Bir eğitim hastanesi aile hekimliği polikliniğine başvuran hastaların asetilsalisilik asit kullanma nedenlerinin ve asetilsalisilik asit ile ilgili bilgi düzeylerinin saptanması

Abstract

Giriş: Asetilsalisilik asit (ASA), toplumda yaygın olarak bilinen adı ile Aspirin, analjezik, antiinflamatuar, antipiretik, antiagregan etkilere sahiptir. ASA, gerek hekimler tarafından kardiyovasküler hastalıkların (KVH) tedavisi ile ilişkili olarak, gerekse hastalar tarafından çeşitli gerekçelerle kullanımına sık olarak başvurulan medikal bir ajandır. Sağlayacağı yararların yanında ASA kullanımı ile başta yaşamı tehdit eden kanama olmak üzere çeşitli zararlar doğabilmektedir. Yapılan çalışmalarda KVH'lerin tedavisinde sekonder korumada ASA kullanım gerekliliği savunulurken, primer korumada yarar-zarar oranının net olmamasından dolayı kullanımının tartışmalı olduğu ifade edilmektedir. Bu çalışmanın amacı ASA'nın etki, yan etki, kullanım alanı, kullanım gerekliliği gibi konularda hastaları bilgilendirerek olası zararlardan hastaları korumaktır.Yöntem: Çalışmaya dahil edilen hastalar yaşamı boyunca en az bir kez ASA kullanımı olan bireylerden oluşmaktadır. Hekim önerisi ile ASA kullanımı olan 69 kişi ve hekim önerisi dışında ASA kullanımı olan 50 kişi çalışmaya dâhil edilerek ASA kullanım nedenleri ve ASA hakkındaki bilgi düzeyleri ayrıntılı olarak sorgulanarak kaydedilmiştir. Hastalar sorgulandıktan sonra ASA'nın etki, yan etki, kullanım alanı, kullanım gerekliliği gibi konularda hastalara bilgi verilmiş ve Sağlık Bakanlığı'nın Akılcı İlaç Kullanımı kapsamında hazırlamış olduğu İnternet sitesinde `Bilinçli Asetilsalisilik Asit Kullanımı` başlığı ile yayımladığı bilgiler broşür halinde basılarak hastalara verilmiştir.Bulgular: Çalışmamızda hekim önerisi ile ASA kullanan 69 hastanın 19'una (%27,5) primer koruma amacı ile 50'sine (%72,5) sekonder koruma amacı ile tedavi başlandığı belirlenmiştir. Hekim tarafından tedavisi başlanan hastaların 26'sının (%37,7) hekim tarafından bilgilendirildiği saptanmıştır. Hekim önerisi dışında kullanımda hastaların 11'i (%22) endikasyon dışı olarak değerlendirilen kullanım amacı belirtirken yalnızca 13 (%26,0) hastanın kullanımının amaca uygun olduğu belirlenmiştir. Çalışmaya katılan hastaların ASA kullanım kararı ile cinsiyet karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmıştır (p=0,015). Erkeklerin kadınlara göre daha fazla oranda hekim önerisi ile ASA kullandığı belirlenmiştir. Çalışmaya katılan hastaların prospektüsü okuma durumu ile cinsiyet karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmıştır (p=0,006). Kadınların erkeklere göre daha fazla oranda prospektüsü okuduğu belirlenmiştir. Altmış beş yaş ve üzeri grupta; hekim önerisi ile ASA kullanmaya başlama oranının (p=0,038), düzenli ASA kullanma oranının (p=0,038), her gün ASA kullanma oranının (p=0,012) istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu saptanmıştır. Çalışmaya katılan hastaların kalp krizi öyküsü ile tedaviye uyumları karşılaştırıldığında ise istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmıştır (p<0,001). Kalp krizi öyküsü olan hastaların tedaviye uyum oranlarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir.Sonuç: Hastalar sıklıkla hekim önerisi olmadan amaca uygun olmayan dozda veya endikasyon dışı gerekçelerle ASA kullanmaktadır. Sonuçlarımız, hastalıkların yönetiminde, risk düzeylerinin belirlenmesinde ve ASA kullanımı konusunda hekimler ve hastalar arasındaki kurulacak iletişimin önemini açığa çıkarmıştır.

Introduction: Acetylsalicylic acid (ASA), commonly known in the community as Aspirin, has analgesic, anti-inflammatory, antipyretic, anti-aggregant effects. ASA is a medical agent frequently used by physicians in relation to the treatment of cardiovascular diseases (CVD), as well as by patients for various reasons. In addition to the benefits it provides, various damages, especially life-threatening bleeding, may occur with the use of ASA. While the necessity of using ASA in secondary protection in the treatment of CVD is advocated, it is stated that its use is controversial because the benefit-loss ratio in primary protection is not clear. The aim of this study is to protect patients from possible harms by informing patients about ASA's effects, side effects, usage areas, necessity of use.Methods: The patients included in the study consist of individuals who have used ASA at least once in their lifetime. Sixty nine people who used ASA with the recommendation of a physician, and 50 people who used ASA with the exception of the physician's recommendation were included in the study. The reasons for using ASA and the level of knowledge about ASA were recorded by asking in details. After the patients were questioned, the patients were informed about ASA's effects, side effects, usage area, and the necessity of use. In addition, the information prepared by the Ministry of Health within the scope of Rational Drug Use and published on the website under the heading `Conscious Acetylsalicylic Acid Use` was printed in a brochure and given to patients.Results: In the group using ASA with the recommendation of a physician, it was determined that 19 (27.5%) of 69 patients using ASA for primary prevention and 50 of 69 using for secondary prevention. It was determined that 26 (37.7%) of the patients whose treatment was started by the physician were informed by the physician. In the group using ASA without physician advice, while 11 patients (9.2%) stated the purpose of use which was considered to be out of indication, only 13 (26.0%) were found to be suitable for the purpose. A statistically significant relationship was found between patients participating in the study when the gender of ASA was compared with the decision to use (p=0.015). It was determined that men use ASA with the recommendation of physicians more than women. When the prospectus reading status of the patients participating in the study was compared with gender, a statistically significant relationship was found (p=0.006). It was determined that women read the prospectus more than men. In the age group 65 and over; the rate of starting ASA with the recommendation of a physician (p=0.038), the rate of regularly using ASA (p=0.038), the rate of daily using ASA (p=0.012) were statistically significantly higher. When the patients who participated in the study were compared with the history of heart attack and treatment compliance, a statistically significant relationship was found (p<0.001). It was determined that patients with a history of heart attack have higher compliance rates.Conclusion: Patients often use ASA at a dose that is unsuitable purpose or indication, without the advice of a physician. Our results have revealed the importance of communication between physicians and patients in the management of diseases, determination of risk levels and use of ASA.