Ermeni harfli `İnciler` isimli Türkçe dua kitabının Türk latin alfabesine aktarımı ve ses bilgisi

Abstract

Bu çalışma, 1950 yılında Arisdages Timuryan tarafından Ermeni harfleriyle Türkçe yazılmış İnciler (Koharner)adlı dua kitabının Tük Latin alfabesine aktarımı ve ses bilgisini ortaya koymaktadır. Giriş bölümünde Ermenilerin tarihçesi, dini, Dünya ve Türkiye Ermenileri, Ermeni adı, Ermenice, Ermenilerin Türkçesi ve Ermeni harfli Türkçe Metinler hakkında bilgi verilmektedir. Ardından çalışmaya konu olan eserin matbu özellikleri, yazarı, konusu, dili, noktalama işaretleri ve alfabesi üzerinde durulmaktadır. Bu bölümde Batı Ermeniceyle yazılmış eserin Doğu Ermeniceden farklı olan ve Doğu kolunda kullanılmayan sesleri ortaya konmaktadır. Türkçe kelimelerin yazımında kullanılmayan Ermenice harfler verilmektedir. Arapça, Farsça kelimelerin çok olduğu eserin dilinin Kayseri ağız özelliklerini yansıttığı da Eserin Dili başlığında belirtilmektedir. Ses Olayları bölümü Türkiye Türkçesinde görülmeyen örnekler üzerinden oluşturulmuştur. Metindeki Türkçe kelimelerde dil benzeşmesi, eklerin ince ünlü şekilleriyle yazılması yüzünden görülmemektedir. Arapça ve Farsça kelimeler ise dil benzeşmesine uydurulmuştur. Metinde en çok tonlulaşma ve daralma örneklerine rastlanmaktadır. Ancak hiçbir ses olayı sistemli bir şekilde tüm örneklerde görülmemekte, ses olaylarının istisnai örnekleri mutlaka bulunmaktadır. Yazım bölümü ise Türkiye Türkçesinden farklı yazılan ekleri, eskicil kelimeleri ve ekleri, Arapça ve Farsça kelimelerin yazımlarını, dinî kelimelerin yazımını incelemektedir. Farklı yazılışların çoğu Osmanlı Türkçesi geleneğidir. Arapça, Farsça kelime ve tamlamalar orijinal halleriyle yazılmıştır. Metinde tespit edilen yazım yanlışları ve varyantlı yazılan kelimeler de bu bölümde incelenmektedir. Sonuç kısmında metnin dil özellikleri, metinde görülen temel ses olayları ve aykırı durumlar ile yazımda öne çıkan özellikler değerlendirilmektedir. Çalışmanın son bölümü ise Alıntı Kelimeler Listesi ve metinden verilen bölümlerden oluşmaktadır. Metnin başı, ortası ve sonundan toplam on sayfanın tıpkıbasımı, Ermeni harfleriyle yazılmış hali ve Türk Latin alfabesine aktarımı verilmektedir.

This study is to reveal the phonology and the phonetic translation to the Turkish Latin alphabet of the prayer book called Koharner (Diamonds) written in theTurkish with Armenian letters by Arisdages Timuryan in 1950. Information about the history and religion of Armenians, World and Turkey's Armenians, Armenian name, Armenian language, Armenian Turkish and Turkish texts with Armenian letters is given in the introduction. Then, the printed features, author, subject, linguistic features, punctuations marks and alphabet of the book are focused. The book is written in Western Armenian and at this part, you will find the sounds that are not used in Eastern Armenian and differ from Eastern Armenian. The Armenian letters not used Turkish written words are given. It is indicated that the book has many Arabic, Persian words. It is also specified that it shows the features of Kayseri dialect. Sound Events section includes the examples not seen in Turkey Turkish. Assimilation doesn't appear in the text because suffixes are written with narrow vowel forms (ı, i, u, ü). However, assimilation occurs in Arabic and Persian words. The examples of breaking and voicing are found most in the text. But, no sound event can be seen in a systematic manner in all instances; indeed, there are absolutely exceptional examples. In the Orthographic part, the suffixes which are written differently from Turkey Turkish, the archaic words and suffixes, the spelling of the Arabic and Persian words and the spelling of the religious words are examined. The most of the different spelling is the indicator of the Ottoman Turkish tradition. The Arabic and Persian words and nounphrases are written in their original forms. Many misspelled words and words written with variant in the text are analysed in this part.In the conclusion, the language features of the text, basic sound events, differences and some outstanding orthographic features are evaluated. The last part of this study consists of the Quotation Words Dictionary and chapters from the text. In addition, totally ten-page-copy from head, middle and end of the text, the version written with Armenian letters and the phonetic translation to Turkish Latin alphabet are given.