Tip 1 diyabetli hastalar için `Hipoglisemi Güven Ölçeği` nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Amaç: Diyabetin ve diyabet tedavisinin en korkulan sonuçlarından birisi hipoglisemidir. Aynı zamanda glisemik kontrolün önündeki en önemli sınırlayıcı faktördür. Hastaların hipoglisemi ile ilgili problemlerden korunmak için gerekli kaynaklara sahip olduğu inancından türetilen kişisel güç ve rahatlık duygusunu araştırmak için Polonsky ve arkadaşları tarafından dokuz ölçekli ''Hipoglisemik Güven Ölçeği '' geliştirimiştir [1]. Biz bu çalışmada Hipoglisemik Güven Ölçeği 'nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğini aynı zamanda Hipoglisemik Korku Ölçeği, DSÖ İyilik Durumu İndeksi, HbA1c, sosyodemografik bulgu ve değişkenlerle olan ilişkisini inceledik.Gereç-Yöntem: Araştırmada araştırmacı tarafından oluşturulan anket soruları ve psikososyal ölçekler; Hipoglisemik güven ölçeği (HGÖ), Hipoglisemi korku ölçeği (HKÖ) ve DSÖ iyilik durum indeksi kullanılmıştır. Anket sosyodemografik durum, klinik durum değişkenleri ve Hipoglisemik güven ölçeği ile ilişkili olabilecek 35 soru ve 46 ölçek sorularından oluşan toplam 81 sorudan oluşmaktadır. Çalışmamıza Nisan 2018 ve Nisan 2019 tarihleri arasında İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Polikliniği ve Endokrinoloji Polikliniğine başvuran 18 yaş üstü, tanı süresi >1 yıl olan , okuma yazması olan , kendi kendine formu doldurma yeterliliğine sahip olan, tip 1 diyabetli 146 gönüllü hasta katılmıştır. Formların 32 tanesi eksik doldurulma nedeniyle iptal edilmiştir. Bu nedenle çalışmamız 114 tip 1 diyabetli bireyden elde edilen verilerle yapılmıştır.Bulgular: Araştırma 80'i kadın, 34'ü erkek olmak üzere toplam 114 Tip 1 diyabet hastası üzerinde yürütülmüştür. Verilerin istatistiksel analizi IBM SPSS 22 istatistik programıyla yapılmıştır.Bu çalışmada ölçeğin güvenirliği iç tutarlılık ve test-tekrar test yöntemleri kullanılarak hesaplanmış olup Cronbach alfa iç tutarlılık güvenirlik katsayıları ilk uygulamada 0.814, ikinci uygulamada 0.885 olarak bulunmuştur. İki farklı zamanda Hipoglisemik Güven Ölçeğinin maddelerine verilen cevapların tutarlı olduğu gözlendi. Ölçeğin genel korelasyonu (r=0,927, p<0,0001) pozitif yönlü ve yüksek düzeyde anlamlı bulundu (p <0001).HbA1c değerleri ile hipoglisemik güven ölçeği toplam puanları arasında anlamlı, ters ve orta şiddette korelasyon saptanmıştır ( p<0,0001, r= -0,479). Yine benzer şekilde daha yüksek hipoglisemik güvenin daha yüksek DSÖ iyilik puanı ve daha düşük hipoglisemik korku ile ilişkili olduğu saptandı.DSÖ puanı ile hipoglisemik güven ölçeği arasında istatiksel olarak anlamlı ve orta şiddette pozitif yönlü korelasyon saptandı (p<0,0001, r=0,417). HKÖ toplam puanı ile HGÖ puanı arasında istatiksel olarak anlamlı zayıf ters korelasyon saptanmıştır (p<0,0001, r=-0,385).Egzersizin, doktor kontrol sıklığının, yaşam kalitesi algısının, diyabet eğitimi iyilik algısının hipoglisemik güven ölçeği ile anlamlı ilişkisi bulunmuştur. Sonuç: Çalışmamızda elde ettiğimiz sonuçlar neticesinde Polonsky ve arkadaşları tarafından hipoglisemi ile ilgili problemlerden korunmak için gerekli kaynaklara sahip olduğu inancından türetilen kişisel güç ve rahatlık duygusunu ölçmek amacıyla oluşturulan 'Hipoglisemi Güven Ölçeği ülkemizde uygulanabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçektir. Ayrıca hipoglisemik güven ölçeğinin HbA1c ile diğer faktörlerden bağımsız ve istatiksel olarak ilişkisinin (anlamlı ve ters kolerasyonlu) olması nedeniyle diyabetik hasta takibinde bu ölçeğin kullanılmasının tedavi hedefine ulaşılmasında yarar sağlayacağını düşünmekteyiz.Anahtar Kelimeler: Hipoglisemi , Hipoglisemik Güven Ölçeği , Hipoglisemi Korku Ölçeği , Diyabetin Psikososyal Ölçekleri

