Göl-yeraltısuyu etkileşimi:Beyşehir Gölü örneği

Abstract

Günümüzde artan dünya nüfusu ve giderek azalan temiz su kaynakları nedeniyle mevcut su kaynaklarının kullanımı büyük önem taşımaktadır. Ülkemizin 2011 nüfusu yaklaşık 75 milyon, kişi başına düşen su miktarı ise 1566 m3/yıl dır. Bu rakamlar ülkemizin su azlığı çeken bir ülke olduğunu göstermektedir. 2023 yılı için nüfusumuzun 100 milyon ve kişi başına düşen kullanılabilir su miktarının 1125 m3/yıl civarında olacağı öngörülmektedir. Mevcut büyüme hızı, su tüketim alışkanlıklarının değişmesi gibi faktörlerin etkisi ile su kaynakları üzerine olabilecek baskıları tahmin etmek mümkündür. Dolayısıyla Türkiye?nin gelecek nesillerine sağlıklı ve yeterli su bırakabilmesi için kaynaklarının çok iyi korunup, akılcı kullanılması yani en etkin ve sürdürülebilir biçimde yönetilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada Türkiye?nin en büyük tatlı su gölü olan Beyşehir Gölü?nün yeraltısuyu modeli oluşturulmuştur. Bu çalışmada, Beyşehir Havzası?nın jeolojik, hidrolojik ve hidrojeolojik özellikleri incelenerek göl-yeraltısuyu etkileşimi incelenmiştir. Havzada daha önce yapılmış olan jeolojik çalışmalar doğrultusunda üç boyutlu yeraltısuyu kararlı akım modeli MODFLOW programı kullanılarak oluşturulmuştur. Model 4 tabakadan oluşup 180 satır ve 182 sütundan oluşmaktadır. Modelde 2011 yılı hidrolojik verileri ve kuyu pompaj çekimleri esas alınmıştır. Bölgedeki yeraltısuyu akımının 2011 yılı Mayıs ayında kararlı akım durumunda olduğu varsayılarak modelin kalibrasyonu yapılmış ve çalışma alanının hidrojeolojik parametreleri belirlenmiştir. Kalibrasyon sonucu Beyşehir Havzası?nın 2011 yılı yeraltısuyu bütçesi hesaplanmıştır. Ayrıca, kuyulardan pompajın %50 azalması veya artması ile Uluslararası İklim Değişikliği Sempozyumu?nun (IPCC) 2007 raporunda yer alan iklim değişikliği senaryolarına göre 2050 ve 2100 yılına kadar olabilecek durumlar için yeraltısuyu modeli çalıştırılıp sonuçlar yorumlanmıştır.Elde edilen yeraltısuyu modelinin Beyşehir Havzası?ndaki yeraltısuyunun kontrol ve takip edilmesi, gelecekte olası iklim senaryolarına karşı yeraltısuyu seviye değişimlerinin tahmin edilebilmesi ve yeraltısuyu kaynaklarının daha etkin yönetilebilmesi için faydalı olacağı düşünülmektedir.

Recently, the use of water resources is getting extremely important due to world?s rapidly increasing population and decreasing freshwater resources. Turkey?s 2011 population is about 75 million and available freshwater per person is 1566 m3/year. This figures put our country in the class of water-poor countries. According to 2023 projections, our population will be about 100 million and available water per capita will be about 1125 m3/year. By considering this population growth rate and water usage habits, it is not difficult to estimate that there will be tremendous stresses on available water resources. Therefore water resources in Turkey should be protected and effectively managed to save future generations from water shortages. In this study a groundwater model is developed for Beysehir Lake which is the biggest fresh water lake of Turkey. In this study, Beysehir Basin?s geological, hydrological, hydrogeological characteristics were investigated by examining the interaction of groundwater and lakes. Three dimensional groundwater flow model of the study area was developed using MODFLOW. In line with earlier geological studies on the plain, groundwater model was constructed as four-layer model and consists of 180 rows and 182 columns. The model is calibrated for May 2011 hydrologic conditions as steady state flow conditions. As a result of calibration the hydrogeological parameters of the study area were determined. May 2011 groundwater budget of Beysehir Basin was also calculated using developed model. Besides, the model was simulated to investigate the groundwater flow responses to 50% decrease and 50% increase in groundwater pumping, and 2050 and 2100 climate-change scenarios that is reported by Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) in 2007.The developed model in this study is considered to be useful in simulating groundwater flow conditions for possible future changes of groundwater use and climate change scenarios and in managing, controlling, and monitoring groundwater resources in the region.