TÜRKİYE`DE UYGULANMAKTA OLAN İSTİHDAM TEŞVİKLERİNİN, İSTİHDAM ÜZERİNE ETKİSİ

Abstract

Bu çalışmada makroekonomik değişkenlerin ve Türkiye'de uygulanan teşvik politikalarının; istihdam, kayıt dışı istihdam ve gelir üzerindeki etkileri incelenmiştir. Makroekonomik değişkenler olarak Elektrik Tüketimi (Ekonomik Büyüme), USD/TL kuru ve Enflasyon değişkenleri kullanılmıştır. Türkiye'de uygulanan istihdam teşvik politikalarından; 5510, 25510/16322, 26322, 6111, 14857 ve 05746 / 15746 sayılı kanun türlerinde uygulanan istihdam teşvikleri değişken olarak kullanılmıştır. Veriler 2012 ile 2016 dönemi için aylık olarak Sosyal Güvenlik Kurumundan resmi yazışmalar ile temin edilmiştir. Türkiye'de uygulanan istihdam teşvik değişkenlerinin verileri Sosyal Güvenlik Kurumundan alınan gerçek veriler olması açısından çalışma önem arz etmektedir. Çalışmada genişletilmiş dickey fuller testi, vektör otoregresif ve granger nedensellik yönemleri kullanılarak istihdam teşvikleri ve makroekonomik değişkenlerin istihdam ve kayıt dışı istihdam üzerindeki etkisi incelenerek literatüre katkı sağlanmıştır.5510 sayılı kanun perspektifinden bakıldığında teşviklerin, istihdam üzerindeki negatif yönlü etkisi ölü ağırlık etkisiyle açıklanmış olup; kayıt dışı istihdamı etkileyen değişkenlerin pozitif yönde etkilemesi kayıt dışının artması olarak yorumlanıp kayıt dışı istihdam için ise olumsuz bir durum olduğu görülmektedir. Bundan dolayı 26322 ve 6111 sayılı kanun türündeki teşviklerin kayıt dışı istihdama pozitif yönlü katkısı yer değiştirme etkisiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. Analiz sonucunda 5510 ve 6111 sayılı kanunlardan kaynaklı istihdam teşviklerinin birinci gecikmeli değerlerinin, istihdamın birinci gecikmeli değeri üzerinde etkisi istatistiksel açıdan anlamlı olduğu bulunmuştur. Bu etki 5510 için negatif yönlü ve çok düşük bir etkidir. 6111, 14857 ve 05746 / 15746 değişkenleri için ise pozitif yönlü etkilerinin olduğu görülmüştür. Makroekonomik değişkenlerden USD/TL kurunun negatif yönlü ve nispeten yüksek bir etkisi vardır. Kurdaki artış beklendiği gibi geliri düşürmüştür.

In this study, the effects of macroeconomic variables and the incentive policies implemented in Turkey on the employment, informal employment and income have been investigated. Electricity consumption (Economic Growth), the USD/TL exchange rate and inflation variables were used as the macroeconomic variables. The employment incentives that are implemented by the Laws Number 5510, 25510/16322, 26322, 6111, 14857 and 05746/15746 among the employment incentive policies implemented in Turkey were used as variables. The data were taken monthly for 2012 and 2016 time periods. The data of employment incentive variables implemented in Turkey are important for this study since they are the actual data received from the Social Security Institution. In this study, the effects of employment incentives and macroeconomic variables on employment and informal employment were contributed by using the expanded Dickey fuller test, vector autoregressive and granger causality methods. When viewed from the perspective of Law No. 5510, the negative effect of incentives on employment was explained by the deadweight effect; The positive effect of variables affecting informal employment is described as the increase in informality, and it is seen as a negative situation for the informal employment. Therefore, it is thought that the positive contribution of incentives such as the law numbered 26322 and 6111 to informal employment arises from the effect of displacement.As a result of the analysis, the effect of the first lagged values of employment incentives originating from Laws No. 5510 and 6111 on the first lagged value of the employment is statistically significant. This effect is adverse for Law No. 5510 and is a weak effect. It was observed that the effects were in a positive direction for the variables of the Laws No. 6111, 14857 and 05746/15746. As a macro-economic variable, USD/TL exchange rate has a negative and relatively high efficiency. The increase in the exchange rate decreased revenue as expected.