Karbonmonoksit zehirlenmesi olan hastalarda karboksihemoglobin değerlerinin eritrosit frajilitesi üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Karbonmonoksit zehirlenmesi tüm dünyada sık görülen zehirlenmelerden birisidir. Karbonmonoksitin oksijen ile yarışmalı olarak hemoglobine bağlanması sonucunda doku oksijenasyonu azalır. Hipoksi ve kan akımındaki azalma karbonmonoksitin sitokrom c oksidaza bağlanmasına, serbest oksijen radikallerinin oluşumuna neden olarak oksidatif stresi uyarır. Osmotik frajilite eritrositlerin hemolize uğrama derecesini gösteren bir testtir ve oksidatif stres ile ilişkilidir. Bu çalışmada karbonmonoksit zehirlenmesi olan hastalarda karboksihemoglobinin oluşturduğu oksidatif stres sonucu eritrosit frajilitesindeki etkilenimin araştırılması amaçlandı.Hastanemiz Çocuk Acil Polikliniği'ne Ocak 2014 - Mart 2016 tarihleri arasında karbonmonoksit zehirlenmesi ile başvuran 2 ay- 17 yaş arası 70 hasta ve 12 ay-17 yaş arası sağlıklı 50 çocuk çalışmaya alındı. Hasta ve kontrol gruplarında tam kan, kan gazı, biyokimya testleri, osmotik frajilite ve periferik yayma değerlendirildi.Hasta (39 kız ve 31 erkek, ortalama yaş = 9,3±5 yıl) ve kontrol grubundaki (31 kız ve 19 erkek, ortalama yaş = 10,3±4,6 yıl) çocukların yaşları ve cinsiyetleri benzer idi (p >0,05). Hasta grubunda karboksihemoglobin düzeyi ile ozmotik frajilite testinde 0,45; 0,50; 0,55; 0,60; 0,65 tuz konsantrasyonlarıdaki hemoliz yüzdeleri arasında pozitif ilişki saptandı (sırasıyla p =0,007; 0,000; 0,000; 0,012; 0,039). Bayılma yakınması ile başvuran hastaların (n=21, %30), 0,50 tuz konsantrasyonunda yapılan osmotik frajilite testinde hemoliz yüzdeleri (ortanca = %87, min-max = %61-96) bayılma yakınması olmayan hastalara göre (ortanca = %80, min-max= %19-92) anlamlı yüksek olduğu saptandı (p =0,002). Ayrıca bayılma yakınması ile başvuran hastaların 0,50 tuz konsantrasyonunda yapılan osmotik frajilite testinde hemoliz yüzdeleri (ortanca= %87, min-max= %61-96) kontrol grubuna göre (ortanca = %79, min-max = %30-97) anlamlı yüksek olduğu saptandı (p=0,004). Hasta grubunda başvuru anında bakılan kırmızı küre sayısı, hemoglobin ve hematokrit ölçümleri, 6. saatlerde yapılan ölçümlere göre yüksek bulundu (p <0,001). Çalışmamızda akut karbonmonoksit zehirlenmesi olan çocuklarda karbonmonoksit düzeyi arttıkça ozmotik frajilite testinde hemoliz yüzdelerinin artmasının nedeninin karbonmonoksitin hücresel düzeyde oksijen radikallerini arttırmasıyla ilişkili olduğu düşünüldü. Klinik olarak ağır zehirlenmeyi gösteren bayılma yakınması başvuran hastalarda da uyumlu bir bulgu olarak hemoliz yüzdeleri daha yüksek bulundu. Çalışmaya alınan hastalara damar içi sıvı desteği verilmediği için, başvuru anında bakılan kırmızı küre sayısı, hemoglobin ve hematokrit yükseklikleri hemokontrasyonla ilişkilendirilemedi. Hastalara sadece oksijen tedavisi uygulandığından, başvuru anındaki bu ölçümlerdeki yüksekliklerin hipoksinin neden olduğu eritropoez artışıyla ilişkili olabileceği düşünüldü.

Carbon monoxide poisoning is the leading cause of poisonings all over the world. Carbon monoxide competitively bounds oxygen which causes diminished tissue oxygenation. Hypoxia and diminished blood flow causes carbon monoxide be occupied with cytochrome c oxidase, generation of free oxygen radicals which eventually causes stimulates oxidative stress. Osmotic fragility test shows the degree of erythrocyte hemolysis and is related with oxidative stress. In this study it was aimed to investigate the effect of oxidative stress on erythrocyte fragility in patients with carbon monoxide poisoning which is caused by carboxyhemoglobin. The study included 70 patients (between 2 month-17 years old) with carbon monoxide poisoning who admitted to our hospital's pediatric emergency policlinics during January 2014 - March 2016 and 50 healthy children as control group (between 12 month-17 years old). Whole blood count, biochemistry tests, osmotic fragility and peripheral blood smear were evaluated in patient and control groups. The age and gender of the patient (39 girl and 31 boy mean age = 9.3±5 years) and control group (31 girl and 19 boy mean age = 10.3±4.6 years) were comparable (p >0.05). A positive correlation was determined in patient group between carboxyhemoglobin levels and percent of hemolysis in 0.45, 0.50, 0.55, 0.60, 0.65 salt concentrations in osmotic fragility tests (p =0.007; 0.000; 0.000; 0.012; 0.039 respectively). The percent of hemolysis in 0.50 salt concentrations in osmotic fragility tests were significantly higher in patients with syncope (n=21, 30%) (Median = 87%, min-max = 61-96%) than patients without syncope (median = 80%, min-max = 19-92%) (p =0.002). Besides, the percent of hemolysis in 0.50 salt concentrations in osmotic fragility tests were significantly higher in patients with syncope (median = 87%, min-max = 61-96%) than controls (median = 79%, min-max = 30-97%) (p =0.004). The erythrocyte count, hemoglobin and hematocrit measurements of the patient group at the time of admission were found to be higher than the measurements of these parameters at the sixth hour of hospitalization (p <0.001).In our study, the reason of the increase in hemolysis percent in correlation with the increase in carbon monoxide levels in children with acute carbon monoxide poisoning was related to the increasement of free oxygen radicals caused by the effect of carbon monoxide. In patients with syncope which shows severe intoxication clinically had higher hemolysis percent which was a compatible result. Higher erythrocyte count, hemoglobin and hematocrit levels at admission were not associated to hemoconcentration because patients did not receive intravenous fluid support. The patients were only administered oxygen therapy. So, higher levels of these parameters at admission were thought to be associated with increased erythropoiesis caused by hypoxia.