Gümüş nitrat uygulamalarının hıyarda (Cucumis sativus l.) cinsiyet oluşumuna etkileri

Abstract

ÖZETGümüş Nitrat Uygulamalarının Hıyarda (Cucumis sativus L.) CinsiyetOluşumuna EtkileriDeniz KARAKAYABu çalışma, gümüş nitrat (AgNO3)' ın hıyarların cinsiyet görünümü ve diğer bazıözelliklerine etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır.Antalya ili Gaziler köyünde, Bircan Tarım Turizm Tic. th. hr. ve San. Ltd. Şti.' neait plastik serada 2005 ilkbahar ve sonbahar yetiştirme döneminde yürütülen buçalışmada kullanılan tohumlar; Bircan Tarım Turizm Tic. th. hr. ve San. Ltd. Şti.'ne ait Mostar F1 ve Su Tarım Tic. Ltd. Şti.' ne ait Vesco Seeds Beith Alpha F1 (26.50F1) olup, üretimi yaygın bir şekilde yapılan çeşitlerdir.Bitkilere; gümüş nitrat uygulaması, büyüme uçlarına püskürtme yöntemiyle yapılmışve 0, 250, 500, 750, 1000 ppm' lik gümüş nitrat dozları uygulanmıştır. Araştırma,Tesadüf Parselleri Deneme Desenine göre, her tekerrürde 5 bitki olacak şekilde, 4tekerrürlü olarak yapılmıştır.Uygulamaların etkilerini belirlemek amacıyla dişi çiçek sayıları, erkek çiçek sayıları,erkek çiçeklerde oluşan polenlerin canlılık oranları, erkek çiçekte oluşan polenlerdeçimlenme oranları, bitkilerin boy uzunlukları, ekim dönemlerinin (ilkbahar ve güz)generatif ve vegetatif özelliklere etkileri tespit edilmiş, sonuçlar istatistiki olarakdeğerlendirilmiştir.Bu araştırmada elde edilen sonuçları maddeler halinde şu şekilde özetlenebilir:1. AgNO3, erkek çiçek oluşumuna sebep olmuştur.2. AgNO3, erkek çiçek sayısını artırmıştır.3. AgNO3, dişi çiçek sayısında azalmaya neden olmuştur.4. Erkek çiçek sayısındaki artış dönemlere göre değişik olmuştur (GND2' de).5. Her iki çeşitte de AgNO3 bitki boyunun kısalmasına neden olmuştur.6. 750 ve 1000 ppm' lik dozlarda yapılan Gümüş Nitrat uygulamaları sonrasındayapraklarda görülen buruşma ve sararma zamanla kaybolmaktadır.7. SEM fotoğraflarının incelenmesi sonucunda; hıyar polenlerinin morfolojiközellikleri tespit edilmiş, apertürlerin sayısı 3, apertürlerin polen üzerindeki yerlerimonozonotrem ve apertürlerin şekli (çeşidi) porat, polenlerin simetri eksenleriizopolar, polenlerin bağlantı durumu monad, polenlerin şekli Obtuse-Convex,kutuplardan polen çevresi üç köşeli olarak tespit edilmiş; ekzin yüzeyi incelenmiştir.Ayrıca hem GND1' de hem de GND2' de 750 ve 1000 ppm' lik uygulamalarda bazıpolenlerde deformasyonlar tespit edilmiştirANAHTAR KEL MELER: Cucumis sativus L., Gümüş nitrat, Cinsiyet görünümü

ABSTRACTThe Effects of Silver Nitrate Applications on Sex Expression in Cucumber(Cucumis savitus L.)Deniz KARAKAYAThe study was conducted to examine the effects of AgNO3 on the sex expression andother characteristics of cucumbers.The seeds used in the study conducted during the spring and fall (autumn) growingseasons of 2005 in a plastic greenhouse were obtained from Bircan AgricultureTourism Trade Impont-Export and Industry Limited Company (Mostar F1) inGaziler, a village of Antalya and Su Agriculture Trade Limited Company (VescoSeeds Beith Alpha F1 (26,50 F1)). Both cultivars are available on the market andwidely grown. Different doses of AgNO3 (0, 250, 500, 750, 1000 ppm) were appliedto the plants via spraying to the growing tips. The experiment was conducted inaccordance with a Factorial design with 4 replications and 5 plants per replication.To determine the effects of AgNO3 applications, the number of male-female flowers,germination rates and pollen viability in male flowers, plant height and the effects ofspring and fall (autumn) growing seasons on the generative and vegetativecharacteristics were evaluated.Results of the study have been given below:1. AgNO3, caused male flowering.2. AgNO3, increased the number of male flowers.3. AgNO3, decreased the number of female flowers.4. Increase on the number of male flowers changed according to the season (forGND2).5. In both kinds, AgNO3 was the reason of shortness of plant length.6. After the applications of AgNO3 with doses of 750 and 1000 ppm wrinklings andturning pale on the leaves disappeared day by day.7. SEM photos showed that cucumber pollens had 3 apertures, and the places ofaperture on pollen were monozonotrem, aperture types were porat, pollen axis wasizopolar, connection of pollens was monad, pollen types were Obstuse-Convex,pollen cycle was triangular from the poles. Exin surface was also examined. Inaddition, upon 750 and 1000 ppm applications some deformations were observed onpollens in both GND1 and GND2.KEY WORDS: Cucumis sativus L., Silver nitrate, Sex expression