Nevşehir` in güney ilçelerinde (Acıgöl, Derinkuyu, Gülşehir, Nevşehir-Merkez, Ürgüp) etnobotanik araştırmalar

Abstract

AmaçNevşehir' in güney ilçelerinde (Acıgöl, Derinkuyu, Gülşehir, Nevşehir-Merkez, Ürgüp) halkın yararlandığı ve yaşamında geleneksel yeri olan bitkileri belirlemek üzere etnobotanik araştırmalar yapıldı.Gereç ve YöntemBu amaçla, Haziran 2012 - Mart 2014 tarihleri arasında ilçe merkezleri ile bu ilçelere bağlı 12 belde ve 81 köyün hepsine gidildi. Arazi çalışmaları esnasında yöreden 439 bitki örneği toplandı ve bu bitkilere ait çeşitli etnobotanik bilgiler derlendi.Bulgular ve Sonuçlar Bu araştırmanın bulguları metin içinde ayrıntılı olarak sunulmaktadır. Bu çalışmanın sonucuna göre yörede etnobotanik değeri olan 165 takson saptandı. Bunların 146' sı yabani, 19' u ise yörede yetiştirilen bitkilerdir. Bu bitkiler sırasıyla, en çok halk ilacı (111 takson), besin (66 takson), çay (14 takson) ve yakacak (14 takson) olarak kullanılmaktadır. Bu çalışma, araştırma yöresinde etnobotanik yönden yapılan ilk geniş kapsamlı araştırmadır. Bu çalışmada yer alan bitkilerden 98 takson hakkında etnobotanik bilgi, araştırma yöresinde ilk kez kaydedilmiştir. Halk ilacı olarak kullanılan taksonlardan 44' ü Nevşehir' de, 4' ü Türkiye' de, besin olarak yararlanılan 66 taksonun hepsi Nevşehir' de, üçü ise Türkiye' de ilk kez kaydedilmiştir. Bu çalışmamızda ayrıca yörede yetişen veya yetiştirilen 161 taksona ait toplam 213 yöresel ad sunulmuştur. Bu taksonlardan 96' sının Nevşehir' de, 8' inin ise Türkiye' de yöresel adı ilk kez kaydedilmiştir.Anahtar Sözcükler: Etnobotanik, Nevşehir, Türkiye.

AimThe ethnobotanical investigations were made in order to determine the plants used by the people in the locality of southern districts of Nevşehir and which have a traditional function in their life.Materials and MethodsFor this purpose, the centers of districts and all of the 12 towns and 81 villages have been visited between June 2012 – March 2014. During the field works, 439 plant specimens were collected and the various ethnobotanical information belonging to these plants was provided.Results and ConclusionsThe findings of the research are presented in detail in the text. According to the result of this study total 165 plants (taxa) which have ethnobotanical value, were identified. Among them 146 taxa are wild and 19 taxa are cultivated. The plants are mostly used as folk medicine (111 taxa), food (66 taxa), tea (14 taxa) and firewood (14 taxa). This study is the first comprehensive survey of ethnobotanical aspects in southern districts of Nevşehir. The usages of 98 taxa were recorded in the research region for the first time. Among the plants used as folk medicine, 44 taxa of them in Nevşehir, 4 taxa of them in Turkey, all of the 66 taxa utilized as food in Nevşehir and 3 taxa of them in Turkey were recorded for the first time. In addition, total 213 vernacular names belonging to wild or cultivated 161 taxa were presented in this study. Among them the vernacular name of 96 taxa in Nevşehir and the vernacular name of 8 taxa in Turkey were recorded for the first time.Key Words: Ethnobotany, Nevşehir, Turkey.