Türkiye`de bölgesel kalkınma ajansları yatırım desteklerinin bölgesel gelir dağılımı üzerine etkisi

Abstract

Sanayi devrimi sonrasında dünyada belirli merkezlerde yoğunlaşan makineleşmesüreciyle birlikte, bölgelerarası farklar hızla artmaya başlamıştır. Günümüzdeülkelerin ekonomik gelişimini yavaşlatan bu sorun, 1900 lü yıllarda ciddi seviyelereulaşmış ve çeşitli sosyo-ekonomik problemlere sebep olmuştur. Bu sorununçözümüne yönelik dünyadaki ilk çalışma 1933 yılında TVA örgütlenmesi olmuştur.Bölgelerarası farklara yönelik başarılı sonuçlar gösteren bu örnek çalışmanınardından, İkinci Dünya Savaşı yılları sonrasında Avrupa ülkeleri de bölgesel bazlıçalışmalara yönelerek, TVA benzeri Bölgesel Kalkınma oluşumları gün yüzüneçıkmaya başlamıştır. Bu bağlamda hazırlanan çalışma, Türkiye'de BölgeselKalkınma Ajanslarının ulusal kalkınma planları doğrultusunda belirlediği bölgeselplanlara dayanarak yapılan yatırım desteklerinin, bölgesel düzeyde Gini Katsayısıüzerinde yarattığı etkinin tespit edilmesi amacıyla ortaya çıkmıştır.Bu çalışma, Ajanslarca verilen yatırım desteklerinin, 2010 ile 2016 dönem aralığındabölgesel düzeyde gelir dağılımına etkisini test etmek amacıyla hazırlanmıştır.Bölgesel Gini Katsayı değerleri ile Ajansların yıllık proje ve faaliyet destektutarlarının bölgesel Yatırım Destek Tutarı (YDT) olarak analize dahil edildiğiçalışmada Ajans etkisi, Panel Veri Analizi dahilinde FGLS yöntemi ve çeşitli testleruygulanarak incelenmiştir. Çalışma sonucunda Türkiye'de Bölgesel KalkınmaAjanslarının yatırım destekleri arttıkça, gelir dağılımının iyileşmesi ve Gini Katsayıdeğerini 0 a yaklaştırması öngörülmektedir. Bu tahmin sonuçlarının testi için;çalışmada kullanılan birimler arası ilişkinin testinde yatay kesit bağımlılığı testleriyapılmıştır. Bu testler sonucunda, birimler arası ilişkinin varlığı tespit edilmiştir.Daha sonra birimlerde heteroskedasitenin test edilmesi için modifiye edilmiş WaldTesti yapılmış, serilerde değişen varyans sorunu gözlenmiştir. Serilerdeotokorelasyon sorunu ise bulunmamıştır. Çalışmanın sonucunda elde edilen bulgulartahminin istatistiki olarak anlamlı olduğunu göstermektedir. Yani BKA yatırımdestekleri ile gini katsayısı arasında negatif yönlü bir ilişki vardır.

Along with the mechanization process concentrated in certain centers around theworld after the Industrial Revolution, regional differences have begun to increaserapidly. The regional development disparities that have slowed the economicdevelopment of countries have reached serious levels in the 1900's and have causedvarious socio-economic problems. The first study in the world to solve this problemwas the TVA organization in 1933. Following this case study showing successfulresults for regional differences, after the Second World War, European countriesbegan to work in regional based work, and the formation of TVA-like RegionalDevelopment Agency started to come to light. The study at this context has emergedon the necessity of evaluating effect on the Gini Coefficient at the regional level ofinvestment supports what made based regional plans which determined at line withnational development plans of Regional Development Agencies in Turkey.This work was prepared to test the effect on income distribution at the regional levelof ınvestment supports the Development Agencies for 2010-2016 period range. TheAgency effect has been investigated with the FGLS method within the scope ofPanel Data Analysis and various tests. At the result of the study is estimated theapproach the value `0`of Gini Coefficient and to contribute to optimal distribution, atthe case increased of investment support Regional Development Agencies in Turkey.In the test of estimation results; firstly cross section dependency between each otherRegional Levels were made tests,The cross section dependency tests showed thatthere was an inter-unit relationship. Than later Modified Wald test is made for testingheteroskedasticity in units, varying variance problem has been observed in the series.There isn't the autocorrelation problem in the series. Findings obtained as a result ofthe study show that the estimation is statistically significant. In other means, at thebetween BKA investment support and gini coefficient was found a negativerelationship.