Leyla Erbil`in öykücülüğü

Abstract

Leylâ Erbil'in başarısı, yaşadığı çağa ve içinde bulunduğu topluma, o toplumuninsanlarına ve bu insanlar arasındaki ilişkilere eleştirel bir gözle yaklaşmasındadır.Erbil, öykülerinde ait olduğu toplumun insanlarıyla uyuşamamış, toplumun yerleşikdeğerlerine başkaldırmış ve bilinçli olarak bir tarafta yer almayan bireyin hikâyesinianlatır. Onun edebiyatının en önemli özelliği meydan okuyuculuktur. Yapıtlarınınhem içeriğinde hem de biçiminde bu meydan okumaya rastlanmaktadır. Erbilyerleşik değerlere, dil yapılarına, edebiyatın kurumsallaşmasına başkaldırır. Erbil,kendisini rahatsız eden değerlere karşı çıkar ve bunu ilk olarak dilde gerçekleştirir.İlk öykü kitabı Hallaç'ta yer alan öykülerinde konu, karakter ya da olay örgüsündenziyade dille problemi vardır. Toplumsal eleştirilerde ironik ve sert bir dil kullanır.Hallaç öykü kitabını Gecede ve Eski Sevgili takip eder. Bu öykü kitaplarında da erildilin karşısına dişil dili koyan yazar, kadın karakterlerinin yer aldığı hastalıklı birtoplumu anlatmaya devam eder.Çalışmada 1950 dönemi Türk öykücülüğünün çağdaş yazarlarından olan LeylâErbil'in öyküleri izlek ve yapı bakımından çözümlenmiştir. Erbil'in eserlerininfeminizm, psikanalizm, kadın, cinsellik, dil ve üslup, öznellik gibi konular üzerindenincelendiği saptanmıştır. Erbil'in eserleri bu açılardan incelenirken onunöykücülüğünü inceleyen bir esere rastlanmamıştır. Bu tezde bu eksikliğigiderebilmek için Erbil'in Hallaç, Gecede, Eski Sevgili öykü kitapları yapısalcıkuram bağlamında incelenmiştir. Bu doğrultuda öncelikle yapısalcı kuramın kökeni,tanımı ve hakkında yapılan tartışmalara yer verilmiştir, daha sonra Leylâ Erbil'inHallaç, Gecede ve Eski Sevgili yapıtlarında yer alan öykülerinin bu kuramlarla tahliletmenin mümkün olup olmadığı değerlendirilmiştir. Gündelik gerçekleri modernyazın dünyasıyla sentezleyen yazar, modern bireyin çıkmazlarını dilinde gösterdiğiyenileşmeyle vermeye çalışmıştır. Anlatım tekniği ve kurgu bakımından modernedebiyatın özgün bir sesi olan Leylâ Erbil'in anlatıları, bireyin psikolojisini, varoluşve bireyleşme sancılarını aktarır. Varoluşçuluk, psikanalizm ve feminizm gibi sanatakımlarından etkilenen Erbil, eserlerini de bu anlayışlar çerçevesinde oluşturmuştur.Bu incelemeler ışığında Leylâ Erbil'in öykücülüğü yapısalcı anlayış bağlamındatartışılmıştır. Böylece ilgili yapıtlardaki biçimsel ve dilsel yenilikler ortaya konmuş,öykülerde yapısalcı kuramın fonksiyonları açıklanmış ve heterojen yapının öykülerinkuruluşundaki yeri vurgulanmıştır. Elde edilen bulgulardan sonra Leylâ Erbil'inöykücülüğünün altında yatan yapı, yapısalcı anlayışla ortaya konmuştur.

Success of Leylâ Erbil is because of her critical approach to the era and thecommunity she lives in, the people of that community and the relationships betweenthose people. Erbil tells about an individual who could not harmonize with thepeople of the community which he / She belongs to, who revotls against permanentvalues of the community and who consciously not standing at any sides. The mostimportant feature of her literature is her challenger attitude. Challenging isencountered both in her context and her format of her works. Erbil challenges topermanent values, language structures , institutionalization of literature. Erbil resiststo the values wihch disturbs her and firstly makes that in speech. In the storiespartaking of her first story book named `Hallaç` she has problem with the languagerather than subject, character or the plot. The uses an ironic and a tough language insocial criticism. `Gecede ve Eski Sevgili` follows the story book `Hallaç`. Puttingforward feminine language against masculine language, author continues to tellabout a morbid community where her female characters take part.In this study stories of Leyla Erbil who is one of the modern writers of Turkish storytelling, are resolved in terms of theme and structure. It is detected that Erbil's worksare examined over subjects like feminism, psychoanalysisism, woman, sexuality,speech and style, subjectivity. While Erbil's works examined from these points anyother work is not encountered which examines her storytelling. Erbil's Hallaç,Gecede, Eski Sevgili books are examined in the context of structualist hypothesis toeliminate this absence. Accrodingto that first it is given coverage to origin anddefinition of structualist hypothesis and discussions made about it after that it isinterpreted that whether it is possible or not to examine stories in Hallaç, Gecede,Eski Sevgili with these hypothesis'. The author who synthesize daily facts withmodern writing world, tried to give dilemmas of modern individual with theinnovation she shows in her speech. By means of narration tecnique and fiction thenarrations of Leyla Erbil as one of the authentic voice of modern literature conveysthe psychology , the pain of existence and individulization of the individual. Erbilwho is effected by art movements like, existantialism, psychoanalysisism andfeminism composes her works under these comprehensions as well.In light of these analysings Erbils story telling is discussed in consieration ofstructural comprehension. Thus structural and linguistic innovations of the works arerevealed, the functions of structural hypothesis are explained and the place ofheterogeneous structure in construction of stories is underlined. After the acquiredresults the structure lies under the storytelling of Leyla Erbil, revealed withstructualist comprehension.