Çocuklarda antikonvülzan ilaçların kemik mineral yoğunluğu üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Antikonvülzanlann kalsiyum-fosfor metabolizması ve kemik gelişimi üzerine olan etkileri 1967 yılından beri pek çok araştırmacı tarafından incelenmiştir. Söz konusu ilaçların çocuklarda kullanımı ise henüz pik kemik kitlesine ulaşmamış olan bu populasyonda çok daha önem kazanmaktadır. Çalışmamız Eylül 1998-Şubat 1999 arasınında yapılmış kesitsel bir çalışmadır. Yaptığımız bu çalışmada, en az 5 aydır antikonvülzan kullanmakta olan, yaşları 24-192 ay arasında değişen toplam 56 çocuk (27 kız, 29 erkek) hastanın, serum kalsiyum, fosfor, alkalen fosfataz düzeylerini, kemik yaşlarını ve kemik mineral yoğunluklarını değerlendirdik. Kemik mineral yoğunluğu ölçümlerimizi, trabeküler kemikten zengin olan lomber vertebralar düzeyinden DEXA yöntemiyle yaptık. Hastalarımızın 37'si fenobarbital, 12'si karbamazepin, 4'ü fenitoin ve3'ü Na valproat kullanıyordu. Sayılan yeterli olan fenobarbital ve karbamazepin gruplarını karşılaştırdığımızda, fenobarbital kullanan hastaların yaş ortalaması 61 ±3 7 ay, KMY ortalaması 0,49±0,18g/cm2, karbamazepin kullananlarda ise yaş ortalaması 129±43 ay, KMY ortalaması ise 0,71±0,18g/cm2 olup aradaki farkın istatistiksel olarajc anjamlı olduju görüldü ( p<0.01). Üaç kullanım süresiyle KMY arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı. 10 hastamızın ilk KMY ölçümünden / yıl sonra tekrarlanmış ikinci deşerteri mevcuttu. Bunlar istatistiksel olarak değerlendirildiğinde anlamlı olarak arttığı görüldü ( p=0,0093<0,01). Çalışmamızın bir diğer bölümünde sağlıklı çocuklardan oluşan toplam 148 kişilik (80 erkek, 68 kız) kontrol grubumuz ile hasta grubumuzu karşılaştırdık. Serum kalsiyum, fosfor, alkalen fosfataz düzeyi ve kemik mineral yoğunluğu değerlerinde iki grup arasında 58karşılaştırdık. Ca^ ortalaması hasta grubunda 8,9±0,5mg/dl, kontrol grubunda 9,41±ö,05mg/dl, P hasta grubunda 4,8±0,4mg/dl, kontrol grubunda 4,34±0,06mg/dl, ALP hasta grubunda 474Ü71IU/L, kontrol grubunda 307+9,9IU/L, KMY hasta grubunda 0,57+0,2g/cm2, kontrol grubunda 0,72±0,02g/cm2 idi. Aralarındaki farklar istatistiksel olarak anlamlı bulundu ( p<0,01). Antikonvülzan kullanan hastalarımızın serum Çan'ları ve KMY'leri daha düşük, serum ALP ve P değerleri ise daha yüksekti. Sonuçta antikonvülzan kullanan çocuklarda kemik mineralizasyon bozukluklarının mevcut olduğunu tespit ettik. 59