Kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda akut pankreatitin etyolojisi ve klinik seyri

Abstract

Giriş:Akut pankreatit, ani başlayan karın ağrısı ve pankreatik enzimlerin kan ve idrarda yükselmesi ile karakterize akut enflamatuvar bir durumdur. Kronik böbrek yetmezliğ, glomerüler filtrasyon değerinde azalmanın sonucu böbreğin sıvı-solüt dengesini ayarlama ve metabolik-endokrin fonksiyonlarında kronik ve ilerleyici bozulma hali olarak tanımlanır. Akut pankreatit, kronik böbrek yetmezliği olanlarda; kronik böbrek yetmezliği olmayanlara göre daha ağır seyretmektedir. Bu çalışmada kronik böbrek etmezliği olan akut pankreatitli hastalarımızın kronik böbrek yetmezliği olmayan akut pankreatitli hastalar ile etyoloji, klnik seyir, pankreatit şiddeti, komplikasyon ve mortalite açısından karşılaştırılması hedeflenmiştir.Yöntem:Çalışma retrospektif olarak tasarlanmıştır. 2014-2017 tarihleri arasında başvuran, akut pankreatit tanılı kronik böbrek yetmezliği olan 63 kişi hasta grubunu ve akut pankreatit tanılı kronik böbrek yetmezliği olmayan 63 kişi kontrol grubunu oluşturmaktadır. Akut Böbrek yetmezliği olan kişiler kontrol grubuna dahil edilmemiştir. Çalışmamızda hasta ve kontrol grubu; demografik bilgiler (yaş ve cinsiyet), CRP (3.-5.gün), WBC (1.-3.gün), PCT, Ca, ALT (1.gün), amilaz, lipaz, yatış süresi, modifiye Balthazar skorlama sistemi, BISAP48 skoru, yoğun bakım yatışı olup olmaması, akut pankreatit atak sayısı, Diyabet ve hipertriglisedemi varlığı, Akut pankreatit ve kronik böbrek yetmezliği etiyolojileri, hastalık sonlanım durumu ve mortalite araştırılarak değerlendirmelerde bulunulmuştur. İstatistiksel analiz için SPSS-22 yazılım programı kullanılmıştır.Bulgular:Hasta grubunun yaş ortalaması 69,86±13,252 iken kontrol grubundaki bireylerin yaş ortalaması 57,14±18,16 dir (p=0,01). ALT 1.gün değerleri kontrol grubunda 208,97±201,18 iken hasta grubunda 110,73±164,67 dir. ALT1.gün değerleri kontrol grubunda yüksek bulunmuştur (p=0,04).Hasta grubunun hastanede yatış süresi ortalama 23,41(gün) olarak tespit edilmişken kontrol grubunda ortalama 9,3 (gün)dür (p=0,03). PCT ortalaması hasta grubunda 19,92±41,33 olup kontrol grubunda 1,63±4,02 olarak görülmüştür. (p:0,001). BISAP skorları gruplar arasında karşılaştırıldığında kronik böbrek betmezliği olanlarda akut pankreatit şiddet skoru daha yüksekti (p=0.032). Hasta grubunda 11 hastanın yoğun bakım ünistesine yatışı olmuş iken kontrol grubununda 2 hastanın yoğun bakım yatışı olmuştur (p=0,008). Hastalık sonlanma durumu hasta grubunda 11 exitus, 52 taburcu; kontrol grubunda 2 exitus, 61 taburcu şeklindedir (p: 0,008). Belirtilmiş olan bu parametrelerde gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır.Sonuç:Çalışmamız sonucunda istatistiksel olarak anlamlı bulgular ışığında; ileri yaş, Kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda akut pankreatit için bir risk faktörü olarak düşünülmüştür. Kronik böbrek yetmezliği ve kontrol altına alınamayan ek komorbiditelerin varlığı, Akut pankreaititde hastanede yatış süresinin, yoğun bakım yatış ihtiyacının, mortalitenin ve BİSAP-48 skorunun artmasına neden olmaktadır. En önemli ölüm nedeni hasta ve kontrol grubunda çoklu organ yetmezliğidir. Prokalsitonin, kronik böbrek yetmezliği olan akut pankreatit hastalarında daha yüksek düzeylerde görülmektedir. Prokalsitonin, düşük molekül ağırlıklı bir protein olup bir miktarının böbreklerden atılıyor olabileceğinden dolayı kronik böbrek yetmezliğinde serum seviyesinin arttığı düşünülmektedir. Kronik böbrek yetmezliği hastalarında kontrastlı bilgisayarlı tomografi çok az sayıda vakaya çekilebildiğinden dolayı Modifiye Balthazar skorlama ile akut pankreatit şiddeti sağlıklı bir şekilde değerlendirilememiştir. Sonuç olarak kronik böbrek yetmezliği olan akut pankreatit hastalarındaki klinik ve patofizyolojik süreçlerin detaylı olarak anlaşılması, mortalite ve morbiditede önemli düşüşler sağlayarak sağ kalımı artıracaktır.Anahtar kelimeler: Akut Pankreatit, Kronik Böbrek Yetmezliği, Modifiye Balthazar Skorlaması

