İplik tüylülüğü ölçüm metot ve cihazlarının incelenmesi

Abstract

ivÖZETİplik tüylülüğünün önemi ilk olarak 1950'li yıllarda fark edilmiş ve o tarihten itibarentüylülüğü ölçmek ve etki eden parametreleri belirleyebilmek için pek çok araştırmayapılmıştır. Günümüzde, her alanda olduğu gibi ilerleyen teknolojinin sonucu olarakiplikçilikte de makine hızlarının artması ve yüksek verimlilik değerlerine ulaşılmasısonucunda iplik tüylülüğünün müteakip işlemlerde meydana getirdiği üretim hatalarıdaha da bariz şekilde fark edilmeye başlanmıştır. Bunun sonucu olarak da önemli biriplik kalite parametresi olan iplik tüylülüğü, ölçülmesi ve kontrol edilmesi gerekenönemli bir problem haline gelmiştir. Bu sebepledir ki iplik tüylülüğünün ölçülmesiiçin çok sayıda yöntem ve cihaz geliştirilmiştir.Bu çalışmada, penye ve OE-rotor iplikleri, günümüzde iplik tüylülüğünü ölçmedeyaygın olarak kullanılmakta olan Uster Tester 3, Uster Tester 4, Premier Pt 7000 veZweigle G 566 iplik tüylülük test cihazlarında test edilmiş ve elde edilen sonuçlarincelenerek söz konusu cihazlardan alınan tüylülük değerlerinin karşılaştırılmasıamaçlanmıştır.Cihazlardan alınan tüylülük indeksi değerlerinin iplik numara değişimine göregösterdikleri eğilimlerin tespit edildiği ilk bölümde, penye triko ve OE-rotor iplikleriiçin benzer trendler elde edilmiş ve iplik inceldikçe tüylülüğün azaldığı görülmüştür.Buna karşın, penye dokuma ipliklerinde iplik incelirken Uster ve Premiercihazlarından alınan tüylülük değerlerinin azalmasına rağmen Zweigle indeksinin tamtersi bir eğilim gösterdiği belirlenmiştir. Aynı sonuç Zweigle S3 değeri için de eldeedilmiştir.Uster Tester 3, 4 ve Pt 7000 sonuçlarının istatistiksel olarak farklı olup olmadığınınaraştırıldığı bölümde, penye triko iplikleri için Pt 7000 sonuçlarının diğer iki cihazsonuçlarından farklı olduğu, penye dokuma iplikleri için sadece ince ipliklerde Pt7000 ile Uster Tester 3 sonuçları arasında önemli fark olduğu, OE-rotor iplikleri içinde yine sadece ince ipliklerde Uster Tester 4 sonuçlarının diğer iki cihaz sonuçlarındanfarklı olduğu tespit edilmiştir.Uster Tester 4 ile Zweigle cihazlarından alınan sonuçlar arasındaki korelasyonunaraştırıldığı bölümde ise iki cihaz sonuçları arasındaki korelasyonun penye iplikleriiçin çok düşük, buna karşın OE-rotor iplikleri için oldukça yüksek olduğubelirlenmiştir. Zweigle tüylülük sonuçları kullanılarak hesaplanan 1 cm ipliktekitoplam tüy uzunluğu değeri ile Uster Tester 4 tüylülük indeksi karşılaştırıldığında,Uster indeksinin çok yüksek olduğu tespit edilmiş ve bu sonucun cihaz ölçümprensiplerindeki farklılıklardan kaynaklandığı belirtilmiştir.ANAHTAR KELİMELER : İplik tüylülüğü, Zweigle G 566, Uster Tester3, UsterTester 4, Premier Pt 7000

vABSTRACTThe importance of yarn hairiness was realised in 1950s and many studies have beendone to measure the yarn hairiness and determine the parameters which have effectson hairiness since then. Nowadays, speed of the machines have increased and highproductivity is obtained because of many developments in textile technology. As aresult, yarn hairiness became an important problem which needs measuring andcontroling. Therefore, many different methods and instruments are developed to testyarn hairiness.In this study, combed ring and OE-rotor yarns were tested on Uster Tester 3, UsterTester 4, Premier Pt 7000 ve Zweigle G 566 hairiness testers which are commonlyused in the spinning mills. Then, the test results obtained from these testers wereexamined closely.Test results obtained from different hairiness testers are compared. For this purposefirstly it was determined that how S3 values of Zweigle and hairiness index valueschange with the change of yarn linear density. The difference among hairiness indexvalues of Uster Tester 3, Uster Tester 4 and Premier Pt 7000 which have the samemeasuring principle were also investigated. Secondly, correlation coefficient betweenthe Uster Tester 4 index and Zweigle index and between the Uster Tester 4 index andS3 values was calculated. In this study it was also calculated a value which is similar toUster index by using Zweigle hairiness results and then these two values werecompared.For the combed ring knitting and OE-rotor yarns, it was found that when the lineardensity increases, all testers? index values decrease. On the other hand, for the combedring weaving yarns, while other testers? index values decrease Zweigle S3 and indexvalues increase.When Uster and Premier hairiness index is compared, it is shown that; for the combedring knitting yarns, hairiness index of Premier is statistically different from the indexvalues of Uster Tester 3 and 4; for the combed ring weaving yarns Premier index isdifferent from Uster Tester 3 index for only finer counts; for the OE-rotor yarns, UsterTester 4 hairiness index is different from other two indexes for only finer counts.When the correlation is calculated between the hairiness results of Uster Tester 4 andZweigle testers, it is found that correlation coefficient is low for combed ring yarnswhile it is high for OE-rotor yarns. Finally, total hair length in 1 cm length of yarnwascalculated with using Zweigle hairiness results. Then this value was comparedwith Uster Tester 4 hairiness index value and it was determined that Uster hairinessindex value was higher than Zweigle?s calculated value.KEYWORDS : Yarn hairiness, Zweigle G 566, Uster Tester3, Uster Tester 4,Premier Pt 7000