Yönetsel takdir ve işyeri nezaketsizliğinin görev performansı üzerindeki etkileri: Örgütsel çekiciliğin aracı rolü

Abstract

Günümüz işletmelerinde çalışma ortamında sürdürülebilir rekabet için gerekli unsurlar arasında yöneticilerin takdir kullanma eğilimi ve örgütsel çekicilik kavramı araştırmacıların ilgisini çekmektedir. Buna karşın yoğun rekabet ortamında performans ve kar baskısı yönetici-işgören ilişkilerinde işyeri nezaketsizliğine de kaynaklık etmekte ve bu durum rekabetçi avantajın kaynağı olan insan kaynaklarını işletmede tutmayı güçleştirmektedir. Türkiye'de imalat sanayi işletmeleri yöneticileri üzerinde örgütsel çekicilik ile birlikte yönetsel takdir ve işyeri nezaketsizliğinin görev performansına etkileri konusunda yeterli sayıda ampirik çalışma bulunmamaktadır. Bundan dolayı çalışmanın amacı, yönetsel takdir ve iş yeri nezaketsizliğinin, görev performansı üzerindeki etkilerini ve bu ilişkilerde örgütsel çekiciliğin aracı etkisini ortaya koymaktır. Araştırmanın örneklemini, Manisa ilindeki imalat sanayi işletmelerinde görev yapan yöneticiler, sahipler ve kurucu ortaklar oluşturmaktadır (n= 214). Bu çalışmada veriler Sandhu ve Kulik'in (2019) çalışmasından Türkçe'ye uyarlanan yönetsel takdir, Magley, Williams ve Langhout (2001) ve Blau ve Andersson (2005) tarafından geliştirilen çalışmalardan uyarlanan işyeri nezaketsizliği, Goodman ve Svyantek (1999) tarafından geliştirilen görev performansı ve Highhouse, Lievens ve Sinar (2003) tarafından geliştirilen örgütsel çekicilik ölçeklerinden oluşan bir anket yardımı ile toplanmıştır. Bu veriler kullanılarak araştırmanın model ve hipotezleri Yapısal Eşitlik Modeli yardımı ile test edilmiştir.Araştırma sonuçlarına göre işyeri nezaketsizliğinin, görev performansı üzerinde pozitif ama anlamlı olmayan bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Buna karşın işyeri nezaketsizliğinin örgütsel çekiciliği negatif etkilediği saptanmıştır. Ayrıca yönetsel takdirin hem görev performansını hemde örgütsel çekiciliği pozitif ve anlamlı şekilde etkilediği tespit edilmiştir. Bir başka tespit örgütsel çekiliğin görev performansını pozitif ve anlamlı bir etkiye sahip olmasıdır. Aynı zamanda örgütsel çekiciliğin işyeri nezaketsizliği ile görev performansı arasındaki ilişkide aracı rolü oynamadığı, ancak yönetsel takdir ile görev performansı ilişkisinde aracı etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Son olarak araştırmanın bazı kısıtları olduğu vurgulanmış, araştırmaya konu değişkenler ile ilgili sanayi işletmelerine yönelik bazı öneriler geliştirilmiş ve gelecekte bu konuda araştırma yapacaklar için çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

The tendency of managerial discretion and organizational attractiveness among the factors required for sustainable competition in today's businesses has attracted the attention of researchers. However, performance and profit pressure in intense competitive environment cause workplace incivility in executives-employee relations and this situation makes it difficult to keep the human resources that are the source of competitive advantage in the enterprises. There aren't sufficient number of empirical studies on impact of managerial discretion and the workplace incivility together with organizational attractiveness on task performance for executives and employees of manufacturing enterprises in Turkey. Therefore, the aim of this study is to reveal the effects of managerial discretion and workplace incivility on task performance and the mediating role of organizational attractiveness in the relationship between these variables. The sampling of the study consists of executives, managers, owners and founding partners in enterprises in manufacturing industry in Manisa Province (n=214). The data in this study was collected with the help of a questionnaire that include managerial discretion scale adapted to Turkish from the studies of Sandhu and Kulik (2019), workplace incivility scale adapted to Turkish from the studies of Magley, Williams and Langhout (2001) and, Blau and Andersson (2005), task performance scale developed by Goodman and Svyantek (1999) and organizational attractiveness scale designed by Highhouse, Lievens and Sinar (2003). By using these data, the models and hypotheses of the research were tested with the help of the Structural Equation ModellingAccording to the results of the research, it has been determined that workplace incivility has a positive but not significant effect on task performance. On the other hand, it has been determined that workplace incivility negatively affects organizational attractiveness. In addition, managerial discretion has been found to affect both task performance and organizational attraction positively and significantly. Another finding is that organizational attractiveness has a positive and meaningful effect on task performance. It has also been found that organizational attractiveness does not play a mediator role in the relationship between workplace incivility and task performance, but organizational attractiveness has a mediating effect in relation to manager managerial discretion and task performance. Finally, it was emphasized that the research had some limitations, some suggestions for enterprises in manufacturing industry related to the research subject variables were developed and various suggestions were made for future researchers related to this subject.