Göller bölgesinde tescilli bazı kızılçam tohum meşcerelerinin fidecik ve 1+0 yaşlı fidanların morfo-genetik özellikleri üzerine araştırmalar

Abstract

iiiÖZETGÖLLER BÖLGESİ'NDE TESCİLLİ BAZI KIZILÇAM TOHUMMEŞCERELERİNİN FİDECİK VE 1+0 YAŞLI FİDANLARINMORFO-GENETİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNEARAŞTIRMALARBu çalışmada, Göller yöresinde tescili yapılmış bazı Kızılçam (Pinus brutia Ten.)tohum meşcerelerinin (populasyonlarının) tohum, fidecik ve fidanlarına ait bazımetrik özelliklerinin değişkenlikleri ile bunlar arasındaki ilişkiler araştırılmıştır.Bu amaçla, populasyonların sırasıyla, tohum 1000 dane ağırlıkları, fideciklerininkotiledon sayıları, epikotil ve kökçük boyları, fidecik ağırlıkları, fidanlarının boyları,kök boğazı çapları, en uzun kök boyları, gövde/kök kuru ağırlık oranları, suyüzdeleri tespit edilmiştir. Özelliklere ait elde edilen verilere istatistik yöntemlerden?Basit ve Çoklu Regresyon Analizleri?, ?Varyans Analizleri? ve ?Duncan Testi?uygulanmıştır. Bu analizler sonucunda, populasyonlara göre şu sonuçlaraulaşılmıştır:Pamucak ve Gölhisar populasyonlarında sırasıyla, tohum 1000 dane ağırlığı-fidecikağırlığı, kotiledon sayısı-fidecik ağırlığı, fidan taze ve kuru ağırlığı-fidan su yüzdesiarasında önemli düzeylerde (P=0,05, P=0,001) ilişkiler tesbit edilmiştir. Bupopulasyonlardan sadece Gölhisar populasyonunda kotiledon sayısı-epikotil boyu; enuzun kök boyu-fidan boyu; kök boğazı çapı-fidan boyu; kök boğazı çapı ve en uzunkök boyu-gövde/kök kuru ağırlığı oranı; kökçük ağırlığı-fidecik ağırlığı arasındaönemli düzeylerde (P=0,05, P=0,001) ilişkiler bulunmuştur. Bu ilişkiler diğer 3(Pamucak, Merkez ve Karadağ) populasyonda yeterli düzeyde olmamıştır.Populasyonlarda fidecik ve fidanların ölçülen karakterlerine ait hesaplanandeğişkenlik katsayıları (% Cv) bakımından aralarında önemli farklılıklarbulunmuştur. Ancak, kotiledon sayısı bakımından Karadağ populasyonu Gölhisar,Pamucak ve Merkez populasyonlarına benzerlik göstermiştir. Kökçük boyubakımından Merkez populasyonu, Pamucak, Gölhisar ve Karadağ populasyonlarıarasında bir geçiş populasyonunu olmuştur. Gövde/kök kuru ağırlığı oranıbakımından Gölhisar populasyonu Pamucak, Merkez ve Karadağ populasyonları naivbenzerlik gösterirken, fidan su yüzdesi bakımından ise Merkez populasyonuPamucak ve Gölhisar populasyonlarına benzerlik göstermiştir.Sonuç olarak bu çalışma ile türün tohum, fidecik ve fidanların özelliklerine ilişkinbazı temel bilgilere ulaşılmış olmasına rağmen, türe dönük yapılacak ayrıntılı biyo-sistematik çalışmalar için, daha kapsamlı ve daha çok materyalle çalışılmasınınuygun olacağı söylenebilir.Anahtar Kelimeler: Kızılçam, Tohum, Fidecik, Değişkenlik, Morfo-Genetik, GöllerBölgesi

vABSTRACTSTUDIES ON MORPHO-GENETICS CHARACTERISTICS OF JUVENILESTAGE AND ONE YEAR OLD SEEDLINGS OF SOME REGISTEREDBRUTIAN PINE (Pinus brutia Ten.) SEED STANDS IN LAKES DISTRICTIn this study, the variation and the relations between of some metric morphologicalcharacteristics of seed and two months old and one year old seedlings of someregistered Brutian Pine (Pinus brutia Ten.) seed stands (populations) of the lakesdistrict were investigated. In order to realize this, one thousand seed weight,cotyledon number, initial growth (epycotyl length) and rootlet lenght, two monthsold seedling weight, one year old seedling lenght, collar diameter of the seedling, thelongest root lenght, oven dry stem/root ratio, moisture percentage of seedling of thestudied Brutian Pine populations were determined. The data related to the metriccharacteristics mentioned above were analysed by using simple and multi-regressions, variance analysis and the findings were controlled by duncan test. Theresults are given below:It is found that there were significant relations at 0,05-0,001 level between onethousand seed weight-the weight of two months old seedling, the number ofcotyledon- the weight of two months old seedling, fresh and oven dry weight-moisture content of the one year old seedling in Pamucak and Gölhisar Brutian Pinepopulations, respectively. Besides, it was also found that there were significantrelations at 0,05-0,001 level only between the number of cotyledons-initial growth(epycotyl length), the longest root length-one year old seedling height, collardiameter of one year old seedling-one year old seedling height, collar diameter ofone year old seedling and the longest root length-stem/root oven dry weigth ratio,rootlet weight-two months seedling weight in gölhisar population. The relationsmentioned above were found nonsignificant in the other three (Pamucak, Merkez andKaradağ) investigated populations.viAccording to calculated coefficient of variation, it was found out that there wereimportant differences among the populations from stand point of their metriccharacteristics of the two months and one year old seedlings of the investigatedpopulations. However, Karadağ population was similar to Gölhisar, Pamucak veMerkez populations from point view of their cotyledon numbers. The same, it wasfound that Merkez population was the transition population among the populations ofKaradağ, Gölhisar and pamucak populations from viewpoint of rootlet length. On theother hand, while Gölhisar population was showing similarity to Pamucak, Merkezand Karadağ populations from pointview of stem/root oven dry weight, Merkezpopulation showed similarity to Pamucak and Gölhisar from pointview of one yearold seedling moisture percentage.Finally, by means of this study, although it was reached up to some main bio-systematic information, related to characteristics of seed, juvenile stage and one yearold seedlings of Brutian Pine, it could be indicated here that for detailed bio-systematic studies, it is necessary to carried out more extensive and study with muchmore material for the species.Keywords: Brutian Pine, Seed, Seedlings, Variation, Morpho-Genetics, LakesDistrict.