Multipl sklerozda ağrı tipi, şiddeti; ağrının fonksiyonellik, özürlülük ve yaşam kalitesi ile ilişkisi

Abstract

AmaçMultipl Skleroz (MS) hastalarında ağrı ve nöropatik ağrı ile ilişkili faktörlerin saptanması; ağrı semptomu olan hastaların nöropatik ağrı yönünden değerlendirilmesi; ağrı ve nöropatik ağrının özürlülük, fonksiyonellik, günlük yaşam aktiviteleri, yorgunluk, emosyonel durum ve yaşam kalitesi ile ilişkisinin saptanması amaçlandı.Gereç veYöntemNecmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Nöroloji ve Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon kliniklerine Temmuz 2017-Ekim 2017 tarihleri arasında başvuran, McDonald 2010 kriterlerine göre MS tanısı almış 100 hasta çalışmaya dahil edildi.Hastaların yaş, cinsiyet, öğrenim düzeyi, medeni durumu, aile desteği gibi demografik bilgileri kaydedildi. Ayrıntılı nöromuskuloskeletal muayeneleri yapıldı. Hasta kayıtlarından MS tipi, hastalık süresi ve plak yerleşim yerleri kaydedildi. Özürlülük durumunu değerlendirmek için Kurtzke Genişletilmiş Özürlülük Durum Ölçeği, günlük yaşam aktivitelerini değerlendirmek için Barthel Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi, yorgunluk şiddetini değerlendirilmek için Yorgunluk Şiddet Ölçeği, duygudurumunu değerlendirmek için Beck Depresyon Ölçeği, yaşam kalitesini değerlendirmek için Nottingham Sağlık Profili uygulandı. Ambule olabilen hastaların ambulasyon düzeyini değerlendirmek için Fonksiyonel Ambulasyon Sınıflaması uygulandı. Hastalar ağrı şikayeti olan ve olmayanlar olarak iki gruba ayrıldı. Bu iki grup; sosyodemografik bilgiler, hastalık verileri, özürlülük, fonksiyonellik, günlük yaşam aktiviteleri, yorgunluk şiddeti, duygudurum ve yaşam kalitesi açısından karşılaştırıldı. Ağrı şikayeti olanhastaların ağrı karakterini değerlendirmek için Pain Detect Ağrı Anketi uygulandı. Buna göre ağrı şikayeti olan hastalar, nöropatik komponenti olanlar ve olmayanlar olmak üzere 2 gruba ayrıldı. Yine bu iki grup da; sosyodemografik bilgiler, hastalık verileri, özürlülük, fonksiyonellik, günlük yaşam aktivileri, yorgunluk şiddeti, duygudurum ve yaşam kalitesi açısından karşılaştırıldı.BulgularHastaların %62'sinde ağrı şikayeti mevcuttu. Çalışmamızda ağrı ile; yaş, cinsiyet, medeni durum, aile desteği, MS tipi, hastalık süresi, plak yerleşimi, özürlülük, fonksiyonellik, günlük yaşam aktiviteleri arasında ilişki bulunmadı. Ağrı şikayeti olan hastaların daha düşük öğrenim düzeyine sahip olduğu; yorgunluk şiddeti ve depresif semptomlarının daha fazla olduğu; yaşam kalitelerinin ise daha düşük olduğu saptandı. 16 hastada Lhermitte bulgusu, 3 hastada ağrılı tonik spazm, 1 hastada ise trigeminal nevralji vardı. Hastalarda en sık olarak baş ağrısı (%38) ve yaygın alt ekstremite ağrısı (%25) görüldü. Ağrı şikayeti olan hastaların %29,03'ünün ağrısının nöropatik komponenti vardı. Nöropatik komponenti olan hastaların ise yalnızca %22,22'si buna yönelik ilaç kullanmaktaydı. Nöropatik ağrı ile; yaş, cinsiyet, öğrenim düzeyi, medeni durum, aile desteği, MS tipi, hastalık süresi, plak yerleşimi, fonksiyonellik, günlük yaşam aktiviteleri ve depresyon arasında ilişki bulunmazken; bu hastalarda ağrı şiddetinin ve yorgunluk şiddetinin daha fazla olduğu, yaşam kalitesinin ise daha düşük olduğu gözlendi.SonuçÇalışmamızda ağrının, MS hastalarında sık görülen bir semptom olduğu gözlendi. Ağrı şikayetinin; düşük öğrenim düzeyi, artmış yorgunluk, depresif duygudurumu ve düşük yaşam kalitesi ile ilişkili olduğu saptandı. Nöropatik ağrısı olanlarda ağrı ve yorgunluk şiddetinin yüksek, yaşam kalitesinin düşük olduğu görüldü. Şikayetlerine yönelik doğru tedavi alan hasta sayısının düşük olduğu gözlendi. Ağrı ve nöropatik ağrının MS hastalığında sık görülen ve hastaların yaşam kalitelerini kötü yönde etkileyen bir semptom olması nedeniyle hekimler tarafından daha iyi sorgulanması ve tedavi edilmesi gerektiği kanaatindeyiz.

