Toplam kalite yönetiminin yönetim muhasebesi işlevlerinde meydana getirdiği değişimin incelenmesi

Abstract

DOKTORA TEZ ÖZETİ TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN YÖNETİM MUHASEBESİ İŞLEVLERİNDE MEYDANA GETİRDİĞİ DEĞİŞİM©* İNCELENMESİ Feyyaz YILDIZ İşletme AnabiIimDah Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Haziran 2001 Danışman: Prof Dr. Sabri BEKTÖRE Bu çalışma, şirket düzeyinde TKY'nin devamlı süreç geliştirmeyle birlikte işletilmesi ve yönetim muhasebesi işlevlerinde TKY'nin adaptasyonuyla birlikte ortaya çıkan değişiklikleri araştırmayı amaçlamıştır. Bu araştırma çalışması, devamlı süreç geliştirme çalışması olarak TKY'nin yönetim muhasebesini `Ne, Nasıl ve Niçin` değiştirdiğini açık bir şekilde açıklamaktadır. Bu çalışma, konunun içeriğini (b^lgi gereksinmılerinin tanımlanması), sürecini (süreç analizi), ve yapısını (YM tasarımı) anlamamıza yardıma olacaktır. Çalışma ayrıca YM'ndeki değişikliklerin performans üzerindeki sonuçların tam olarak anlaşılmasına da yardıma olacaktır. Kordsa A.Ş., geniş, kapsamlı bir saba araştırması çalışması için şirket yönetiminin taahhüdü, YM'ndeki değişiklikler, TKY'nin adaptasyonu ve TKY'ninIll devamlı süreç geliştirmeyle işletilirliği, ileri bir teknoloji ortamı ve dinamik bir rekabet ortamı gibi seçici kriterlerden oluşan bir araştırma çalışması konusu olarak seçilmiştir. Bu çalışma, 2001 yılı için olması beklenen muhasebe değişiklikleri ile ilgili 1976'dan 2000 yılına kadar uzanan bir periyodu içermektedir. Çalışmanın kavramsal çerçevesi, 1990'lı yıllardaki Johnson'un işletme performansı yapısı ve Otley'in durumsallık teorisinin bir sentezidir. Ön araştırma; strateji, çevre, teknoloji/ileri üretim ortamı ve performans üzerine olmuştur. Teorik ve uygulamaya dönük TKY ve YM literatürünün birbiriyle olan yakınlığı, maliyet dağıtımı, performans ölçümü ve kapsamlı bir YM ile ilgili boyutsal ifadelerin bir matriksindeki anahtar değişkenlerin pozisyonları için bir esas olarak sunulmaktadır. TKY ve YM arasındaki karşılıklı ilişkinin detaylı bir açıklaması ile Öğüt 'bilgi toplamak için formal bir görüşme protokolü kullanılmıştır. Anahtar araştırma sonuçlan, kapsamlı bir YM tasannu için stratejik yönetim yerleşik değer yargılarının ortaya çıkması, finansal olmayan-kalitatif performans ölçülerinin kullanımı ve maliyet dağıtımı için fiili maliyet ve değişken maliyete doğru bîr geçîşf göstermektedir.

IV ABSTRACT AN ANALYSIS OF THE CHANGES CREATED BY TOTAL QUALITY MANAGEMENT ON MANAGEMENT ACCOUNTING FUNCTIONS Feyyaz YILDIZ Department of Management Afyon Kocatepe University, The Institute of Social Sciences June 2001 Advisor: Prof. Dr. Sabri BEKTÖRE This study aims to inquire into the changes which emerge along with the functioning of TQM through continuous process improvement on the company basis and with the adaptation of TQM in management accounting functions. The present case study explicitly reveals how, why and in what ways TQM, as a means of continuous process improvement, changes the management accounting. Central to this study is to yield a modest contribution to our comprehension of the content (the description of needed information), process (process analysis), and structure (MA design), as well as to our thorough understanding of the results effected by changes in MA on performance. Due to such motivating facts as the promise made by the company management beforehand to allow me to conduct a comprehensive survey, changes in MA, the adaptation of TQM and the Functioning of TQM by means of continuous processimprovement, an advanced and technological manufacturing environment, and a dynamic competitive atmosphere, Kordsa A.Ş. was chosen to be handled for our analysis. This research covers the prospective accounting changes İn the year 2001, and company history from 1976 to 2000. Theoretical framework of the study is a synthesis of Johnson's business performance structure in the 1990' s and Otley's contingency theory. Prelimenary research was conducted over the strategy, environment, technology/advanced manufacturing environment, and performance. The fact that theoretical and empirical literature of TQM and MA are closely linked with each other has been presented as a basis for the positions of key variables in a matrix of dimensional states related to cost allocation, performance measure and overall MA. To gather the necessary information for a detailed explanation of the mutual relationship between TQM and MA, a formal interviewing protocol was utilized. Key research results indicate a shift towards the emergence of a strategic cost management paradigm for a comprehensive MA design, the use of non-financial /qualitative performance measurements, an actual cost and a variable cost for cost allocation.