Obezitesi olan hastalarda serum androjen düzeyleri ve framingham risk skorlama sistemiyle saptanan kardiyovasküler hastalık riski ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Giriş ve Amaç: Sıklıkla metabolik ve hormonal değişikliklerle birlikte seyreden ve çağımızın en büyük problemlerinden biri olarak kabul edilen obezite; kardiyovasküler hastalıklar (KVH) için bir risk faktörüdür. Mortalite ve morbidite nedenleri arasında ön sırada gelmekte olan kardiyovasküler hastalıkların gelişme riskinin ön görülmesi hayati önem taşımaktadır. Bu amaçla geliştirilen Framingham risk skorlama sistemi kişilerin 10 yıllık kardiyovasküler hastalık riskini hesaplamaktadır. Yaş, cinsiyet, diyabet varlığı, sistolik kan basıncı, total kolesterol, HDL kolesterol, antihipertansif tedavi alımı ve sigara içiciliği gibi major risk faktörlerini barındıran bu skorlama sistemi, obezitesi olan hastalar için de önem arz etmektedir. Bu risk faktörleri dışında kardiyovasküler hastalık ile ilişkili yeni parametreler de gündeme gelmekte ve bu konuyla ilgili çalışmalar yoğunlaşmaktadır. Bu çalışmada; obezitesi olan hastalarda Framingham risk skorlama sistemi ile tespit edilen 10 yıllık kardiyovasküler hastalık riskinin serum androjen düzeyi ile ilişkisinin ve bu hasta popülasyonunda serum androjen düzeyinin bir kardiyovasküler hastalık risk belirteci olarak kullanılıp kullanılmayacağının ortaya konması amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Bu çalışmaya Sağlık Bilimleri Üniversitesi İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Obezite polikliniğinde son 5 yıllık süreçte dosya açılıp takip edilen, kriterlere uygun 203 hasta dahil edilmiştir. Obezite hasta takip formları geriye dönük taranarak; hastaların yaşı, cinsiyeti gibi demografik özellikleri ve kronik hastalık öyküsü, kullandığı ilaçlar, sigara içiciliği, sistolik/diastolik kan basıncı, bel çevresi, kalça çevresi, boyu, kilosu, beden kitle indeksi ve bel/kalça oranı dökümante edilmiştir. Laboratuvar tetkiklerine hastane veritabanından ulaşılmış ve hastaların ilk muayene tarihleri baz alınarak açlık kan şekeri, insülin, HbA1c, total kolesterol, trigliserid, HDL kolesterol, LDL kolesterol, total testosteron, DHEAS (dihidroepiandrosteron-sülfat) ve östradiol (E2) değerleri kaydedilmiştir. Kardiyovasküler hastalık açısından hastalar, kayıtlı anamnez ve fizik muayene bulguları, istirahat elektrokardiyografi verileri ile birlikte değerlendirilmiş ve kardiyovasküler hastalık bulgusu olan bireyler çalışma dışında bırakılmıştır. Kardiyovasküler risk hesaplamasında Framingham Kalp Çalışması sonuçlarına dayanılarak oluşturulan, sekiz parametreli skorlama sistemi kullanılmıştır. Framingham Kalp Çalışması ağ sayfasında cinsiyet, yaş, sistolik kan basıncı, antihipertansif tedavi kullanımı, diyabet varlığı, sigara içiciliği, total kolesterol ve HDL kolesterol bilgileri girilerek 10 yıllık kardiyovasküler risk skoru elde edilmiştir. Araştırılan parametreler arasındaki ilişki SPSS istatistiksel analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir.Bulgular: 166 kadın ve 37 erkek obezite hastasının dahil edildiği çalışmada kadınlarda Framingham risk skoru erkeklerden anlamlı (p < 0.05) olarak daha düşük bulundu. Tüm hasta grubunda ve cinsiyet özelinde, DHEAS ile Framingham risk skoru arasında anlamlı (p < 0.05) negatif korelasyon gözlendi. Total testosteron ve Framingham risk skoru arasında ise korelasyon saptanmadı (p > 0.05). Kadın hastalarda östradiol ve Framingham risk skoru arasında anlamlı (p < 0.05) negatif korelasyon mevcuttu. Ayrıca diyabeti olan hasta grubunda DHEAS değerinin diyabeti olmayan gruptan anlamlı (p < 0.05) olarak daha düşük olduğu saptandı.Sonuç: Obezitesi olan hastalarda saptanan DHEAS ve Framingham risk skoru arasındaki negatif ilişki; DHEAS'ın bu hasta grubunda bir kardiyovasküler hastalık risk faktörü olarak kullanılabileceğine işaret etmektedir. DHEAS değerinin klinik pratikte kardiyak risk açısından alarme edici olması pek çok hastada erken tanı ve tedaviye olanak sağlayarak morbidite ve mortalitenin azaltılmasına yardımcı olabilir.Anahtar Kelimeler: Obezite, kardiyovasküler hastalık, Framingham risk skoru, serum androjen düzeyi

