Şizofreni hastalarında metabolik sendrom, bilişsel fonksiyonlar ve d vitamini düzeylerinin birbirleri ile ilişkileri ve sağlıklı kontroller ile karşılaştırılması

Abstract

Metabolik Sendrom (MetS) abdominal obezite, lipit profilinde bozukluk, hipertansiyon ve hiperglisemi gibi metabolik bozuklukları içerisinde bulunduran klinik durumdur. MetS kardiyovasküler hastalıklar için artmış risk, diyabet ve mortalite ile ilişkilendirilmektedir. Genel topluma bakıldığında son on yıl içerisinde Türkiye'de ve dünyada MetS yaygınlığında (prevalansında) artış eğilimi olduğu görülmektedir. Şizofreni hastalarında genel topluma oranla %20 daha az sağ kalım oranlarının görülmesinde artmış kardiyovasküler hastalık (KVH) ve diabetes mellitus (DM) oranlarının rol oynadığı düşünülmektedir.Çeşitli çalışmalarda MetS kardiyovasküler hastalıklar için artmış risk, diyabet ve mortalite ile ilişkilendirilmektedir. MetS'a bağlı olarak diyabet riskinin ve KVH'a bağlı ölümlerin artabileceği belirtilmiştir.Bu riskler birlikte değerlendirildiği şizofreni ve metabolik sendrom arasındaki ilişkiyi saptayabilmek ile şizofreni hastalarının sağ kalım süreleri ve yaşam kalitelerinin iyileştirilmesine katkısı olabileceği düşünülmektedir. Bilişsel fonksiyonların hastaların sosyal yaşam kalitelerini etkileyen en öenmli faktörlerden biri olduğu yapılan çalışmalarla gösterilmiştir.Bilişsel fonksiyonları etkileyen faktörleri belirlemek hastaların yaşam kalitelerini yükseltmesi bakımından öenmlidir. Bu çalışma, şizofreni tanısı olan ve ek psikiyatrik tanısı bulunmayan ötimik hastalar (n=30), ile hastalarla yaş ve cinsiyet olarak eşleştirilmiş, birinci derece akrabalarında ruhsal hastalık öyküsü bulunmayan sağlıklı kontroller (n=30) ile yapılmıştır.Metabolik sendrom parametreleri, d vitamini ve d vitamini düzeyini etkileyen parametleri belirlemek amacı ile katılımcılardan en az 8 saat aç olmaları şartı ile bir kez kan alınmıştır.Nörokognitif fonksiyonlarını değerlendirmek amacı ile Wisconsin Kart Eşleme Testi, Stroop, İz sürme ve Sayı dizisi testleri uygulanmıştır. Sonuçta şizofreni tanılı hasta grubunun özellikle dikkat ve yürütücü fonksiyonları belirleyen nörokognitif testlerde sağlıklı kontrol grubuna göre daha düşük performans gösterdiği saptanmıştır.Hasta ve sağlıklı kontrol grubu arasında korelasyon analizi yapıldığında da bu ilişki saptanmaktadır. D vitamini düzeyi ile hastalığının şidetini belirleyen ölçeklerde, nörokognitif fonksiyonları belirleyen testler ve metabolik sendrom ile arasında anlamlı ilişki saptanmamasına rağmen metabolik sendrom ile özellikle dikkat ve dikkati sürdürme gibi nörokognitif fonksiyonlar ve depresyon ile arasında anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır.Çalışmamızda d vitamini düzeyi ile hastalığın şiddeti, nörokognitif fonksiyon ve metabolik sendrom ile anlamlı ilişki gösterilememiştir.Bu ilişkinin gösterilebilmesi için daha geniş örneklemli, uzunlamasına, risk gruplarını da içeren çalışmalar yapılmasına ihtiyaç vardır.

Metabolic syndrome (MetS) is a clinical situation which includes abdominal obesity, lipid metabolism disregulation, hypertension and hyperglisemia. MetS is associated with increased risk for cardiovascular diseases, diabetes and mortality. It is observed that in last 10 years in Turkey and the world MetS prevalence has a tendency to increase. Schizophrenia patients have %20 less survival rates comparing to normal population, which may be associated with increased cardiovascular disease and diabetes mellitus rates. In several studies, MetS is related to increased risk for cardiovascular diseases, diabetes and mortality. It is stated, the risk of diabetes and mortality of cardiovascular diseases may go up because of MetS. Evaluating all these risks, it is thought detecting the relation between schizophrenia and metabolic syndrome may help to enhance survival of schizophrenia patients and quality of life. It is shown in studies, cognitive functions importantly effect patients' quality of life. Determining the factors which effect cognitive functions is important to improve patients' quality of life. In this study, eutimic patients with no psychiatric diagnosis but schizophrenia (n=30) and healthy control group (n=30). Control group is paired with patients according to age and sex, they had no relatives psychiatrically ill. To specify metabolic syndrome parameters, vitamin D, parametes which effect the level of vitamin D; blood sample was taken from participants after 8 hours of hunger. Wisconsin card sorting test, stroop test and number series test were applied for evaluating neurocognitive functions. Finally it is seen schizophrenia patients group has lower neurocognitive test performances comparing to control group. This relation is found by coreleation analysis between two groups. No relation has found between vitamin D and disease severity scales, neurocognitive function tests, metabolic syndrome. However, significant relation detected between metabolic syndrome and neurocognitive functions, depression . In this study no significant relation is found between vitamin D and severity of disease, neurocognitive function, metabolic syndrom. For manifesting the relation, studies with bigger samples, longitudinal designs, containing risky groups are required.