Çocuklarda çağı kanser hastalarında bleomisin`in solunum fonksiyon testlerine etkisi

Abstract

ÖZET Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapötik ilaçların ve radyoterapinin çeşitli organlara akut ve kronik yan etkileri vardır. Hastalarda mantle alan radyoterapisine ve bleomisine bağlı olarak erken veya geç dönemde pulmoner hasar gelişmektedir. Bu çalışmada yaşları 78 ile 229 ay arasında değişen 30 çocukluk çağı kanser hastasında ( 19'u erkek, 11 'i kız ), tedavi sonrasında geç dönemde tedaviye bağlı akciğer komplikasyonları araştırıldı. Hastaların 12 tanesi 1020-3570 rad (ortalama 2177 rad ) mantle alan radyoterapisine ek olarak kemoterapi alırken, 18 tanesi sadece kemoterapi almıştı. Hastaların tedavileri ortalama olarak 3,8 yıl önce bitmişti ve aldıkları total bleomisin dozu 12-1 80 mg (ortalama 69,83 mg ) idi. Hastaların tümüne fizik muayene, hemogram, akciğer grafisi, spirometri ile akciğer hacimlerinin ölçümü yapılırken 20 tanesine tek soluklu karbonmonoksit difuzyon testi uygulandı. Yapılan fizik muayenede hastaların tümünde kardiyopulmoner sistem normal olarak saptandı ve hiçbirinde kardiyopulmoner sisteme ait bir semptom bulunmuyordu. 25 hastada ( %83,3 ) akciğer grafisi normal iken 5 hastada çeşitli patolojiler saptandı. Akciğer hacim ölçümleri 21 hastada ( %71 ) normal, 9 hastada ( %29 ) patolojik olarak saptandı. Patolojik saptanan hastaların %23'ünde restriktif, %3'ünde kombine, 51%3 ünde obstrüktif tipte bozukluk vardı. Çalışmamızda solunum fonksiyon testlerindeki bozukluk ile radyoterapi ve bleomisin dozları arasında bir korelasyon gösterilemedi. Karbonmonoksit difüzyon testi yapılan 20 hastadan 3 tanesinde (%10) karbonmoksit difüzyon kapasitesinde düşüklük saptandı. Bu hastalardan biri yüksek dozda bleomisin (156 mg ) ve mantle alana 2160 rad ışın almıştı, diğer 2 hasta ise düşük doz bleomisin ( 30-63 mg ) almış ve radyoterapi almamıştı. Hastaların geç dönemlerinde akciğer fonksiyonlarının takibi açısından karbonmonoksit difüzyon testi, erken dönemde düzelmesi nedeniyle, akciğer hacimlerine göre daha yetersizdir. Genel olarak bakıldığında geç dönemde (tedavi bitiminden 3,8 yıl sonra) yapılan çalışmamızda karbonmonoksit difüzyon testinde düşük oranda patoloji saptanırken akciğer hacimlerindeki bozukluk oram daha yüksek düzeylerdedir. Bu patolojik oranlar bu konuda yapılan diğer yayınlar ile genellikle uyumludur. Çalışmamızın sonucunda görülmektedir ki çocukluk çağı kanser hastalarında, akciğer fonksiyon bozukluğunun takibi açısından hastaların tedavileri esnasında ve sonrasında solunum fonksiyon testleri ile takipleri gerekmektedir. 52