Aim: Obesity, one of the major problems of our age, is frequently associated with metabolic and hormonal changes and is a risk factor for cardiovascular diseases (CVDs). Predicting the risk of development of cardiovascular diseases, which is the leading cause of mortality and morbidity, is vital. Developed for this purpose, the Framingham Risk Score estimates the 10-year cardiovascular disease risk of individuals. This scoring system, which includes major risk factors such as age, gender, presence of diabetes, systolic blood pressure, total cholesterol, HDL cholesterol, antihypertensive treatment and smoking, is also important for obese patients. Apart from these risk factors, new parameters related to cardiovascular disease are under discussion and subject-related studies further increase. In this study, the aim is to determine the relationship between 10-year cardiovascular disease risk determined by Framingham Risk Score and serum androgen level in obese patients and whether the androgen level can be used as a risk marker of cardiovascular disease in this patient population.Materials and Method: This study included 203 patients who had files and were followed up for the last 5 years in the Obesity Outpatient Clinic at Istanbul Training and Research Hospital. Obese patient follow-up forms were scanned retrospectively. Demographic characteristics of patients such as age, gender, and history of chronic disease, medicaments, smoking, systolic/diastolic blood pressure, waist circumference, hip circumference, height, weight, body mass index and waist/hip ratio were documented. Laboratory tests were retrieved from the hospital database and fasting blood glucose, insulin, HbA1c, total cholesterol, triglyceride, HDL cholesterol, LDL cholesterol, total testosterone, DHEAS (dihydroepiandrosterone-sulphate) and estradiol values were recorded based on the first examination dates of the patients. Patients were evaluated in terms of cardiovascular disease, recorded anamnesis and physical examination findings, together with resting electrocardiography data and individuals with cardiovascular disease findings were excluded from the study. An eight-parameter scoring system based on the results of the Framingham Heart Study was used to calculate the cardiovascular risk. A 10-year cardiovascular risk score was obtained by entering information on gender, age, systolic blood pressure, antihypertensive treatment, presence of diabetes, smoking, total cholesterol and HDL cholesterol on the web page of the Framingham Heart Study. SPSS statistical analysis method was used to evaluate the relationship between the investigated parameters.Results: The study involved 166 female and 37 male obese patients, and the Framingham risk score was significantly lower in women than in men. A significant negative correlation was found between DHEAS and Framingham risk score in all patient groups and on gender basis. No correlation was found between the total testosterone and Framingham risk score. A significant negative correlation was found in female patients between estradiol and Framingham risk score. In addition, DHEAS levels were significantly lower in patients with diabetes compared to patients without diabetes.Conclusion: The negative relationship between DHEAS and Framingham risk score in obese patients suggests that DHEAS can be used as a cardiovascular disease risk factor in this patient group. The alarming level of DHEAS in clinical practice in terms of cardiac risk may enable early diagnosis and treatment in a large number of patients and thus, help to reduce morbidity and mortality.Keywords: Obesity, cardiovascular disease, Framingham risk score, serum androgen level