Türkiye`de evlilik, boşanma ve işsizlik ilişkisinin analizi

Abstract

Son yıllarda iktisatçıların ve araştırmacıların üzerinde durduğu bir konu olan gruplaşan eş seçimi, evlenme piyasasındaki rekabet ve boşanma trendlerinin açıklanmasında önemli bir unsurdur. Bu doğrultuda; evlenme, boşanma ya da işsizlik kavramı ile doğrudan ilintili olan kadınların işgücüne katılım durumu, ekonometrik analizler için ilham kaynağı olmaktadır. Türkiye üzerine yapılan az sayıdaki çalışma, karı-koca arasındaki gelir korelasyonunu hesaplamaya odaklanmıştır. Bu araştırmada, hem kocanın gelirinin hem de kadının kendisinin gelirindeki değişmelerin, Türkiye'de kadınların iş piyasalarında çalışma sürelerini nasıl etkilediğine odaklanılmıştır. Bununla birlikte, kadınların medeni durumlarına göre işgücüne katılımında nasıl bir değişim olduğu araştırılmıştır. Çalışmada ekonometrik analizler için 2004-2016 yılları TÜİK Hanehalkı İşgücü Anketi verilerinden yararlanılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde evlenme piyasasındaki rekabet hususunda gruplaşan eş seçimi olgusu incelenmiş olup ikinci bölümünde ise işsizlik kavramı ile ilişkili olarak etkileyicilerinden olan kadınların iş gücüne katılımı hakkında literatür incelenmiştir. Üçüncü bölümde, veri seti ile ilgili bilgiler paylaşılmıştır. Dördüncü bölümde, çalışmada kullanılan ekonometrik yöntem ve metodoloji anlatılmış, son bölümde ise elde edilen bulgular ve araştırma sonuçları paylaşılmıştır. Sonuç bölümünde, öncelikle kadın ve erkeklere yönelik evlenme ve boşanmış olma durumu gözetilerek yıllara göre gelirlerindeki ve çalışma saatlerindeki değişim gösterilmiştir. Burada trendlere odaklanılarak kadınların evlenme ya da boşanma ile birlikte işgücü katılımlarını doğrudan etkileyen gelir ve çalışma saatleri faktörleri incelenmiştir. Analizlerinde devamında ise oluşturulan çoklu regresyon modeli ile kadınların çalışma saati üzerinde açıklayıcı etkiye sahip gelir, yaş, bölge, eğitim düzeyi gibi parametreler kullanılarak modeller uygulanmıştır. Çalışmadaki analizler göstermektedir ki, Türkiye'de kocasından daha fazla ücret alan kadın oranı düşmektedir; fakat işgücünde kocasından daha fazla saat çalışan kadın oranı yıllar itibariyle artış göstermektedir. 2004-2016 yıllarının kapsayan dönemde kadın-erkek gelir düzeyleri istatistiksel olarak yüksek seviyede anlamlı olmakla birlikte, erkek gelirinin kadının çalışma saatine olan etkisi negatif iken kadınların gelir düzeylerinin çalışma saatine olan etkisi ise pozitiftir.

Assortative mating, which is an important element in explaining the trends in the marriage market and divorce, has become a subject that economists and researchers have been focusing on in recent years. In this respect, the participation of the women in the labor force, which is directly related to the concept of marriage, divorce or unemployment, is a good source for the econometric analysis. There are few studies that focused on the calculation of the correlation between husband and wife incomes in Turkey. This study focused on the effect of the changes in both incomes of the husband and wife to the Turkish women's working time in labor market and also focused on how women's participation in the labor force is affected by their marital status. TURKSTAT Household Labor Force Survey data (TÜİK) between 2004-2016 years was used for the econometric analyzes of this study. In the first chapter of the study, the case of assortative mating in the competition of the marriage market was examined, and the literature search on the participation of the women to the work life which is the affector of unemployment was completed in the second. Third and fourth chapters of the study describes informative data sets, econometric method and methodology used in the study, respectively. Findings and results of the analyzes were shared in the last chapter. In conclusion, the changes on the incomes and the working hours of the married couple which are attributed to the being married or divorced have been shown by years. The income and working hours factors which directly affect the participation of women to the work life after being married or divorced were examined. Moreover, parameters which have explanatory effect on working hours of the women such as income, age, region, education level were used in the applied multiple regression models. The results show that the ratio of the women who have a higher income than their husband is decreasing, however the ratio of the women who work more than their husband is increasing by years. The income levels between married couples were found highly significant between the years of 2004 and 2016. As a conclusion, the effect of the husband's income on women's working hours is negative, while the effect of the women's income on their working hours is positive.