Şehirlerarası karayollarında trafik güvenliği tahmini

Abstract

iiiÖZETŞEHİRLERARASI KARAYOLLARINDATRAFİK GÜVENLİĞİ TAHMİNİÇalışmanın amacı; karayollarının projelendirilmesi, yapımı aşamasında veya mevcutkesimlerinde, kaza olabilecek olası kesimleri belirlemek ve gerekli önlemleriönermektir.Karayolu geometrisinin trafik kazalarının oluşumunda etkisinin olduğubilinmektedir. Bu çalışmada, iki şeritli şehirlerarası bölünmemiş karayollarındatrafik kazalarının oluşumunda payı olan karayollarının geometrik özellikleri, çevreetkisi ve hız gibi etkenler incelenerek değerlendirilmiştir. Karayolunun üst yapısı,hava koşulları ve sürücü hataları çalışmanın bu aşamasında dikkate alınmamıştır.Öncelikle; iki-şeritli şehirlerarası bölünmemiş karayollarında, kazaya etki edenetmenler (yıllık ortalama günlük trafik- YOGT, şerit genişliği, banket genişliği, yataykurba yarıçapı, karayolunun boyuna eğimi, karayolu kenarı tehlikeleri, bağlantıyollarının yoğunluğu, hız, tırmanma şeridinin varlığı) daha önceki çalışmalardanfaydalanılarak incelenmiştir. Daha sonra ise, karayolu güvenliğinde etkili olan budeğişkenlerin birlikte değerlendirileceği model geliştirilmiştir.Trafik kazalarının oluşumunda oldukça fazla belirsizlik bulunmaktadır. Bu nedenlemodel oluşumunda bulanık mantık (fuzzy) yaklaşımı kullanılmıştır. Bulanık mantığadayalı model geliştirilmesinde en önemli konu üyelik işlevlerinin belirlenmesidir.Bunun için üyelik işlevlerinin geliştirilmesinde kaynak araştırmasındanyararlanılmıştır. Trafik kazalarına etki eden etmenlerin birden fazlasının birliktedeğerlendirildiği FHWA (The Federal Highway Administration) (Harwood vd.,2000) raporu kılavuz model olarak kabul edilmiştir. Geliştirilen temel modelinsonuçlarının, kılavuz modeldeki sonuçlarla uyumlu olması sonucu temel modelgeliştirilerek yeni bir model oluşturulmuştur.Oluşturulan bu model ile; kullanılmakta olan şehirlerarası bölünmemişkarayollarında, karayolu geometrisindeki hatalardan kaynaklanan kara noktalar tespitedilebilecektir. Ayrıca henüz proje aşamasındaki karayolu, karayolu güvenliğiaçısından değerlendirilecek ve böylece kaynaklar daha etkin bir şekilde kullanılmışolacaktır.ANAHTAR KELİMELER: Bulanık mantık, karayolu güvenliği, karayolugeometrik standartları, trafik kaza değişkenleri.

ivABSTRACTPREDICTION OF THE TRAFFIC SAFETYON RURAL HIGHWAYSThe goal of this work is to determine the areas with a high risk of accidents duringthe steps of project-making and construction and in the areas that are currently inservice and to suggest necessary measures to prevent such accidents.It is known that road geometry plays an important part in road-accidents. This studyassessed the geometrical features that played a role in the accidents in the two-lanerural roads, the effect of environment and the factors such as speed are included. Thepavement structure, weather conditions and driver faults were ignored at this step.We investigated the accidents factors that are annual average daily traffic, lanewidth, shoulder width, radius of horizontal curvature, road?s forward slope, roadsidehazard rating, driveway density, speed, the presence of climbing lane. Then, a modelis developed to examine the variables.There are lots of uncertanties in the emergence of traffic accidents. Thus, weproposed a fuzzy logic approach to model road accident. The most important issue ina fuzzy logic model is to determine membership functions. We used a sourceresearch in developing membership functions. We accepted as a model of FHWA(Harwood et al, 2000) that used the multiplicity of factors that influenced trafficaccidents. The results of the model is tested to comply with the results of the FHWAmodel.With this model, we aim to determine the black spots along the two-lane rural roadsbecause of the faults in road geometries. Moreover, we will examine road safetyduring the project-level road safety so that the resources can be used moreefficiently.KEY WORDS: Fuzzy logic, highway safety, geometric design standards ofhighway, traffic accidents parameters.