Gençlik danışma birimine başvuran üniversite öğrencilerinin sigara bırakma durumunu etkileyen faktörler ve akran eğitiminin etkisi: Retrospektif bir değerlendirme

Abstract

Amaç: Bu çalışma gençlik danışma birimine başvuran üniversite öğrencilerinin sigara bırakma durumunu etkileyen faktörler ve akran eğitiminin etkisini belirlemek amacıyla planlanmış retrospektif bir çalışmadır.Metod: Çalışmanın verileri Gençlik Danışma Birimine (GEDAB) başvuran 1854 üniversite öğrencisi ve 759 akran eğitimi almış öğrenciye ait sigarayla ilişkili kayıt formlarından elde edildi. Öğrenci kayıt formlarında sigara bırakmayı etkileyen faktörlere ilişkin sorular, Fagestrom Nikotin Bağımlılık Testi (FNBT),Özyeterlik ölçeği (ÖYÖ), Sigara İçmeyi Teşvik Eden Faktörler Ölçeği (TEFÖ), Davranış Değişim Süreci Ölçeği (DDSÖ) ve Karar alma ölçeği (KAÖ) yer almaktadır.Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalaması 18,8±0,73 ve % 94,5'i erkekti. GEDAB desteği ile öğrencilerin %94,1'inin sigarayı bıraktığı belirlendi. Cinsiyet, yaş, günlük sigara sayısı, daha önce sigarayı bırakmayı deneme, annenin sigara içme durumu, şu anda oturduğu evde/ yurtta sigara içilme durumu ve akran eğitimi alma durumu ile sigarayı bırakma arasında anlamlı fark bulundu. Yapılan sekiz izlem sonrasında akran desteği alan grupta daha belirgin olarak öğrencilerin nikotin bağımlılık düzeylerinin, TEFÖ ve KAÖ-yararlar alt boyut puanlarının anlamlı düştüğü, ÖYÖ, DDSÖ ve KAÖ-zararlar alt boyut puanlarının anlamlı yükseldiği belirlendi. Sonuç: Gençlik Danışma Birimindeki sigarayı bırakma ve akran eğitim programlarının etkili olduğu belirlendi. Sigara içen üniversite öğrencilerinin sigarayı bırakmak için başvuracağı Gençlik Danışma Birimlerinin oluşturulmasına, yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar yapılması önerilmektedir.Anahtar Sözcükler: Akran eğitimi, sigara bırakma, Transteorik model, hemşire

Aim: This retrospective study was conducted to evaluate factors affecting and the effect of Youth-Peer education smoking cessation status of university students applying to Youth Friendly Center (YFC).Metod: The study group consisted of the forms associated with smoking and smoking cessation of 759 Youth-Peer educated students and 1854 students who attended the YFC between in 2008 and in 2018. The questionnaire consisted of items related to student's factors affecting smoking cessation, Fagerström test for nicotine dependence, Self-Efficacy scale (SES), Temptation scale (TS), Process of Behaviour Change scale (PBCS) and Decision Balance Scale (DBS). Result: The mean age of the students was 18.8 ± 0.73 and 94.5% were male. YFC with the support get, 94.1% of were determined that quit students smoking. There were significant differences between gender, age, number of daily cigarettes, quitting smoking before, smoking status of mother, smoking status at home / dormitory where she currently resides and getting peer education and quitting smoking. After eight follow-ups, it was determined that the nicotine addiction levels of the students were more pronounced in the group receiving peer support. It was found that the subscale the TS and DBS-benefit sub-dimension scores decreased significantly. It was determined that the sub-dimension scores of SES, PBCS and DBS - losses increased significantly.Conclusion: Smoking cessation and peer education programs were determined to be effective in the Youth Friendly Center. Establishment of a Youth Friendly Center for smoking students to apply for quit smoking, studies on dissemination are recommended.Keywords: Y-Peer Education, Smoking Cessation, Transtheoretical Model, Nurse,college student