treatment . Improvement in maximal mouth opening is seen by performing TENS therapy combination with especially exercises and other treatment modalities. So we think TENS should be used in TMD with pain and limited mouth opening.