Bazı pestisitlerin Bombus terrestris L. (Hymenoptera:Apidae)`e etkileri

Abstract

Pestisidler arılar üzerinde sadece öldürücü etki yapmakla kalmayıp, aynı zamanda arıların davranışlarını değiştirici bir etki de gösterirler. Bu etki sonucunda arılar besinlerini, yuvalarını bulamazlar ve hatta sinir sistemini etkilediği için motor hareketlerinde olumsuzluklar ortaya çıkar. Bu çalışmada, Türkiye'nin Antalya ili ve çevresinde sera alanlarında en yaygın olarak kullanılan bazı tarımsal savaş ilaçlarının (abamectin, acetamiprid, deltamethrin, imidacloprid) yedi dozunun bombus arılarının (Bombus terrestris) davranışlarına olan etkisi araştırılmıştır. Bombus arılarına ilaçlar yedirildikten sonra arıların bacak, anten ve ağız parçalarının motor hareketlerinin durumu gözlenerek puanlama yapılarak kaydedilmiştir. Kontrol grubu arılara ise %50 şekerli su içeren solüsyonlar kullanılmıştır. Çalışmanın ikinci aşaması olan arazi uygulamasında, kraliçe arının da içerisinde bulunduğu kovanlara abamectin, acetamiprid ve deltamethrin etken maddeli pestisitler önerilen dozlarda püskürtme yöntemiyle uygulanmıştır. Kontrol amaçlı yapılan denemelerde ise sadece saf su kullanılmıştır.Denemeler sonucunda kullanılan pestisitlerin B. terrestris'in motor sinir sistemi üzerindeki olumsuz etkileri gözlenmiştir. Imidacloprid'in en etkili olduğu ve uygulanan 0.10 ml/l dozda tüm bireylerin öldüğü saptanmıştır. Bunu sırasıyla deltamethrin, acetamiprid ve abamectin izlemiştir. Deltamethrin etken maddeli pestisitin 0.10 ml/l uygulama dozunun arıların hemen hemen tüm hareketlerini kısıtladığı, ancak sadece abdomen kısmında bir hareketlilik oluştuğu belirlenmiştir. Acetamiprid etken maddeli pestisitin 0.30 ml/l uygulama dozunun arıların hareketlerini kısıtladığı, ancak hortum ve bacaklarında hareketlilik olduğu saptanmıştır. Abamectin etken maddeli pestisitin 0.25 ml/l uygulama dozunun ise arıların hareketleri üzerinde fazla etkisinin olmadığı sadece abdomen hareketlerinde sapmalar görülmüştür. Arazi çalışmalarında ise abamectin ve deltamethrin etken maddeli ilaçların kovanlardaki arıların %50'sini, acetamiprid etken maddeli pestisitin ise %20'sini öldürdüğü belirlenmiştir.

Pesticides have not only lethal effect on bees, but also can change their navigational behaviors. The bumblebees exposed to pesticides may not find their food and hives, and even their motor nervous system can be acutely affected. This study investigated the effects of commonly used pesticides (abamectin, acetamiprid, deltamethrin, imidacloprid) in the greenhouses of Antalya province in Turkey. For this goal, seven doses of each pesticide were tested on motor behaviors of some extremities of the bumblebees. For control, 50% sucrose were used. In the field study, abamectin, acetamiprid and deltamethrin were applied to hives with spray method. Distilled water was used as control group. At the end of the study, the pesticides showed adverse side effect on the B. terrestris motor nerve system. Imidacloprid was the most effective at the recommended dose (0.10 ml/I) and all individual bees were die. Deltamethrin at the 0.10 ml/I dose restricted to all movements except abdomen. Acetamiprid at the 0.30 ml/I dose restricted to all movements except snout and legs. Abamectin at the 0.25 ml/I dose did not effect on movements except little abnormality on abdominal movements. In the field study, abamectin and deltamethrin killed 50% and acetamiprid killed 20% of the bees in the hives.