Kelenderis antik kentindeki arkeolojik yapıların özdirenç yöntemiyle araştırılması

Abstract

iiiÖZETArkeolojik kazılarda kazının daha ekonomik ve hızlı sürdürebilmesi için, arkeolojikalanda bulunan antik yapı kalıntılarının dağılımı, uzanımı ve derinliği gibiparametrelerin kazı öncesinden bilinmesi gerekmektedir. Jeofizik uygulamalarlaantik yapı kalıntısının yeri, derinliği ve durumu ile ilgili bilgilerin edinilmesi, kısıtlızaman ve ekonomik olanaklar ile yürütülen arkeolojik kazıların planlanması veyürütülmesi aşamasında katkı sağlamaktadır. Bu, aynı zamanda kazı maliyetinindüşürülmesini, bilinçsiz kazı sonucu oluşacak zaman kaybının önüne geçilmesini vekazı sırasında antik yapı kalıntısının görebileceği olası hasarların da enazaindirilmesini sağlamaktadır.Kelenderis antik Kentinde (Aydıncık, İçel) jeofizik çalışmaların yürütüldüğü alankentin Agora olarak adlandırılan ticaret merkezinin bulunduğu bölgedir. Kelenderislimanının batısında, hamamın güneyinde yeralan Agora'da kazı çalışması yapmadanönce, toprak altındaki olası yapı kalıntılarının olup olmadığını belirlemek amacıyla2002 ve 2003 yılarında olmak üzere iki aşamalı bir çalışma yürütülmüştür.Çalışmada, arkeolojik alanlarda daha önce literatüre de geçmiş başarılı örnekleribulunan doğru akım özdirenç yöntemi kullanılmıştır. Her iki aşamada 20x20 m' likbir alanda (A ve B alanları) 1mx1m grid aralığı ile ölçümler yapılmıştır. ÇalışmadaWenner-Schlumberger açılımı kullanılmış, a = 1 m seçilerek 5 seviye için ölçümyapılmıştır. Her bir ölçüm profiline ait verilere 2 boyutlu ters çözüm uygulanması ilehazırlanan harita ve kesitlerde olası yapılara ait olabilecek belirgin izlererastlanmıştır. Ters çözüm sonuçlarını karşılaştırmak amacıyla alanın güneyindekiyüksek özdirenci temsil eden izlerin bulunduğu bölgede açılan 1x1x0.5mboyutlarındaki araştırma çukurunda yıkılmış duvar kalıntıları bulunmuştur. Buçalışma sonunda kazı alanı olarak önerilen alanların önümüzdeki dönemde kazılmasıile diğer izlerin ne tür yapılara ait olduğu konusunda bilgiler edinilecektir.ANAHTAR KELİMELER: Özdirenç, Kelenderis, Arkeojeofizik, Ters Çözüm,Derinlik Dönüşümü

ivABSTRACTIn archaeological excavations, parameters like the extension and depth of remains ofancient buldings in archaeological site should be known before the excavation tocarry out an economic and fast excavation. With the use of applied geophysicmethods, determining the buried ancient bulding?s position, depth and conditionassists in terms of of time needed and lowering the cost of excavation. At the sametime, this also reduces the risk of possible damages of buried ancient buldings thoosemay be caused by classical archeological excavations.Agora of ancient city of Kelenderis (Aydıncık / İçel) is the place where geophysicalsurvey performed. Two geophysical (resistivity) surveys were carried on two area(20mx20m) with a 1x1 m grid spacing. Area A, is investigated in 2002, and thesurvey in area B is performed in 2003.In this study, Wenner-Schlumberger electrode array has been used with spacing a =1 m and n = 1 to 5. 2-D inversion is applied to data of each profile. In the depthsections and level maps, gathered from inversion results, noteworthy resistivityanomalies are seen those represents the presence of probable ancient buildings. A testexcavation was made at the south of the study area to justify the inversion resultswith dimension 1x1x0.5m. In this test excavation wall ruins are found. Otheranomalious regions are suggested for future excavations.KEYWORDS: Resistivity, Kelenderis, Archaeogeophysic, Inversion, Depth Conversion