ObjectivesThe aim of this study was to define the pain/neuropathic pain-related factors, to evaluate the patients with pain in terms of neuropathic pain and to determine the relationship between pain/neuropathic pain and disability, functionality, daily living activities, fatigue, emotional state and quality of life in Multiple Sclerosis (MS).Material and MethodsThis study was conducted in Neurology and Physical Medicine and Rehabilitation clinics of Necmettin Erbakan University, Meram Faculty of Medicine, between July 2017 and October 2017. One hundred patients over 18 years of age, diagnosed with Multiple Sclerosis according to McDonald Criteria 2010. Neuromusculoskeletal examinations of the patients were performed. Patients' age, gender, education level, marital status, family support, duration of illness, MS type, locations of MS plaques were obtained. We used Krutzke Expanded Disability Status Scale (EDSS) to evaluate disability, Barthel Index of Activities of Daily Living to evaluate activities of daily living, Fatigue Severity Scale (FSS) to evaluate severity of fatigue, Beck Depression Inventory to evaluate depression, Nottingham Health Profile to evaluate quality of life, Functional ambulation classification scale to evaluate ambulation ability. Patients were divided into two groups with and without pain. These two groups were compared in terms of sociodemographic informations, disease data and disability, functionality, daily life activities, fatigue severity, mood and quality of life. In patients with pain, we used Pain Detect Questionnaire (PD-viiQ) to identify neuropathic components of their pain. According to PD-Q patients with pain divided into two groups with and without neuoropathic component. Also these two groups were compared in terms of sociodemographic information, disease data and disability, functionality, daily life activities, fatigue severity, mood and quality of life.Results62% of the patients had pain symptom. In our study, no relation was found between pain and age, gender, marital status, family support, type of MS, duration of disease, plaque placement, disability, functionality, daily life activities. Patients with pain had lower education level than patients without pain. In patients with pain, the severity of fatigue and depressive symptoms were higher; the quality of life was lower. Lhermitte sign was present in 16 patients, painful tonic spasm in 3 patients and trigeminal neuralgia in 1 patient. The most common headache (38%) and diffuse lower extremity pain (25%) were observed in the patients. 29.03% of the patients with pain had a neuropathic component of pain. Only 22.22% of patients with neuropathic component of pain were taking medication for this symptom. While there was no relationship between neuropathic pain and age, gender, education level, marital status, family support, type of MS, duration of disease, plaque placement, functionality, daily living activities, depression; pain severity and fatigue severity were higher and quality of life was lower in these patients.ConclusionIn our study, pain was found as a common symptom in MS patients. Pain complaint was found to be associated with increased fatigue, depressive mood and low education level and quality of life. Neuropathic pain was associated with increased pain severity, fatigue and low quality of life. The number of patients receiving correct treatment for their complaints was low. We believe that pain and neuropathic pain should be questioned and treated better by physicians because it is a symptom that is common in MS disease and adversely affects the quality of life of patients.