8–16 yaş arası eksojen obez çocuklarda alkolik olmayan karaciğer yağlanması ile sol ventrikül kitle indeksi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi

Abstract

Çocukluk çağında obezite, erişkin yaşamda özellikle kardiyovasküler sistem başta olmak üzere kronik hastalıklarla ilgili artmış morbidite ve mortaliteye sahip olan ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Obezitenin çocukluk çağında saptanması, önlemlerin alınması ile ileriki yaşlarda ortaya çıkacak olası komplikasyonlar azaltılabilir. Bu çalışmada obezitenin sebep olduğu sol ventrikül kitlesindeki artışın göstergesi olan sol ventrikül kitle indeksi ile önemi giderek artan alkolik olmayan karaciğer yağlanması arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi hedeflendi. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Endokrinoloji Polikliniği'ne obezite nedeniyle başvuran 98 eksojen obezite tanısı alan vaka ve Çocuk Polikliniği'ne başvuran 48 kontrol vakası prospektif olarak incelendi. Vakaların tümüne antropometrik ölçümler yapılıp kemik yaşı, puberte durumu ve kan basıncı ölçümleri değerlendirildi. Oniki saat açlığı takiben, sabah saat 8'de alınan kan örneklerinden; kan şekeri, insülin, total kolesterol, trigliserid, aspartat transaminaz ve alanin transaminaz düzeyi çalışıldı. İnsülin direnci hesaplandı. Çalışmaya alınan obez ve kontrol grubunda karaciğer yağlanması ve karaciğer boyutunu değerlendirmek için karaciğer ultrasonografisi yapıldı. Sol ventrikül kitlesini değerlendirmek için ekokardiyografi yapıldı. Ekokardiyografide diyastol sonu çap, arka duvar kalınlığı ölçülüp Deveroux formülüne göre sol ventrikül kitlesi ve kitle indeksi hesaplandı. Alkolik olmayan karaciğer yağlanmasını en iyi yansıtan inflamasyon göstergesi olan alanin transaminaz ile sol ventrikül kitle indeksi arasında ilişki saptanmadı. Bulgumuzu karşılaştıracak herhangi bir literatür çalışmasına rastlayamadık. Karaciğer yağlanması olan hastalarda, sol ventrikül kitle indeksi ve hesaplamada kullanılan tüm parametreler karaciğer yağlanması olmayanlardan yüksek bulundu. Karaciğer uzunluk persentil değeri ile sol ventrikül kitle indeksi arasında anlamlı korelasyon saptandı (p<,001, r:0,331). Sol ventrikül kitle indeksi üzerine etkili parametre olan vücut kitle indeksi standart deviasyon skoru ile kardiyovasküler değişiklikler dolaylı olarak öngörülebilir. Karaciğer yağlanması da sol ventrikül kitle indeksini dolaylı olarak yansıtmaktadır. Sonuç olarak, pediatrik kardiyoloji uzmanının yaygın olmadığı ülkemizde, çocukluk çağı obez olgularının tanısında ve takibinde, uygulanabilirliği daha kolay ve pratik olan, karaciğer ultrasonografisinin, antropometrik ölçümlerin ve biyokimyasal parametrelerin yeterli olacağını düşünmekteyiz.

Obesity in childhood is a public health problem which leads to morbidity and mortality related to chronic diseases in adulthood especially related with cardiovascular system. Possible complications of obesity to arise in older ages can be prevented or diminished by early diagnosis of obesity and taking precautions about it. The aim in this study is to evaluate the relationship between the non-alcoholic liver steatosis and the left ventricle mass index which represent of the mass of the left ventricle. Ninety eight cases which applied due to obesity and diagnosed as an exogenous obesity in Ankara Training and Research Hospital Pediatric Endocrinology Department and 48 control cases which applied to General Pediatric Clinic were investigated prospectively. Bone age, stage of puberty, blood pressure and anthropometric measurements of all cases were evaluated. Fasting blood serum insulin, total cholesterol, triglyceride, blood glucose, aspartate transaminase and alanine transaminase levels were determined at 8 o'clock a.m. Insulin resistance was calculated by according to the formula of HOMA-IR. Liver ultrasonography was applied in order to evaluate the liver size and the liver steatosis in obese and control groups. Echocardiography was applied to assess left ventricle mass. End diastolic diameter and posterior wall thickness were measured. Then, on the basis of Deveroux Formula, left ventricle mass and left ventricle mass index were calculated. There was no relationship between left ventricle mass index and alanine transaminase, which reflects non-alcoholic liver steatosis as an inflammation indicator.To the best our knowledge, there was no study in literature to compare our result. It is observed that left ventricle mass index and all other echocardiographic parameters were higher in patients with liver steatosis compared to ones that have not. On the other hand, there was a statistical significant correlation between left ventricle mass index and length percentile of liver is determined (p<0,001, r: 0,331). Dimension of end-diastolic left ventricle, left ventricle mass and left ventricle mass index can be predicted indirectly by the standard deviation value of body mass index which is the one parameter related with left ventricle mass index. Moreover, hepatosteatosis is indirectly reflect the left ventricle mass index. In conclusion, we claim that, in our country in which medical pediatric cardiolog is scarce in countrywide, more practically and easily applied liver ultrasonography, anthropometric measurements and biochemical parameters are sufficient to investigate the effects of obesity on organ systems and to monitor the effects of preventive procedures for obesity phenomenon in childhood.