Yoğun bakım hastalarında bası yarası gelişimini etkileyen risk faktörlerinin retrospektif olarak araştırılması

Abstract

Bası ülseri, özellikle kemik çıkıntılarının bulunduğu bölgelerde, uzun süreli ya da tekrarlayan basınçlara bağlı olarak deri ve deri altı dokularında kapillerin kapanması ve dolaşımın durması sonucu gelişen ülser ve nekrozdur.Çalışmamız İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği yoğun bakım(YB) ünitesinde bası ülseri gelişmiş hastalardaki risk faktörlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya Ağustos 2015-Aralık 2016 tarihleri arasında, 18 yaş üstü, kabulde bası yarası saptanmamış, yoğun bakım ünitesinde 72 saatten fazla kalmış hastalar alınmıştır. Veriler bası ülseri kayıtları ve hastane bilgi sisteminden elde edilmiştir.Çalışmaya alınan 50 hastanın %38'inin kadın, %62'sinin erkek, kadın hastaların yaş ortalamasının(78.32±7.67) erkek hastaların yaş ortalamasından(61.68±17.27) yüksek olduğu, YB'da kalış süresi 44.98±44.42 gün, MV'de kalış süresi 33.12±30.44 gün, bası ülserinin ilk tespit edildiği gün ortalamasının 11.3±17.91 gün, en erken tespit edilen evrenin evre 1(ortalama 8.41±12.24. gün) olduğu, evre atlayan grupta ek hastalık olarak en sık kalp yetmezliğinin(%26.1), evre atlamayan gruptaysa hipertansiyonun(%74.1) olduğu saptanmıştır. Evre atlayan hastaların evre atlamayanlara göre YB'da ve MV'de kalış sürelerinin daha uzun olduğu, bası ülseri gelişmeden önce daha fazla antibiyoterapi aldığı ve kan transfüzyonun daha fazla olduğu saptanmıştır. Evre atlayan ve atlamayan olgular arasında albümin,CRP, lökosit,sodyum,kalsiyum değerlerinde istatistiksel fark gözlenmiştir. Evre atlayan grupta bası ülseri tespit edildiğinde ve evre atlarken ölçülen hemoglobin-hematokrit değerleri giriş değerlerine göre düşük, evre atlamayan gruptaysa bası ülseri tespit edildiğinde ölçülen hemoglobin-hematokrit değerleri giriş değerlerine göre daha düşük saptanmıştır.Çalışmamızda evre atlamada albümin ve kalsiyum düşüşünün, sodyum ve CRP yüksekliğinin önemli olabileceği yine hemoglobin-hematokrit düşüşünün bası ülseri gelişmesine ve ilerlemesine katkıda bulunabileceği düşünülmüştür.Anahtar sözcükler: bası ülseri, risk faktörleri, yoğun bakım

Pressure ulcers usually occur in the soft tissue over bony prominences that remain in contact with compressing surfaces due to prolonged or repetitive pressures and the arrest of circulation in the skin and subcutaneous tissues. Our study was performed to determine the risk factors in patients with pressure ulcers in Izmir Kâtip Çelebi University Atatürk Training and Research Hospital in the Department of Anesthesiology and Reanimation. The study assessment was conducted between August 2015 and December 2016 for patients over 18 years old, without pressure sores on admission, and stayed more than 72 hours in the intensive care unit. The data were obtained from the records and the information system of our hospital. It was found that 38% of the 50 patients included in the study were female and 62% were male, the mean age of female patients (78.32 ± 7.67) was higher than the mean age of male patients (61.68 ± 17.27); the duration of stay in intensive care unit was 44.98 ± 44.42 days, the duration of mechanical ventilation was 33.12 ± 30.44 days, the mean day of the first detection of pressure ulcer was 11.3±17.91 days; the earliest detected stage of pressure ulcer was stage 1 (mean 8.41 ± 12.24 days). Additionally; it was detected that, the most frequent complication in the stage-progressed group was heart failure (26.1%) whereas it was hypertension (74.1%) in the stage-unprogressed group. Patients, who were stage-progressed, and administered more antibiotics and blood transfusion before the development of the pressure ulcer, were found to have longer duration of stay in the intensive care unit and mechanical ventilation than those who did not. There was a statistically significant difference in serum albumin, CRP, leukocyte, sodium and calcium levels between the cases with and without stage progression. The hemoglobin-hematocrit values were found to be lower than the input values when the pressure ulcer was detected both in the stage-progressed and stage-unprogressed group In our study, it was thought that the reduction of albumin and calcium levels and the elevation of sodium and CRP levels in progression of pressure injury stages may be important, and decreased hemoglobin-hematocrit levels could also contribute to the development and progression of pressure ulcers. Key words: pressure ulcer, risk factors, intensive care unit