Bazı yeni elma çeşitlerinde uygun dölleyici çeşidin ve kendine verimliliğin belirlenmesi

Abstract

iiÖZETBAZI YENİ ELMA ÇEŞİTLERİNDE UYGUN DÖLLEYİCİ ÇEŞİDİN VEKENDİNE VERİMLİLİĞİN BELİRLENMESİ6 farklı elma çeşidinde kendine verimliliği ve uygun tozlayıcı çeşidi belirlemek için2004 yılında melezleme çalışmaları yapılmıştır. Ana çeşit olarak Granny Smith,Jonagold, Royal Gala, Braeburn, Fuji, Red Chief tozlayıcı çeşit olarak Royal Gala,Granny Smith ve Golden Delicious çeşitleri kullanılmıştır.Deneme 5 aşamalı olarak kurulmuştur. Birinci aşamada çiçek tozu canlılık testleri,ikinci aşamada çiçek tozu çimlenme oranlarını belirlemek için ?çiçek tozuçimlendirme denemeleri?, üçüncü aşamada çiçek tozu miktarlarını belirlemek için?çiçek tozu sayımları?, dördüncü aşamada vegetasyon başlangıcında ?bahçedetozlama denemeleri? yapılmış ve beşinci aşamada ise laboratuar şartlarında çiçektozu borusu gelişimi incelenmiştir.Yapılan incelemeler sonucunda; çiçek tozu canlılık oranı Royal Gala çeşidinde (%76.77), çiçek tozu çimlenme oranı % 1 agar + % 15 sakkaroz dozu ortamında GrannySmith çeşidinde (% 57.54), bir çiçekteki çiçek tozu üretim miktarı ise Fuji çeşidinde(71675.44) en yüksek değere ulaştığı belirlenmiştir. Bahçe tozlama çalışmaları ileRoyal Gala çeşidi için Granny Smith çeşidinin, Jonagold çeşidi için Royal Gala veGranny Smith çeşitlerinin, Granny Smith çeşidi için Golden Delicious çeşidinin, Fujiiçin Royal Gala ve Granny Smith çeşitlerinin, Braeburn için Granny Smith çeşidininve Red Chief çeşidi için ise Royal Gala çeşidinin en iyi tozlayıcı çeşit olduğu tespitedilmiştir. Laboratuar şartlarında yapılan incelemelerde, meyve tutumunun eldeedildiği tüm kombinasyonlarda yaklaşık olarak 24. saatte çiçek tozlarının çimlendiğive 72. - 120. saatlerde ise dişicik borusunun alt kısmına ulaştığı tespit edilmiştir.ANAHTAR KELİMELER: Elma, döllenme biyolojisi, melezleme, çiçek tozu,kendine verimlilik.

iiiABSTRACTDETERMİNATION OF SUITABLE POLLINATOR CULTIVARS ANDSELF-COMPATIBILITY FOR SOME NEW APPLE CULTIVARSSix different apple cultivars were crossed between each other to determine selfcompatibility and suitable pollinators. Main varieties were Granny Smith, Jonagold,Royal Gala, Braeburn, Fuji, Red Chief, pollinator varieties were Royal Gala, GrannySmith and Golden Delicious.This study was planned for five steps. At first step ?pollen liveness tests?, at secondstep ?pollen germination tests? for determining pollen germination ratios, countingpollen amounts was the third step, at fourth step begining from the vegetation periodpollination studies were done at outside and at 5th step development of pollen tube instil was observed at laboratory conditions.After all observations, pollen liveness ratio was % 76,77 for Royal Gala variety, atthe conditions of % 1 agar and % 15 sucrose conditions pollen germination rate was% 57,54 for Granny Smith, maximum pollen production amount for a flower was atFuji (71675.44) variety. Studies at outside showed that Granny Smith variety forRoyal Gala; Granny Smith and Royal Gala for Jonagold; Golden Delicious forGranny Smith; Royal Gala and Granny Smith for Fuji; Granny Smith for Braeburn,and Royal Gala for Red Chief are good pollinator cultivars. At laboratoryconditions, observations were done and all combinations which had fruit set showedpollens had been germinated in 24 hours approximately. Also it was determinatedthat all pollen tubes had reached to stil bottom in 72 and 120 hours.KEY WORDS: Apple, fertilization biology, hybridization, pollen, self-fertility.