Şehir içi denetimsiz kavşaklar için bir kaza tahmin modeli

Abstract

Teori ve modeller trafik kazalarına karşı etkili önlemlerin alınması için kullanılan ana kaynaklardır. Yol güvenliği araştırmalarında veriler yüksek kaliteli ve yeterli miktarda olmalıdır. Bu da model ve teorilere geçmeden önce derinlemesine araştırma yapmakla mümkündür. Çalışmada şehiriçi sinyal kontrolsüz eşdüzey kavşaklarda meydana gelen kazaları önceden tahmin edebilmek amacıyla bir kaza tahmin modeli kurulmuştur. Bunun için sinyalizasyonsuz kavşak kazalarının oluşmasına sebep olan insan unsuru ve araç unsuru hariç, yol ve çevre unsuru, özellikle kavşak geometrik özelliklerinin kazalar üzerindeki etkisi ayrıntılı olarak incelenmiştir.Şehiriçi kavşak kazalarını etkileyen değişkenlerdeki belirsizlikler nedeniyle bulanık mantık (fuzzy) yaklaşımı kullanılmıştır. Kurulan bulanık mantık modelinin belirli bir mekana ve zaman bağlı olmaksızın tüm şehiriçi sinyalizasyonsuz eşdüzey kavşaklarda uygulanabilir olması istenmiştir. Bunun için üyelik fonksiyonlarının belirlenmesinde ve alt kümelerin oluşturulmasında kaynak araştırılmasından yararlanılmıştır. Çalışmada ayrıca kaza analizlerinde sıklıkla kullanılan, çoklu regresyon yöntemi ile bir model kurulmuştur. Modelde çalışma alanı olarak Isparta ili şehir merkezinden seçilmiş 18 adet sinyalizasyonsuz eşdüzey kavşak verileri (ölçülen geometrik, hacim ve hız verileri ile 2003-2007 yılları arasında meydan gelmiş kaza verileri) değerlendirilmiştir. İstatistiksel model ile bulanık mantık modeli karşılaştırılmış ve her iki modelin de tahmin modeline uygun olduğu tespit edilmiştir. Fakat burada önemli olan bulanık mantık modelinin mekana ve zamana bağlı olmaksızın tüm şehiriçi sinyalizasyonsuz eşdüzey kavşaklarda kullanılabilmesine karşın istatistiksel modelin sadece Isparta ili için geçerli olmasıdır.Çalışma sonunda elde edilen model sonuçları, yerel trafik yönetimlerininkullanabileceği, mekana bağlı analizlerin yapılabildiği Coğrafi Bilgi Sistemi ile değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Sinyalizasyonsuz şehiriçi kavşak geometrisi, kavşak kaza değişkenleri, bulanık mantık, çoklu regresyon, coğrafi bilgi sistemi

Theory and models used for effective measures against traffic accidents, are main sources. Data must be in high quality and sufficient quantity in intersection safety reseaches and it is possible with making depth research. The aim of this thesis is to predict the accident rates of urban unsignalised intersections. The effect of unsignalised intersection geometry, traffic volume and speed on the rates and various effecting factors except human and vehicle factors are analysed.There are lots of uncertainties in the emergence of traffic accidents. Thus, a fuzzy logic approach is proposed for the intersection accident model. Also the fuzzy logic model is established based on all urban cities and all desired timezone. The most important issue in a fuzzy logic model is to detemine membership functions. Literature study results were examined and used in developing membership functions. Additionally, a multiple regression method which is frequently used in accident analysis is established fort his study.Totaly 18 unsignalized urban intersection are selected from Isparta city centre for the study. Average daily traffic data, geometric parameter data, speed data and 2003-2007 years traffic accident data were included in the model.The fuzzy logic model and statistical models were compared and both models were found to be suitable for the prediction. It is important that fuzzy logic model can be used for all urban intersections without depending on the time zone and place, although statistical model is used only for Isparta city urban intersections. At the end of the study, model results were assessed with the spatial analysis based on Geographic Information System.Key Words: Geometric design of urban unsignalized intersection, intersection traffic accident parameters, fuzzy logic, multiple regression, geographic information system