İç girişimcilik yapısı ve firma performansına etkileri: Denizli tekstil sektöründeki firmalarda bir araştırma

Abstract

Faaliyet halindeki organizasyonlardaki girişimcilik eğilim ve faaliyetlerini tanımlamak için kullanılan `iç girişimcilik` kavramı, 1980'lerden beri önemli bir biçimde akademisyenlerin ve uygulamacıların dikkatini çekmektedir. îç girişimcilik organizasyonel ve ekonomik gelişmede önemli bir unsur olarak değerlendirilmektedir. Daha spesifik olarak organizasyonların yeniden harekete geçirilmesine ve performanslarının iyileştirilmesine pozitif etkileri olduğu ileri sürülmektedir. Bu nedenle iç girişimcilik büyük işletmeler için olduğu kadar küçük ve orta ölçekli işletmeler için de önemli olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışma teorik ve ampirik olarak iç girişimcilik kavramını, temel belirleyicilerini ve firma performansı üzerindeki etkilerini incelemektedir. Çalışmada çok boyutlu bir yapı olarak ele alman iç girişimcilik, mevcut organizasyonlarda yenilikçi fikirlerin yeni ürün, hizmet ve işlere dönüştürülmesi sürecinde işlerin geleneksel yöntemlerden farklı olarak daha özerk bireyler ve birimler tarafından yapılması olarak değerlendirilmektedir. İç girişimcilik; yenilikçilik, yeni iş girişimleri başlatma, kendini yenileme, hesaplı risk alma, proaktiflik, rekabetçi girişkenlik ve özerklik olmak üzere yedi farklı boyutlu bir yapı olarak ele alınmaktadır. İç girişimciliğin temel belirleyicileri de çevresel ve organizasyonel faktörler olarak incelenmektedir. Oluşturulan bu teorik zemin üzerinde test edilmek üzere çok boyutlu entegre bir iç girişimcilik modeli geliştirilmiştir. Bu model, Denizli ilinde faaliyetm gösteren 107 tekstil imalat firmasından anket yoluyla elde edilen verilerle test edilmiştir. Bu araştırmada ampirik olarak modeldeki değişkenlerin doğası ve etkileri açıklanmaya çalışılmaktadır. Modelin test edilmesi sonucunda çevresel belirleyicilerden çevresel elverişlilikler ile organizasyonel belirleyicilerden içsel iletişim, biçimsel kontrol, yönetimsel destek ve organizasyonel değerlerin iç girişimcilik üzerinde belirleyici etkiye sahip oldukları ortaya çıkmıştır. Diğer taraftan iç girişimcilikle finansal performans göstergeleri olan karlılık ve büyüme arasında istatistiksel bakımdan anlamlı ve pozitif ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Buna ilaveten finansal olmayan firma performansı göstergeleri olan çalışanların ve müşterilerin tatminiyle iç girişimcilik arasında da pozitif yönlü ve anlamlı ilişkiler ortaya çıkmıştır.

Intrapreneurship is the concept used to describe the entrepreneurial orientation and activities inside existing organizations. It has been attracting a great attention of scholars and practitioners since 1980's. In general, intrapreneurship is an important element for organizational and economic development. More specifically, it is viewed that intrapreneurship has beneficial effects on revitalization of organizations and improvements of organizational performance. Therefore, intrapreneurship is essential for large corporations as well as small and medium sized enterprises. This dissertation both theoretically and empirically examines the concept of intrapreneurship, its main determinants (i.e, organizational and environmental factors) and its effects on the firm performance. As a multidimensional structure, intrapreneurship is defined as a transformation process of innovative ideas into new product, services or business by the autonomous strategic behaviors of employee that are related to departure from traditional ways of doing business in established organizations. In this study the intrapreneurship construct includes seven distinct dimensions: innovativeness, new business venturing, self-renewal, risk taking, proactiveness, competitive aggressiveness and autonomy. The intra-organizational and environmental factors were also examined as the determinants of intrapreneurship structure. On the basis of these theoretical grounds, an integrative multidimensional intrapreneurship model was developed to test in the existing firms. This model was quantitatively tested on the basis of survey responses from 107 established textile production firms from the Denizli province in Turkey.This study empirically investigates the nature of the variables of the model and its effects. Empirical results suggest that both environmental and ultra-organizational determinants have statistically significant impact on the intrapreneurship activities of the firms. These environmental and organizational determinants are environmental munificence, internal communication, formal control, managerial supports and organizational values. On the other hand, it is also shown that there is a positive relationship between intrapreneurship and financial performance of the firm in terms of profitability and growth. Moreover, test results also reveal that there is a significant positive relationship between intrapreneurship and non-financial firm performance in terms of employee and customer satisfaction