Akademisyenlerin temel psikolojik ihtiyaçlarının ve ihtiyaç doyum düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı akademisyenlerin temel psikolojik ihtiyaç düzeyini belirlemek ve bu ihtiyaçları kişisel ve mesleki özelliklerine göre incelemektir. Tanımlayıcı tipte olan bu çalışmanın örneklemini bir devlet ve bir özel üniversitede ortak olarak bulunan fakültelerde görev yapan 156 akademisyen oluşturmuştur. Veriler Bilgi formu ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği kullanılarak elektronik ortamda toplanmıştır. Çalışmada akademisyenlerin Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği alt boyutlarından özerklik puan ortalaması 23,744 ± 4,446; yeterlik puan ortalaması 21,801 ± 2,983; ilişki puan ortalaması 29,494 ± 4,413?tür. Bu bulgular akademisyenlerin kendilerini iletişime açık, özerk ve yeterli hissettiklerini göstermektedir. Akademisyenlerin yaş, medeni durum, çocuk sayısı, öğrenim durumu, akademik unvan, statü, akademisyenliği isteyerek seçme durumu ve günlük iş yükünü değerlendirme düzeyi göre alt boyutlardan özerklik, yeterlik, ilişki puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı tespit edilmiştir (p?0.05). Akademisyenlerin yönetsel görevinin olma durumu (t=2,217; p=0,028) ve gelir düzeyi değişkenleri (?2K-W =6,463; p=0,040) ile özerklik ihtiyacı puan ortalaması arasında anlamlı fark bulunurken; yeterlik ve ilişki ihtiyacı puanlarında bir fark bulunmamıştır. Akademisyenlerin görev yapılan üniversiteye (Z=-2,194; p=0,028) , cinsiyet (Z=-2,108; p=0,035) ve mesleki kıdeme (?2K-W =9,592; p=0,048) göre ilişki puan ortalamaları arasında anlamlı fark bulunurken; özerklik ve yeterlik ihtiyacı puanlarında bir fark bulunmamıştır. Sonuç olarak, akademisyenlerin genel olarak özerklik, yeterlilik ve ilişki boyutunda ihtiyaçlarının karşılandığı; görevin yapıldığı yer, cinsiyet, mesleki kıdem, yönetsel görevin olma durumu ve gelir düzeyinin bu ihtiyaçları farklılaştırdığı söylenebilir. Anahtar kelimeler: Akademisyen, psikolojik ihtiyaç, ihtiyaç doyumu, öz-belirleme kuramı

The aim of this study is to determine the academic's basic psychological needs and to investigate these needs according to their personal and professional properties. 156 academics who is attending at the associated faculties of a state university and a private university contributes the sample of this descriptive study. All data is gathered on electronic media via using information form and the scale of basic pschological needs. The average point of autonomy from the subdimensions of the scale of basic psychological needs is 23,744 ± 4,446; average point of competence is 21,801 ± 2,983; and the average point of relatedness is 29,494 ± 4,413. These findings shows that academics feel themselves as autonomous, competent and open to relationship. It is established that there is no significant difference between the average point of relatedness and autonomy subdimensions according to the age, marital status, number of kids, educational background, academic title, academic status, the situation of voluntarily choosing to be an academic, the level of daily workload assesment variables(p>0.05). While there is a significant difference between the average point of autonomy need according to the situation of having an executive duty (t=2,217; p=0,028), income level variables (?2K-W =6,463; p=0,040); there is no significant difference on competence and relatedness needs. While there is a significant difference between the average points of relatedness need according to attending university (Z=-2,194; p=0,028), sex (Z=-2,108; p=0,035) and professinal seniority (?2K-W =9,592; p=0,048); there is no significant difference on competence and autonomy needs. As a result it can be inferred that the needs of academics is fulfilled regarding with dimension of autonomy, competence and relatedness and the work place, sex, professional seniority, the situation of having an executive duty and income level differentiates these needs.Keywords: Academician, psychological need, need satisfaction, self-determination theory