6 numaralı sicilyateyn (Düvel-i ecnebiye) defteri`nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi

Abstract

Sicilya adası, Akdeniz'in tam ortasında bulunması ve sahip olduğu jeostratejik konumundan dolayı antik çağlardan bu yana çevresinde bulunan diğer devletlerin ilgisini çekmiştir. Bu bağlamda, söz konusu ada üzerinden Akdeniz'i kontrol etmek için yukarıda bahsedilen tarihsel süreçte farklı siyasi güçler tarafından Sicilya'ya birçok akın gerçekleştirilmiş, bu sebepten dolayı da adaya hâkim olan güçler 1740 yılına kadar sürekli olarak değişmiştir. Uzun bir dönem siyasi karmaşanın yaşandığı Sicilya adasında 1738 yılında Bourbon hanedanının başa gelmesi ile birlikte Sicilya ve Napoli'nin birleşiminden meydana gelen Sicilyateyn (İki Sicilya) Krallığı kurulmuştur. I. Mahmud döneminde Sicilyateyn Devleti ile ilk temaslar kurulmuş ve 1740 yılında iki devlet arasında 21 madde ve 1 son sözden oluşan bir ahidname imzalanmıştır. Ayrıca yine 3 Haziran 1741 tarihinde de Sicilyateyn Devleti ile Garp Ocakları arasında Akdeniz'de korsanlığın önlenmesi amacıyla 17 madde ve 1 son sözden oluşan başka bir antlaşma imzalanmıştır. Ancak yapılan tüm bu antlaşmaların sorunsuz bir şekilde yürütülmesi mümkün olmamıştır. Kimi zaman devlet görevlilerinin ahidname metinine sadık kalmaması kimi zaman da iki devlet vatandaşları arasında sık sık sorunların yaşanması bahsi geçen antlaşmaların istikrarını ve ömrünü kayda değer biçimde etkilemiştir. Osmanlı Devleti çıkan tüm bu sorunları, ahidname metinlerine mümkün olduğu ölçüde sadık kalarak çözüme kavuşturmaya çalışmıştır. Bu tez çalışmasını temel konusunu oluşturan 6 Numaralı Sicilyateyn Düvel-i Ecnebiye Defteri'nde Sicilyateyn Devleti ile ilgili 1120 adet hüküm yer almaktadır. Defterde 1740-1804 tarihleri arasında yaşanan korsanlık problemleri, asayiş sorunları, borç-alacak sorunları, yol izinleri, gümrük problemleri, konsolos atamaları gibi farklı konuları işleyen hükümler bulunmaktadır. Bu çalışmada, defter tanıtımı, hükümlerin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi yapılarak ilgili tarihsel aralıkta Osmanlı-Sicilyateyn ilişkilerinin kapsamı ve yönü ortaya konulmaya çalışılmaktadır.

Because of its location in the very heart of Mediterranean and some geostrategic advantages, the island of Sicily have attracted the attention of the neighboring political powers since ancient times. In this context, these distinctive political powers carried out many raids to Sicily in the course of history in order to control Mediterranean through it. Accordingly, the dominating power on the island continually changed till the year of 1740. Following the years characterized with the prolonging crisis, Kingdom of Two Sicilies, with the combination of Sicily and Naples, (Sicilyateyn in Ottoman Turkish) was founded in 1738 with the accession of Bourbon dynasty.The earliest contacts of Ottomans with Sicilyateyn was made in the reign of Mahmud I, and two parties signed in 1740 an ahidname consisting of 21 articles and an epilog. Moreover, another treaty consisting of 17 articles and an epilog was signed between Sicilyateyn and Garp Ocakları on June 3rd of 1741 so as to prevent piracy throughout Mediterranean. However, these treatises did not have a chance to be conducted properly. Both that the officials sometimes did not display loyalty to the agreement conditions and some frequent problems occurred between the citizens of two parties considerably affected the stability and lifetime of the treaties in question. Ottoman State tried to solve the problems as possible as it remained loyal to the agreement texts.6-Numbered Sicilyateyn Düvel-i Ecnebiye Defteri, which constitutes the basic theme of this thesis, contains 1109 hüküms on the relations of Ottoman with Sicilyateyn. There are different hüküms covering a wide range of topics, such as piracy, matters of public order and of debt-receivables, travel allowances, customs problems and appointment of consulates. This study aims at revealing the scope and direction of Ottoman-Sicilyateyn relations during the related historical limits along with the introduction of the defter, the transcription and assessment of the hüküms.