Türkiye`de uygulanan yatırım teşvik politikalarının bölgesel ekonomik büyümeye etkisi: Düzey 3 bölgeleri bazında ampirik bir analiz

Abstract

Son yıllarda artış gösteren bölgesel gelişmişlik farklarının bir sonucu olarak, ekonomilerde bölgesel büyüme ve kalkınma politikalarına verilen önem, giderek artmaktadır. Bu bağlamda, yatırım teşvikleri de tüm dünyada kamu tarafından yaygın şekilde kullanılan bir politika aracıdır. Türkiye'deki seyrinin Cumhuriyet kurulmadan öncesine kadar uzandığı yatırım teşvikleri, hem ulusal hem de uluslararası literatürde kendine oldukça önemli bir yer edinmiştir. Ancak Türkiye'deki yatırım teşviklerinin büyüme üzerindeki etkisini ampirik olarak ele alan detaylı çalışmaların sayısı oldukça azdır. Bu çalışmada, yıllık dönemler halinde belirlenen 2004-2017 yılları arasındaki 14 yıllık bir panel verisine OLS ve Sistem GMM Yöntemleri uygulanmıştır. Analizlerde kullanılan tüm veriler, Düzey-3 (81 il) düzeyindedir. Çalışmamızın sonuçlarına göre; düzenlenen teşvik belge adedinin bölgesel büyüme üzerindeki etkisi olumlu iken, teşvikli yatırım ve teşvikli istihdamın büyüme üzerinde herhangi bir etkisi bulunamamıştır. Sektörel analizlerde ise, sadece enerji ve imalat sektöründe verilen yatırım teşviklerinin büyüme üzerindeki etkisi olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bulgularımızın hepsi, istatistiki bakımdan anlamlıdır.

As a result of regional development differences that have increased in recent years, the importance given to regional growth and development policies in economies are increasing. On this context, investment incentives are also policy instrument that is widely used by the public in all over the world. Investment incentives that extend until the course before the establishment of the Republic of Turkey have gained a significant place in both national and international literature. However, the number of detailed empirical works about the impact on the growth of investment incentives in Turkey is quite less. In this study, OLS and GMM Methods were applied to a panel data of 14 years between 2004 and 2017, determined in annual periods. All data used in the analysis are based on NUTS-3 (81 provinces). According to the results of our study, while the impact of the number of incentive certificates on regional growth was positive, there was no effect of the amount of investment and employment on growth. In the sectoral analysis, it was concluded that the only investment incentives in the energy and manufacturing sectors had a positive effect on growth. All of our findings are statistically significant.