Burdur dimriti üzüm çeşidi için uygun dölleyici çeşidin belirlenmesi

Abstract

Ill ÖZET Bu çalışma, İsparta ve yöresinde ekonomik olarak yetiştiriciliği yapılan ve meyve tutumu bakımından kendine yetersiz olan Burdur dimriti üzümü için uygun dölleyici çeşidin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla dölleyici olarak seçilen Siyah gemre, Siyah dimrit, Razakı ve Işıklı çeşitleri ile ana çeşidimiz olan Burdur dimriti 'nin, in vitro koşullarda çiçek tozlarının canlılık ve çimlenme oranları ile çiçek tozu üretim miktarları saptanmıştır. Bağda yapılan izolasyon, kastrasyon, melezleme ve serbest tozlanma uygulamalarının meyve tutum düzeylerine etkileri incelenmiştir. Uygulamaların meyve kalitesi üzerine etkilerini belirlemek amacıyla da pomolojik analizler yapılmıştır. Araştırmada, FDA testinde canlı çiçek tozu oranının %49.3 ile %80.6, TTC testinde ise %43.3 ile %68.3 arasında değiştiği saptanmıştır. Ele alınan çeşitlerde 'doymuş petri' yönteminde %1 agar + %15 sakkaroz, 'asılı damla' yönteminde ise %20'lik sakkaroz konsantrasyonları çiçek tozu çimlenmesi bakımından en uygun çimlendirme ortamları olarak belirlenmiştir. Bir çiçekteki ortalama en yüksek çiçek tozu üretim miktarı 9.067 ile Siyah gemre de, en düşük ise 2.955 ile Siyah dimrit çeşidinde belirlenmiştir. Meyve tutum oranlan; izolasyon uygulamasında %22.3, kastrasyon uygulamasında %4.2, serbest tozlanma uygulamasında %31.9 ve melezleme uygulamalarında ise %15.9 (Burdur dimriti x Işıklı) ile %36.8 (Burdur dimriti x Siyah gemre) arasında değiştiği saptanmıştır. ANAHTAR KELİMELER :Çiçek tozu, Döllenme biyolojisi, Meyve tutumu, Üzüm

IV ABSTRACT This study was carried out to determine suitable pollinizer for Burdur dimriti, self- unfertile a grape variety grown economically in İsparta. For this purpose, pollens of Siyah gemre, Siyah dimrit, Razakı, Işıklı and also Burdur dimriti varieties selected as pollinators. All these varieties were tested in vitro for pollen viability, germination capacity and production levels. The effects of isolation, hybridisation, castration and open pollination experiments on fruit set levels were investigated at vineyards. Also, pomological analyses were carried out to determine the effects of experiments on fruit quality. Active pollen levels were varied between 49.3% and 80.6% in FDA and between 43.3% and 68.3% in TTC test. In respect of pollen germination rates, the best medium in hanging drop method and saturated petri method were 20% sucrose concentration and 1% agar +15% sucrose solution, respectively. The highest pollen production level for each flower was in Siyah gemre (9.067). The lowest pollen production level for each flower was in Siyah dimrit (2.955). Fruit set levels were 22.3%, 4.2% and 31.9% in isolation, castration and free pollination experiment, respectively. However, fruit set levels varied between 15.9% (Burdur dimriti x Işıklı) and 36.8% (Burdur dimriti x Siyah gemre) in hybridisation experiment. KEY WORDS : Pollen, Fertilization Biology, Fruit Set, Grape