Ampulla tümörlerinde endoskopik ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografinin tanı ve evrelemede etkinliklerinin karşılaştırılması

Abstract

Ampulla kanserleri ampullayı saran duodenal mukozadan, ampullar safra yolu mukozasından, ampullar pankreas kanalı mukozasından, ampullar nöroendokrin hücrelerden köken alabilir. Tanıda birçok görüntüleme tetkiki kullanılmaktadır. Özellikle endoskopik ultrasonografi ve kontrastlı, ince kesitli bilgisayarlı tomografi tanıda önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada ampulla yerleşimli gastrointestinal sistem tümörlerinin saptanması, çevre doku ve vasküler yapılara invazyonun değerlendirilmesinde EUS ve BT nin etkinliğinin saptanması amaçlanmıştır.Gereç- Yöntem:Bu çalışmaya, 2004-2016 yılları arasında hastanemiz Gastroenteroloji ve Dahiliye kliniklerine başvuran görüntüleme yöntemleri ve patolojik incelemeler sonucunda primer ampullar tümör olduğu saptanan 52 hasta alınmıştır. Hastalar retrospektif olarak taranmış yapılan EUS ve BT incelemelerinin patoloji sonuçlarına göre tümörü saptama, çevre doku invazyonunu saptama ve vasküler invazyonu saptamada etkinlikleri değerlendirilmiş ve karşılaştırılmıştır.Tüm analizler Statistical Package for the Social Sciences software version 20.0 (SPSS Inc, USA) programı kullanılarak yapılmıştır. İstatistiksel olarak anlamlılık, p değerinin 0.05'den düşük olması durumunda kabul edilmiştir.Bulgular:Çalışmamızdaki 52 hastanın yaş ortalaması 61,9 saptandı ve hastaların, %59,6 erkekti. Hastaların radyolojik incelemelerinde; EUS ile 41, BT ile de 35 tanesinde kitle saptandı. Hastaların patoloji sonuçlarında %50'sinin orta diferansiye adenokanser histolojisinde olduğu görüldü. Hastaların %86'sının patoloji sonucunda çevre doku yayılımı olduğu ve %5,8 inde de vasküler invazyon olduğu saptandı.EUS tekniğinin ampuller kitle saptama açısından BT'ye göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde daha üstün olduğu görüldü (p<0.001). EUS'nin patoloji sonucunda çevre doku invazyonu olan 45 hastanın 20 tanesini saptayabildiği; BT'nin ise ancak 8 tanesini saptayabildiği ve sırasıyla EUS ve BT nin sensitivitelerinin %44,44 ve %17,77 olduğu, iki radyolojik incelemenin de spesifitesinin %100 olduğu görüldü. Çevre dokulara invazyonu gösterme konusunda EUS incelemesinin BT den daha fazla hastayı saptadığı görüldü (p=0,002). Vasküler doku invazyonu açısından yapılan değerlendirmede EUS patolojide vasküler invazyon saptanan üç hastadan ikisini saptarken, BT de vasküler invazyon saptanmadığı görüldü.Sonuç:Çalışmamız hastaların erken tanı ve evreleme için BT ve EUS'u karşılaştırmış ve EUS' un; kitle saptama, çevre doku invazyonu ve vasküler invazyon saptama konusunda daha üstün olduğunu göstermiştir.Anahtar kelimeler: ampulla tümörü, endoskopik ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi

Background:The ampullary cancers originate in the duodenal mucosa surrounding the ampulla, ampullary mucosa of the bile ducts, ampullary mucosa of the pancreatic duct and ampullary neuroendocrine cells. Many imaging techniques are used in the diagnosis of the ampullary cancers. Espacially, endoscopic ultrasonography and computed tomography play an important role in the diagnose. In this study, it was aimed to determine the efficacy of EUS and CT in the evaluation of ampullary-localized gastrointestinal system tumors, invasion of surrounding tissues and vascular structures.Material-Methods:52 patients, referred at the clinics of Gastroenterology and Internal Medicine diagnosed primary ampullary tumor with imaging and pathologic methods, between 2004 and 2016 were included in the study. Patients were evaluated retrospectively for the efficacy of EUS and CT examinations to detect tumor, surrounding tissue invasion and vascular invasion due to pathology results. All analyzes were performed using the Statistical Package for the Social Sciences software version 20.0 (SPSS Inc, USA) program. A p value less than .05 was accepted as statistical significant difference.Results:The mean age of 52 patients in our study was 61.9 years and 59.6% of the patients were male. Radiological examinations revealed 41 tumor masses with EUS and 35 tumor masses with CT. In the pathology results of the patients, it was seen that 50% of them were in the moderate-differentiated adenocancer histology. It was found that 86% of the patients had invasion of the surrounding tissues and 5.8% had vascular invasion in the pathology.EUS technique was found to be statistically superior to CT for detection of ampullary tumors (p <0.001). The EUS detected 20 patients of 45 patients, who were diagnosed with peripheral tissue invasion in pathology; CT detected only eight. The sensitivity of EUS and CT were 44.44% and 17.77%, respectively, and the specifity ofXboth radiologic examinations was 100%. It was seen that the EUS examination detected more patients in terms of invasion to surrounding tissues (p = 0.002). In the assessment of vascular tissue invasion, EUS detected two of the three patients who had vascular invasion in the pathology, but no vascular invasion was found in CT.Conclusion:Our study compared CT and EUS for early diagnosis and staging of patients, showed that EUS is superior in detecting mass, surrounding tissue invasion, and vascular invasion.Keywords: ampullary tumors, endoscopic ultrasonography, computed tomography