Afet yönetiminde kurumsal yetenek, afet odaklılık ve afet yönetim performansı arasındaki ilişkinin araştırılması ve bir uygulama

Abstract

Afet yönetimi, bağımsız ve birbirine bağımlı birçok görev ve sorumlulukların bulunduğu karmaşık bir yapının bütüncül bir anlayışla yürütülmesini zorunlu kılmaktadır. Bununla beraber, afet yönetimi birden çok disiplini ilgilendiren, özel uzmanlık ve kaynak gerektiren uzun bir süreci kapsamaktadır. Afet yönetiminde gelişmek isteyen ülkelerin, mutlaka afetlere karşı tedbirlerini almaları, yönetim yapılarına uygun ve ölçülebilir bir afet yönetimi modeli oluşturmaları gereği yaşanılan deneyimlerin sonucu oluşan ortak bir kabuldür.Buradan hareketle bu çalışmanın amacı, kamu yararına faaliyet gösteren organizasyonların kurumsal yetenekleri ile afet odaklılık arasındaki ilişki kalitesini ve bu ilişkinin organizasyonun afet yönetim performansı üzerine etkisini geliştirilmiş model sayesinde incelemektir. Ampirik veri Türkiye'de afet ve insani yardım alanlarında faaliyet gösteren kamu ve Sivil Toplum Kuruluşlarından (STK) oluşan 14 adet organizasyonun farklı seviyelerde görev yapan 294 çalışanından toplanmıştır. Bu çalışma ile afet yönetim performansının alt yapısını oluşturan etkinlik ve bileşenlerin araştırılması maksadıyla bir modelin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Bu araştırma başlıca şunların anlaşılmasına yönelik olarak yapılmıştır: (1) kurumsal yeteneklerin afet odaklılık üzerindeki doğrudan etkisini değerlendirmek (2) afet odaklılığın verimlilik ve etkinlik alt boyutlarından oluşan afet yönetim performansı üzerindeki doğrudan etkisini değerlendirmek.Araştırmada kurumsal yeteneklerin afet odaklılık üzerinde olumlu bir etkisi olduğu, afet odaklılığın da afet yönetim performansını olumlu yönde etkilediği gözlemlenmiştir. Kapsamlı bir afet yönetim mekanizmasında en önemli faktörlerden birinin kurumlar arası işbirliği ve koordinasyon olduğu ve yönetimin başarısının ağırlıklı olarak bu anahtar faktöre bağlı olduğu görülmüştür. Ayrıca afet koşulları dikkate alındığında, felaket şartlarında lojistik hizmet etkinliğinin de hayati öneme sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Disaster management makes it necessary of performing a complex structure with an integrated approach where independent and interdependent functions mutually exist. However, disaster management involving multiple disciplines and long process requires special expertise and resources. Countries aiming to develop in disaster management need to take proper measures and to make a proper disaster management model for their unique conditions.Hence, the purpose of this study is to examine the quality of the relationships between institutional capabilities and disaster orientation and also inspects to the relationship between disaster orientation and disaster operational performance through a newly developed model for this study. These relationships were carried out in a sample of 294 professionals in the 14 humanitarian aid organizations (public or NGOs) in Turkey.This study aims to develop a model to investigate antecedents of disaster management performance. This research was conducted in order to understand the main subjects as follows: (1) to assess the direct impacts of institutional capabilities on disaster-oriented (2) to assess the direct impact of the disaster-oriented competencies on disaster management performance. The results exposed that institutional capabilities and disaster-oriented competencies were positively related, further disaster-oriented competencies were positively related with the antecedents of disaster management performance. Inter-organizational cooperation was perceived as one of the most important and also a key factor in a comprehensive disaster management. In addition, the results of the present study showed that logistics service was a vital activity in catastrophes.