Objective: One of the most feared outcomes of diabetes and diabetes treatment is hypoglycemia. It is also the most important limiting factor for glycemic control. Polonsky et al. developed a nine-scale og Hypoglycemic Confidence Scale to investigate the sense of personal strength and comfort that derives from the belief that patients have the resources to avoid problems with hypoglycemia.In this study, we examined the Turkish validity and reliability of the Hypoglycemic Confidence Scale and its relations with the Hypoglycemic Fear Scale, WHO Well Being Index, HbA1c, and sociodemographic findings and variables.Material and Method: In this study, the questionnaire created by the researcher and psychosocial scales; Hypoglycemic confidence scale (HRS), Hypoglycemia fear scale (HRS) and WHO well being index were used. The questionnaire consisted of a total of 81 questions consisting of 35 questions and 46 scale questions that could be related to sociodemographic status, clinical status variables and Hypoglycemic Confidence Scale. Between April 2018 and April 2019, 146 volunteer patients with type 1 diabetes who were older than 18 years of age, with a diagnosis of> 1 year, who were literate, who had the ability to fill in the self-form, admitted to İzmir Katip Çelebi University Faculty of Medicine Internal Medicine Polyclinic and Endocrinology Polyclinic, participated in our study. 32 of the forms were canceled due to incomplete filling. Therefore, our study was carried out with data from 114 patients with type 1 diabetes.Findings: The study was conducted on 114 Type 1 diabetes patients, 80 of whom were female and 34 were male. Data were analysed by using SPSS 22 programme. In this study, the reliability of the scale was calculated by using internal consistency and retest methods. Cronbach alpha internal consistency reliability coefficients were 0.814 in the first and 0.885 in the second. The responses to the items of the Hypoglycemic Confidence Scale at two different times were consistent. Overall correlation of the scale (r = 0.911, p <0.0001) was positive and highly significant (p <0001). A significant, inverse and moderate correlation was found between HbA1c values and total scores of hypoglycemic confidence scale (p <0.0001, r = -0.479). Similarly, higher hypoglycemic confidence was associated with higher WHO well-being score and lower hypoglycemic fear. There was a statistically significant and moderately positive correlation between WHO well-being score and hypoglycemic confidence scale (p <0.0001, r = 0.417). A statistically significant weak inverse correlation was found between Hypoglycemia fear scale total score and Hypoglycemia confidence scale score (p <0.0001, r = -0.385). Exercise, frequency of doctor control, quality of life perception, diabetes education well-being perception were found to be significantly correlated with hypoglycemic confidence scale.Results: According to the results we obtained in our study Hypoglycemia Confidence Scale, which was developed by Polonsky et al to measure the sense of personal power and comfort derived from the belief that it has the necessary resources to protect against problems with hypoglycemia, is a valid and reliable scale that can be applied in our country. In addition, we think that the use of this scale in the follow-up of diabetic patients will be beneficial in achieving the treatment goal because the hypoglycemic confidence scale has a statistically significant relation with HbA1c (statistically significant and inverse correlation).Key Words: Hypoglycemia, Hypoglycemic Confidence Scale, Hypoglycemia Fear Scale, Psychosocial Scales of Diabetes