Pozitif havayolu basıncı tedavisinin nazal mukosiliyer klirens hızına etkisinin rinosintigrafi ile değerlendirilmesi

Abstract

Nazal mukosiliyer klirens, solunum sisteminin inhale edilen partiküllere karşı ilk ve en önemli savunma mekanizmasıdır. Çeşitli nedenlerle bu savunma mekanizması etkilenebilmektedir. Obstrüktif uyku apne sendromu (OSAS) uyku esnasında tekrarlayıcı tam veya parsiyel üst solunum yolu obstrüksiyonu epizotları ve oksijen satürasyonunda azalmalarla karakterize horlama, tanıklı apne ve gündüz aşırı uykululuğun eşlik ettiği bir tablodur. Ciddi komplikasyonlara neden olmakla birlikte kognitif fonksiyonlarda ve psikososyal işlevsellikte bozulmalara yol açabilir. Pozitif havayolu basıncı (PAP) tedavisi OSAS'ta altın standarttır. OSAS nedeniyle PAP tedavisi verilen hastaların ilk aylarda %10'unun, 5 yıllık izlemde ise %30'unun tedaviyi bıraktığı bildirilmiştir. Hastaların PAP cihazını kullanmayı bırakmalarının nedenleri arasında cihaza bağlı nazal hava akımı ve basıncın artması sonucunda oluşan nazal konjesyon, kuruluk, rinore, rinit, basınç intoleransı ve klostrofobi sayılabilir. Biz bu çalışmada OSAS'ta en etkin tedavi olan PAP tedavisinin nazal mukosiliyer klirens hızına (NMKH) etkisini incelemeyi amaçladık. Bu amaçla daha önce hiç çalışılmamış objektif, sensitiv ve noninvaziv bir yöntem olan Tc-99m makroalbümin agregatları (MAA) ile yapılan rinosintigrafi testini tercih ettik. Hasta grubundaki 34 kişinin yaş ortalaması 51.38 ±11.80 (30-73yaş) iken kontrol grubundaki 16 kişinin yaş ortalaması 35.25 ±11.53 (21-63 yaş) olarak bulundu. Tüm vakalara 99mTc-MAA ile rinosintigrafi yapılarak NMKH'ları hesaplandı. PAP tedavisi uygulanan hastalarda, tedavi öncesi NMKH ortalama 7.25±3.13 mm/dak olup tedavi sonrası ortalama 6.07±3.94 mm/dak olarak bulundu. Kontrol grubunda, NMKH ortalama 9.05±3.21 mm/dak olarak bulundu. Hastaların PAP tedavisi sonrasındaki ortalama NMKH, PAP tedavisi öncesindeki sonuçlarla karşılaştırıldığında klirens hızının istatistiksel olarak anlamlı derecede azalmış olduğu görüldü (p<0.05). Sonuç olarak OSAS'lılarda mukosiliyer klirensin anlamlı oranda bozulmadığını ancak PAP tedavisi sonrasında anlamlı oranda bozulduğunu tespit ettik. Bu olumsuz etkinin hava akımınındaki artma, türbülans ve basınçdaki değişim nedeniyle oluşan nazal mukoza ve mukus yapısındaki değişikliklere bağlı olabiliceğini tahmin etmekteyiz.

Nasal mucociliary clearance is the first and most important defense mechanism of the respiratory system against inhaled particles. This defense system may be affected due to various reasons. Obstructive sleep apnea syndrome (OSAS) is portrayal of snoring characterized by repetitive full or partial upper respiratory tract obstruction episodes and decrease in oxygen saturation while sleeping, witnessed apnea and excessive sleep during daytime. While causing severe complications, it may lead to deteriorations in cognitive functions and psychosocial functionality. Treatment of positive airway pressure (PAP) is the golden standard in OSAS. 10% of the patients who are given PAP treatment due to OSAS are reported to stop the treatment in the first months while 30% of them stop the treatment in the 5 years follow-up. Among the reasons of patient in stopping the treatment are nasal congestion due to increase in nasal air flow and pressure, dryness, rhinorrhea, rhinitis, pressure intolerance and claustrophobia may be listed. In this study, we aimed to examine the effect of PAP treatment which is the most effective treatment in OSAS to nasal mucociliary clearance rate (NMCR). For this purpose, we preferred the test of rhinoscintigraphy conducted with Tc-99m macroalbumin aggregates (MAA) which is an objective, sensitive, non-invasive and never before studied method. While the age average of 34 people in the patient group is found 51.38 ±11.80 (ages 30-73), age average of 16 people in the control group is found 35.25 ±11.53 (ages 21-63). All cases were applied rhinoscintigraphy with 99mTc-MAA and NMCR values are calculated. In patients with PAP treatment, pre-treatment NMCR average was found 7.25±3.13 mm/min and post-treatment NMCR average was found 6.07±3.94 mm/min. In the control group, NMCR average was found 9.05±3.21 mm/min. When the average NMCR of the post-PAP treatment patients is compared to pre-PAP treatment, it was seen that clearance rate was significantly decreased (p<0.05). As a result, we determined that mucociliary clearance in patients with OSAS is not significantly deteriorated, however after PAP treatment it is significantly deteriorated. We speculate this negative effect may be related to nasal mucosa formed due to increase in air flow, change in turbulence and pressure and in mucous structure.