Türkiye`nin Silene L. (Caryophyllaceae) cinsi Brachypodae boiss. ve Auriculatae boiss. seksiyonları üzerinde biyosistematik çalışmalar

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye'de yayılış gösteren Silene L. cinsinin Brachypodae Boiss. veAuriculatae Boiss. seksiyonlarına ait taksonların morfolojik, anatomik, palinolojik vetohum özellikleri, tür tanımları, teşhis anahtarları ve taksonların coğrafi yayılışlarıaraştırılmıştır.Yapılan incelemeler sonucunda, morfolojik olarak türlerin bilinenlerden farklıözelliklere sahip oldukları belirlenerek bazı yeni karakterler deskripsiyonlarınaeklenmiş, bazıları da değiştirilerek güncellenmiştir. Elde edilen tüm bulgularkullanılarak her iki seksiyona ait taksonların tür teşhis anahtarları güncellenmiştir.Anatomik kesitler mikrotom yardımı ile 8-10 ?m kalınlığında alınmış, safranin-fastgreen ikili boyama ile daha belirgin hale getirilerek ayırt edici özellikleribelirlenmiştir. Palinolojik çalışmalarda seksiyonlara ait polen preparatlarıWodehouse (1935)'a göre hazırlanarak polenler hem ışık hem de Scanning ElectronMikroskobunda (SEM) incelenmiştir. Brachypodae seksiyonuna ait taksonların polenşekli prolate-spheroidal; polen tipi periporat; polen yapısı tektat; Auriculataeseksiyonuna ait taksonların ise polen tipi periporat, polen yapısı tektat, operculumlarıise granüllüdür. Palinolojik sonuçlara göre taksonlar arasındaki farklılıklar ortayakonulmuş ve her iki seksiyona ait türler için polen tanımları ve teşhis anahtarlarıyapılmıştır. Karyolojik çalışmalarda, belirli uzunluğa ulaşan kök uçlarıparadiklorbenzen içerisine konulduktan sonra Feulgen ile boyanmış ve incelemeyealınmıştır. Buna göre Brachypodae seksiyona ait türlerin kromozom sayılarının2n=24 olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışma sonucunda Auriculatae seksiyonu üyeleri14 takson altında değerlendirilmiştir. S. araratica Schischk. subsp. davisii (Chowdh.)Ghazanfar'nin S. araratica Schischk.'nın sinonimi olabileceği ihtimali tartışılmış; S.lucida Chowdh. subsp. glandulosa ise tür kategorisine yükseltilmiştir. Ülkemiz içinendemik olduğu belirtilen S. leptoclada'nın Türkiye ve Yunanistan'da yayılışgösterdiği, bu nedenle endemik bir takson olmadığı; nesli tükenmiş taksonlargrubuna dahil edilen S. oligotricha (Hub.-Mor.)'nın da Tunceli'de yayılış gösterdiğitespit edilmiştir. Her iki seksiyona ait endemik taksonların özellikle dar yayılışlıolanlarının günümüzdeki populasyonları, yayılışları ve tehlike kategorileri ortayakonmuştur. Buna göre; Brachypodae seksiyonunda S. leptoclada NT, S. inclinataCR, S. balansae EN; Auriculatae seksiyonunda ise S. fenzlii, S. akmaniana, S.azirensis, S. glandulosa ve S. oligotricha EN, S. argaea, S. denizliense ve S.erimicana LC, S. araratica ve S. caucasica NT, S. rhynchocarpa, S. brevicaulis, S.ruscifolia ve S. lucida LC kategorisinde değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Anatomi, Caryophyllaceae, Morfoloji, Palinoloji, Revizyon,Silene, Sitogenetik, Taksonomi

In this study, morphological, anatomical, palynological and seed features; speciesdescriptions, identification keys and geopgraphical distributions of taxa belonging toSectios Brachypodae Boiss. and Auriculatae Boiss. have been studied.As conclusion, different finds concerning morphology hitherto known weredetermined; some new characters were added to descriptions, while some otherswere changed and updated. According to all available data, species keys for bothsectio were updated. Anatomical sections were provided via mikrotom at 8-10 ?mand stained with safranin-fast green dual staining to emphasize differences toidentify taxonomical patterns. In palynological studies, pollen samples have beenprepared according to Wodehouse (1935) and studied under both light microscopeand SEM. In Sect. Brachypodae, pollen shape was found to be as prolate-spheroidal;pollen type periporat; pollen structure tektat; while in Sect. Auriculatae pollen typeperiporat, pollen structure tektat and opercula granullated. According topalynological results differences were identified, descriptions and determination keysfor taxa to both sections were prepared. In caryological studies, root tips at certainlengths were stained with Feulgen after paradiklorbenzen treatment, then studiedunder microscope. Accordingly, chromosome numbers for species in Sect.Brachypodae were found as 2n=24. Sect. Auriculatae has been evaluated uner 14taxa, that S. araratica Schischk. subsp. davisii (Chowdh.) Ghazanfar may besynonymous with S. araratica Schischk. was mentioned, also S. lucida Chowdh.subsp. glandulosa was erected to specific status. Previously reported as an endemic,S. leptoclada is found also in Greece, while reportedly extinct taxon S. oligotricha(Hub.-Mor.) survives in Tunceli province. Distributions, surving populations, andthreat categories of endemics to both sections, especially those with narrow ranges,were clarified. Accordingly following species were put into major threat categoriesS. leptoclada NT; S. inclinata CR; S. balansae EN (Sect. Brachypodae); S. fenzlii, S.akmaniana, S. azirensis, S. glandulosa and S. oligotricha EN; S. argaea, S.denizliense and S. erimicana LC; S. araratica and S. caucasica LC; S. rhynchocarpa,S. brevicaulis, S. ruscifolia and S. lucida LC (Sect. Auriculatae)Key words: Anatomy, Caryophyllaceae, Cytogenetics, Morphology, Palynology,Revision, Silene, Taxonomy