ABSTRACT AKKAS N.(2019) Etiology and clinical course of acute pancreatitis in patients with chronic renal failureIzmır Katip Celebi University Ataturk Training and Research Hospital, Internal Diseases Clinic, Dissertation ./IzmirIntroduction: Acute pancreatitis is an acute inflammatory situation that characterised with sudden initiation of abdominal pain and elevation of pancreatic enzymes in blood and urine. Chronic renal failure is described as the result of glomerular filtration decrease in renal liquid-solute balance adjustment and impairment of metabolic-endocrine functions chronically and progressively. Acute pancreatitis proceeds slowly in chronic renal failure patients in contrast to the ones are not CKD. This study aims to compare acute pancreatitis patients with chronic renal failure to AP patients who are not with chronic renal failure in terms of etiology, clinical course, pancreatitis severity, complication and mortality.Method: This study is designed as retrospective. The control group is composed of 63 chronic KD patients diagnosed with AP and 63 patients diagnosed with acute pancreatitis who do not have CKD. The patients who have ARF are not inclouded to the control group. In this study, patients and the control group are investigated and evaluated in terms of demographic information (age and gender), CRP (3rd and 5th day), WBC (1st and 3rd day ), PCT, Ca, ALT (1st day), amylase, lipase, duration of hospitalization, modified Balthazar scoring system, BISAP48 score, whether there is intensive care hospitalizayon or not, the count of AP attack, DM and existence of hypertriglyceridaemia, AP and CKD etiologies, sickness termination situation and mortality. SPSS -22 software is used for the statistical analysis.Findings: Age awerage of the patients is 69,86±13,252, whereas age average of the individuals in the control group is 57,14±18,16 (p=0,01). ALT 1st day values in the control group is 208,97±201,18whereas it is 110,73±164,67in the patient group. ALT 1st day values are found higher in the control group (p=0,04). Hospitalization duration of the patient group is averagely 23,41 (days); whereas it is 9,3 (days) in the control group (p=0,03). Prokalsitonin average is seen as 19,92±41,33in the patient group; whereas it is 1,63±4,02in the control group (p=0,001). When BISAP scores were compared between groups, AP severity score was higher in patients with CRF (p=0,032). In the patient group, there were 11 patients who have been hospitalized in intensive care unit; whereas there were 2 patients in the control group (p=0,008). The sickness termination situation is stated as 11 exitus, 52 discharge in patient group; whereas it is 2 exitus, 61 discharge in the control group (p=0,008). The difference between these groups is statistically meaningful within these stated parameters.Result: In the lights of meaningful results of our study; for the patients with CKD, elder age is thought as a risk for acute pankreatitis. CKD and the existence of additional comorbidities which cannot be taken under control cause the increase of avarage hospitalization duration in AP, needs of intensive care hospitalization, mortality and BISAP48. Multiple organ failure is the most important cause of death in the patient and control groups. Prokalsitonin level is seen higher in the patient group. Procalcitonin is low molecular weight protein and may be excreted in the kidneys, that is why it is thought as the serum level in CKD increases. Modified Balthazar scoring and AP severity could not be evaluated salubriously because contrast CT is indicated in a very few cases. In conclusion, appearance of clinical and pathophysiological processes in details on AP patients with CKD will increase survival by providing significant decreases in mortality and morbidity. Key Words: Acute Pankreatitis, Chronic Renal Failure, Modified Balthazar Scoring