Türk pamuklarının fiziksel özelliklerinin araştırılması ve dünya pamukları ile karşılaştırılması

Abstract

viiÖZETPamuk, tekstil sektörünün önemli bir hammaddesi olup, stratejik öneme sahip birüründür. Tekstilde standart kalitede tekstil ürünü üretmek için, ideal olan farkliliklarigiderilmis sabit özelliklere sahip bir hammadde kullanilmasidir. Dogal liflerleçalisilmasi durumunda bu idealin gerçeklesmesi çok daha zor olmakla birlikte,kullanilan hammaddenin mümkün olan en az varyasyona sahip bir özellik tasimasidaima arzu edilmektedir. Bu amaçla ülkemizde önemli miktarda yetistirilen vetekstilin en önemli hammaddelerinden birisi olan pamugun öncelikle özelliklerinindogru tespit edilmesi ve yillar bazinda özelliklerindeki degisimlerin gözlenmesigerekmektedir. Böyle bir çalisma Türk pamuklarinin kalite standardininolusturulmasinin da temelini olusturacaktir.Çalismada materyal olarak; Ege, GAP ve Çukurova Bölgelerinde en yayginyetistirilen pamuk çesitlerinden 2002 döneminde 20 farkli, 2003 döneminde ise 35farkli numune, çesitli bölgelerden toplanmis, Uster HVI ve Uster AFIS testcihazlarinda test edilerek elyaf özellikleri belirlenmistir.Bu çalisma, bes bölümdenolusmaktadir. Birinci bölümde 2002 yili pamuklarinin, ikinci bölümde ise 2003 yilipamuklarinin elyaf özellikleri belirlenmistir. Üçüncü bölümde, ayni lokasyonlardanalinan ayni pamuk çesitlerinin elyaf özelliklerinin 2002 ve 2003 yillarina göredegisimi incelenmis ve dördüncü bölümde 2002-2003 sezonu Türk pamuklarininözelikleri itibariyla dünya pamuklari arasindaki yeri belirlenmistir. Son bölümde ise2002 ve 2003 yili Türk pamuklari elyaf özellikleri bakimindan birbirleri ilekiyaslanmistir. Çalismada ayrica, 2003 yilinda Türkiye genelinde en yaygin ekilenCarmen çesidi 8 farkli lokasyondan alinarak, lokasyon farkliliginin elyaf özellikleriüzerindeki etkisi arastirilmistir. 2002 yilinda GAP pamuklari, incelik, ve mukavemetbakimindan Ege pamuklarina göre daha üstün bulunurken, 2003 yilinda Egepamuklarinin hemen hemen tüm elyaf özellikleri bakimindan GAP pamuklarina göredaha kaliteli oldugu belirlenmistir. Bu durumun, 2002 yilinda Ege Bölgesindekiiklim kosullarinin kötü gitmesinden kaynaklandigi düsünülmektedir. Çukurovapamuklarinin ise her iki yilda da birçok özellik bakimindan daha gerilerde oldugugörülmüstür. Çesit bazinda, her iki yilda da Ege Bölgesinden alinan Carmen çesidien yüksek egrilebilirlik indeksine sahip iken, Adana'dan alinan Çukurova 1518çesidinin en düsük degerlerde oldugu görülmüstür. Uster 2001 Dünya Istatistikleri ilekiyaslandiginda ise, en önemli husus olarak 2002 ve 2003 yili Türk pamuklarinindünya pamuklarina kiyasla oldukça kaba oldugu göze çarpmaktadir. Farklilokasyonlarin Carmen pamugunun elyaf özellikleri üzerine etkisi incelendiginde,çigit artigi miktari ve olgunluk orani haricinde hemen hemen tüm elyaf özelliklerininlokasyonlara göre istatistiksel bakimdan önemli farklilik gösterdigi belirlenmistir.2002 ve 2003 yillarinin, ayni lokasyondan alinan ayni pamuk çesitlerinin elyafözelliklerine olan etkisi incelendiginde ise, olgunluk orani haricinde hemen hementüm elyaf özelliklerinin 2002'den 2003 sezonuna geçildiginde degistigi görülmekteolup, bu durumun, iklim kosullari ve yetistirme sartlarindan kaynaklandigidüsünülmektedir.ANAHTAR KELIMELER : Pamuk, Elyaf Özellikleri, Uster Istatistikleri, CarmenPamugu.

viiiABSTRACTCotton is an important raw material for textile industry and has a strategicalimportance. In textile industry, a raw material having a uniform property is ideal forproducing standard quality products. However when it comes to natural fibres,although it is quite difficult to obtain a standard quality product minimum variationin raw material property is always wanted. Therefore, as cotton is very important rawmaterial for textile industry and produced in great quantity in Turkey, its propertiesand variations over the years should be determined. Such work would also be thefoundation of the quality standards of Turkish cottons.In this study, 20 and 35 different samples of cotton grown in Ege, GAP andCukurova regions were collected, respectively in years 2002 and 2003. Thesesamples were tested using Uster HVI and Uster AFIS testers for fiber properties.This study consists of 5 parts. In the first and second parts, fiber properties of 2002and 2003 cottons were determined respectively. In the third part, variation in fiberproperties of cottons taken from the same locations over the year 2002 and 2003 wasexamined. In the fourth part, fiber properties of Turkish cottons grown during2002/2003 season were compared with World Cottons. In the last part of this study,fiber properties of the same cottons grown in 2002 and 2003 were compared withone another. In addition, effect of location on fiber properties was investigated bycollecting Carmen cotton variety commonly grown in 2003 taken from 8 differentlocations.While GAP cottons were superior to Ege cottons in terms of micronaire and strengthin 2002, almost all properties of Ege cottons were better than GAP cottons in 2003. Itis thought that rainy weather conditions in Ege region during 2002 session could bethe reason for this. On the other hand, Cukurova cottons seem to have lower qualitythan other regions cottons in years 2002 and 2003. While, Carmen variety taken fromEge region had the highest SCI for two years, Çukurova 1518 variety taken fromÇukurova region had the lowest SCI. When Turkish cottons grown in 2002 and 2003were compared with Uster 2001 World Statistics, it was found that Turkish cottonswere coarser. When the effect of location on fiber properties of Carmen variety wasexamined, it was found that almost fiber properties except SCN and maturity ratiowere different among locations. However, the effect of years (2002, 2003) on fiberproperties of cottons collected in the same location was examined, it was found thatthere was a change in some of the properties except maturity ratio between years. Itis thought that this difference could result from climate and growing practicesbetween years.KEYWORDS: Cotton, Fiber Properties, Uster Statistics, Carmen Cotton.