Geç Antikçağ`da Yakın Doğu kiliselerinin Lycia Hristiyanlığı üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı Geç Antikçağ'da Lycia Hristiyanlığının kökenleri ve gelişiminde Alexandria, Antiocheia, Hierosolyma ve Constantinopolis kiliselerinin tesirini tarihi kayıtlar içerisinde aramaktır. Tezin kapsamını oluşturan 1-5. yüzyıllar arasında Hristiyanlara ilişkin veriler üç ana bölüm içerisinde incelenmiştir. Birinci bölümün ilk kısmında Lycia Hristiyanlığının kökenleri Elçilerin İşleri, Barnabas'ın İşleri, Paulus ve Thecla'nın İşleri, martyr Nicandrus ve Hermaeus'un passion öyküleri, bölgenin jeopolitik konumu ve barındırdığı Yahudi nüfusu ile karşılaştırılarak genel kanının aksine 1. yüzyıla tarihlendirilerek yeni bir tez öne sürülmüştür. Aynı bölümün ikinci kısmında Roma – Hristiyan ilişkileri kapsamında Lycialı Hristiyanların passion öykülerine ve eleştirilerine yer verilmiştir. Böylece yalnızca ilk kısımda sunulan tez desteklenmemiştir, aynı zamanda 1-4. yüzyıllar arasında Roma katliamına tabi tutulan kimi Hristiyanların Lycia'ya atfedilmelerinin hatalı bir yorum olduğuna kimilerinin ise yeni bir tarihsel seyir içerisinde değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekilmiştir.Tezin ikinci bölümünde ilk olarak Myra'nın metropolit statüsüne yükselişinin altında yatan ruhani nedenler ele alınmıştır. Akabinde 5. yüzyıl itibariyle Lycia'da (ve Yakın Doğu kentlerinde) münzevi hayatı yaşayan Lycialı keşişlere ve Lycia'da muhtelif gerekçeler ile bulunan din adamlarına odaklanılmıştır. Bu kapsamda on bir din adamı ve bir bürokrat değerlendirilmiştir.311 yılı itibariyle Lycia Hristiyanlarına ilişkin veriler sistematik olarak artmıştır ve 325 konsil kayıtları aracılığıyla Lycia Kiliseleri'nin ilahiyat anlayışları takip edilebilir hale gelmiştir. Bu nedenle üçüncü bölümde 325-451 yılları arasında toplanan Nicaea, Seleucia, Constantinopolis, I. Ephesus, II. Ephesus ve Chalcedon Konsilleri'nin yanı sıra Lycialı ruhbanların katıldığı irili ufaklı tüm konsiller ve Lycialı piskoposların tutumları aktarılmıştır.Anahtar Kelimeler: Lycia, Hristiyanlık, Kilise, Ortodoks, Heterodoks

The purpose of this study is to explore the impact of the churches of Alexandria, Antiocheia, Hierosolyma and Constantinopolis in the roots and development of Christianity in Lycia, in the Late Ancient Period, within the historical records. The data concerning Christians between the 1st – 5th centuries, which forms the scope of the thesis, have been studied in three principal sections.In the first part of section one a new argument has been put forward by dating the roots of Lycian Christianity to the 1st century, contrary to the general belief, by comparing the Works of the Ambassadors, the Works of Barnabas, the Works of Paulus and Thecla, the passion tales of the martyr Nicandrus and Hermaeus with the geopolitical location of the region and the Jewish population it housed. The passion tales of the Lycian Christians and the critiques of these within the scope of the relationships between Roma and the Christians, in the second part of the same section. In this way, both the argument put forward in the first part has been supported and it has been pointed out that the attribution of certain Christians, who were subjected to massacre by Rome, to Lycia, is an incorrect interpretation and that some need to be assessed within a new historical process.The spiritual reasons lying underneath the rise of Myra to metropolitan status has been dealt with first of all, in the second section of the thesis. This has been followed by a focus on Lycian monks, who led a secluded life in Lycia (and the cities of the Near East) and the religious functionaries who were present in Lycia for various reasons, from the 5th century. Eleven religious functionaries and one bureaucrat were assessed within this framework.The data belonging to Lycian Christians increased systematically from the year 311 onwards, and it became possible to monitor the theological understanding of the Lycian Churches, through the council records of 325. Therefore, the attitudes of all councils (of any degree of importance) and Lycian bishops and clergy, as well as the Councils of Nicaea, Seleucia, Constantinopolis, Ephesus I, Ephesus II and Chalcedon, which met between the years 325-341, have been relayed.Key Words: Lycia, Christianity, Church, Orthodox, Heterodox