Aile hekimliği pratiğinde proton pompa inhibitörleri tedavisi farkındalık çalışması

Abstract

Amaç: Proton pompa inhibitörleri (PPİ), mide asit salgısını en güçlü şekilde bloke eden benzimidazol türevi olan, dünyada en sık kullanılan ilaç gruplarından birisidir. PPİ'leri son 30 yıldır tüm dünyada yaygın şekilde kullanılmaktadır ve dünyada en çok kullanılan ilaçlar listesinde ilk üç arasındadır. Gereksiz ve uzun süre kullanımı yaygındır. Asit ilişkili hastalıkların tedavisinde güvenilir ve etkin olan PPİ'lerinin çeşitli araştırmalarda %46 ile %61 oranında tedavi için kanıta dayalı olmayan endikasyonla reçete edildiği ortaya konmuştur. Biz bu çalışmada Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği polikliniklerinde uygunsuz PPİ kullanım sıklığını ve uygunsuz PPİ kullanımı ile ilişkili durumları araştırmayı amaçladık.Gereç ve Yöntem: 1 Kasım 2017- 1 Mayıs 2018 tarihleri arasında başvuran ve PPİ kullanan bireyler gönüllülük esasına göre bu çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışmaya katılan tüm hastaların sosyodemografik ve klinik verileri hazırlanan anket formu aracılığıyla hastalarla birebir yüz yüze görüşmeyle toplanmıştır. Bulgular: PPİ kullanan 500 kadın ve 500 erkek toplam 1000 bireyin verileri değerlendirildi. Uygunsuz PPİ kullanım oranı %50,1 olarak saptandı. Uygunsuz PPİ kullanan bireylerin %51,1'i kadınlardan oluşmakta olup diğer grubun %48,9'u kadınlardan oluşmaktadır. Uygunsuz PPİ kullanan bireylerin yaş ortalaması 58,51(±16,33) olup diğer grubun yaş ortalaması 60,04 (±16,53) olarak saptanmıştır. PPİ yan etkileri hakkında bilgisi olan bireylerde istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek oranda uygunsuz PPİ kullanımının saptandığı görülmüştür. İlacın bir doktor tarafından reçete edilmemesi istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek oranda uygunsuz kullanıma neden olmaktadır. İlacı reçete eden doktorun branşı ile uygunsuz PPİ kullanımı arasında da istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ilişki olduğu görülmüştür. Uygunsuz reçete etme oranının en yüksek olduğu branş gastroenterolojidir. Uygunsuz PPİ kullanım oranının en yüksek olduğu başlangıç tanısı sırası ile stress ülseri, HP eradikasyon tedavisi ve peptik ülser tedavisi alanlardır. Ek hastalığı olmayan bireylerde istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek oranda uygunsuz PPİ kullanımı saptanmıştır. Kısa dönem yan etkiler içerisinde en sık görülen gaz, şişkinlik ve kabızlık ve uzun dönem yan etkiler içerisinde en sık görülen vitamin B12 eksikliği ve hipokalsemi olup, uygun ve uygunsuz kullanan gruplar arasında vitamin B12 eksikliği ve hipokalsemi hariç yan etki görülmesi açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır.Sonuç: En sık kullanılan üç ilaç grubundan biri olan PPİ'lerinin araştırmamızda %50,1 uygunsuz kullanımı saptanmış olup, hem doktor tarafından reçete edilmemesi hem de bir doktor tarafından reçete edilse bile yüksek uygunsuz kullanım oranlarının olması çalışmamızın önemli sonuçlarından biridir. Uygunsuz PPİ kullanımı ile ilişkili olabilecek bazı değişkenleri değerlendirdiğimiz çalışmamızda bulduğumuz bu önemli bulgular, ileride yapılabilecek müdahale çalışmalarına ve geliştirilebilecek PPİ kullanım kriterlerine kılavuzluk edecektir.Anahtar Kelimeler: PPİ, uygunsuz kullanım

Aim: Proton pump inhibitors (PPİs) are one of the most commonly used drug classes worldwide, with benzimidazole derivatives that block gastric acid secretion most strongly. PPİs have been widely used all over the world for the past 30 years and are among the top three on the list of the most used drugs around the world. Its unnecessary and prolonged use common. It has been demonstrated that PPİs which are reliable and effective in the treatment of acid-related diseases have been prescribed for treatment with a non-evidence-based indication prevalance is 46-61% in various studies. In this study, we aimed to investigate the prevalence of inappropriate PPİ usage and the conditions associated with inappropriate PPİ use in the Ankara Training and Research Hospital Family Medicine outpatient clinics.Materials and Methods: Individuals who applied between 1 November 2017 and 1 May 2018 and who use PPİ were included in this study on a voluntary basis. Sociodemographic and clinical data of all the patients participating in the study were collected face to face with the patients via the prepared questionnaire.Results:. A total of 1000 people (500 women and 500 men) using PPİ were evaluated. Inappropriate PPİ utilization rate was found to be 50,1%. 51,1% of the individuals using inappropriate PPİ are consists of women and 48,9% of the other group consists of women. The mean age of the subjects using inappropriate PPİ was 58,51 (±16,33) and the mean age of the other group was 60,04 (±16,53). In individuals with knowledge of PPİ side effects, the use of inappropriate PPİ was found to be statistically significantly higher. İf the medication is not prescribed by a physician it leads to a higher incidence of inappropriate use in a statistically significant way. A statistically significant relationship was also found between the physician's branch who prescribes the drug and the use of inappropriate PPİ. The branch with the highest rate of inappropriate prescriptions is gastroenterology. Stress ulcer, HP eradication treatment and peptic ulcer treatments are the most common cases in which the incidence of inappropriate PPİ usage is highest. A statistically significant higher incidence of inappropriate PPİ use was found in subjects without addiction. Most commonly observed short term side effects are; gas, bloating and constipation and most commonly observed long terms side effects are; B12 deficiency and hypocalcemia. Between the two groups (inappropriate users and the other), statistically no difference is determined concerning the side effects except B12 defficiency and hypocalcemia.Conclusion: PPİs, one of the three most commonly used drug groups, have been found to be 50,1% inappropriately used by our subjects. And one of the most important consequences of our study is observed high inappropriate abuse rates whether it is prescribed by a physician or not. These important findings that we have found in our study that may be associated with inappropriate PPİ use will guide future intervention studies and can be used in when devoloping PPİ usage criteria.Keywords: PPİ, Inappropriate PPİ use